Cyklotymia - przyczyny, objawy i psychoterapia

Charakterystyka cyklotymii

Cyklotymia to subtelna, lecz znacząca odmiana zaburzeń afektywnych, które wpływają na sferę emocjonalną jednostki. Nazywana jest często jako młodsza siostra choroby afektywnej dwubiegunowej i choć może wydawać się łagodniejsza niż inne zaburzenia afektywne, nie jest mniej istotna. 
 

Charakterystyka cyklotymii pokazuje, że dni mogą zaczynać się spokojnie, tylko po to, aby w kolejnych godzinach przejść w stan obniżonego nastroju. Wzloty pozytywnych emocji, choć nie osiągają wysokich szczytów, jak faza hipomanii, potrafią jednak sprawić, że świat staje się bardziej intensywny i ekscytujący. To jak jazda na emocjonalnej huśtawce, gdzie każdy dzień przynosi nowe wyzwania emocjonalne. Najczęściej po tym pojawia się obniżenie nastroju, a chwile radości i poczucia mocy odchodzą w zapomnienie.  

 

Cyklotymia - tajemnicze wahania nastroju: podobnie jak zaburzenia afektywne dwubiegunowe, cyklotymia występuje naprzemiennie ze stanami hipomