Ataki Paniki

Jak wygląda atak paniki?

 

U części osób zmagających się z zaburzeniami lękowymi – lęk dominuje w postaci gwałtownych napadów, które jak podaje literatura mogą trwać od kilku minut do nawet kilku godzin. W praktyce jednak atak paniki trwa w granicach 30 minut, choć uczucie niepokoju oraz rozbicia często może trwać dłużej. Ataki paniki pojawiają się zarówno w tłumie, jak i w samotności, czasami pojawiają się nawet w nocy, przerywając spokojny sen. 

Osoba przeżywająca tego typu lęk odczuwa go jako dramatyczne przeżycie, które sugeruje nadchodzącą katastrofę - tak właśnie wygląda atak paniki. 

Atak paniki często zaczyna się bez żadnej świadomej i konkretnej przyczyny. Jego charakterystyczną cechą jest wspomniana wcześniej gwałtowność, ale też wysoka intensywność odczuwanych symptomów pochodzących zarówno z ciała, jak i umysłu.

Ataki paniki - w błędnym kole lęku

W większości przypadków atak paniki objawia się tak samo, a osoby doświadczające ataków paniki swoje doznania określają w taki oto sposób:
 

• „chyba zaraz umrę”
• „moje serce zaraz wyskoczy mi z piersi”
• „mam zawał”
• „nie mogę oddychać”
• „zaraz oszaleję, nie wiem co mi się dzieje”
• „nie czuje nóg, zaraz zemdleję i stracę przytomność”.

Wpadłam w moją wewnętrzną histerię. Nie krzyczałam, nie płakałam głośno, nie biegałam i nie wyrywałam sobie włosów z głowy. Po prostu w jednej chwili coś we mnie stłukło się i przyrosłam do chodnika, nie mogąc zrobić kroku do przodu.

Kaja Platowska, Po prostu mnie przytul

Atak paniki - przyczyny

Powstała reakcja lękowa w atakach paniki  jest odpowiedzią współczulnego układu nerwowego odpowiedzialnego za mobilizację organizmu do stanu walki i ucieczki w obliczu odczuwanego zagrożenia. Choć nie istnieją żadne racjonalne przesłanki do wystąpienia jakiegokolwiek zagrożenia, często w obliczu paniki czujemy się porównywalnie do spotkania oko w oko z jakimś drapieżnym zwierzęciem, które zaraz “pożre nas żywcem”.

Ta mnogość i intensywność odczuwanych objawów w atakach paniki generuje zwiększenie się także poziomu lęku o swoje zdrowie i życie. To z kolei wzmacnia objawy ataków paniki i tak powstaje błędne koło lęku, który staje się filarem całego napadu paniki. 

Negatywne pobudzenie emocjonalne oraz fizjologiczne w atakach paniki przekłada się na sferę poznawczą, powodując tym samym:

• chaos myśli, 

• utratę koncentracji

• bardzo często pobudzenie psychoruchowe.
  
   

Atak paniki - objawy

 

W atakach paniki odczuwane objawy związane są z silną reakcją lękową, która w pierwszej kolejności powoduje gwałtowny wyrzut adrenaliny oraz kortyzolu (hormonu  stresu) z nadnerczy, co w konsekwencji prowadzi do powstawania fizycznych objawów takich jak:

• przyspieszone bicie serca,
• wzrost ciśnienia krwi,
• uczucie duszności,
• przyspieszony oddech,
• hiperwentylacja - czyli zwiększona wentylacja płuc,
• zawroty głowy,
• uczucie gorąca,
• pocenie się,
• drżenie kończyn.
   

Osoba w ataku paniki może zachowywać się irracjonalnie, krzyczeć, wzywać pomocy, oraz wykonywać szybkie, gwałtowne ruchy. Dominujące wrażenie zbliżającego się uczucia szaleństwa, łączy się nieodzownie z poczuciem utraty kontroli nad samym sobą. Osoba doświadczająca ataku paniki czuje się często jakby grunt usuwał się jej spod nóg, a umysł odmawiał posłuszeństwa w postrzeganiu rzeczywistości i myśleniu. Następuje silne rozchwianie na poziomie emocjonalnym i poznawczym, wytrącając osobę doświadczającą ataków paniki całkowicie z równowagi, do której trudno później powrócić.

Atak paniki niezależnie od tego jak długo trwa, wyczerpuje tak ogromnie, że osoby w momencie uspokajania się tracą całkowicie energię, stają się senne i wydają się być całkowicie osowiałe Często po takim ataku, następuje również wrażenie odrealnienia rzeczywistości, ale też przede wszystkim niezrozumienie tego, co się tak naprawdę stało.

Myśl o tym, że spotka nas jeszcze raz taki sam atak paniki jest na tyle przerażająca, że często chorzy unikają miejsc i sytuacji, w których prawdopodobieństwo jego powtórzenia byłoby wysokie. Dodatkowo sprzyja temu uczucie wstydu, niezrozumienia oraz obawa o swoje zdrowie fizyczne oraz psychiczne.
 

Ataki paniki - leczenie i psychoterapia

Osoba doświadczająca ataków paniki  musi zrozumieć, że powstający strach to jedynie wytwór jej  wyobraźni, a lęk którego doświadcza siedzi w jej głowie, a nie występuje w realnym świecie. 

Tutaj najskuteczniejsza będzie psychoterapia, która pozwoli na przepracowanie problemów i jasne określenie przyczyn ataków paniki. Psychoterapia w kwestii ataków paniki daje mocne podstawy do walki ze strachem w określonych sytuacjach. 

Częstym jednym z elementów leczenia ataków paniki jest także farmakoterapia, ale tylko zalecana przez lekarza i pod jego ścisłą kontrolą. Badania potwierdzają, iż w niektórych przypadkach przyczyną ataków paniki jest zaburzenie równowagi chemicznej w tych obszarach mózgu, które odpowiadają za odczuwanie lęku i strachu. Wprowadzenie leków do terapii  ma za zadanie uspokoić i odprężać pacjenta, głównie przez wyeliminowanie powstających reakcji fizjologicznych oraz wyciszenie lękowych myśli. 

W sytuacjach nadchodzącego ataku paniki warto przede wszystkim:

• głęboko i spokojnie oddychać, tłumacząc sobie, iż taki stan mija i nie ma nic wspólnego z realnym zagrożeniem,

• powtarzać słowa lub zdania, które stworzą poczucie bezpieczeństwa w danej sytuacji,

• korzystać z obecności bliskich osób, dających poczucie wsparcia i zrozumienia,

• wzmacniać aktywność fizyczną i zdrową dietę, które potrafią zredukować napięcie i stres,

• wykorzystywać techniki relaksacyjne, odwracające uwagę od przeżywania lęków,

• stosować metodę modyfikowania skojarzeń, polegającą na tłumaczeniu przyczyn objawów paniki.

Wiedza, jak powstrzymać atak paniki ułatwia pracę nad samym sobą i staje się podstawą do podjęcia dalszego leczenia w formie psychoterapii. 

Ataki paniki i zaburzenia lękowe w statystykach 

 

Zaburzenie lękowe z napadami lęku i paniki w populacji ogólnej wynoszą średnio 3–3,5% i około dwu-, trzykrotnie częściej dotyczy kobiet. Pojedynczy napad lęku ma natomiast około 15% populacji. Jak podają dane z 2020 roku na lęk napadowy cierpi aż 6 milionów osób (AADA, 2020).Niestety bardzo często z zaburzeniami lękowymi współwystępują inne zaburzenia psychiczne, takie jak depresja czy zaburzenia psychotyczne. 

Literatura
 

Imielski Wojciech, J., “Zaburzenia psychiczne i emocjonalne”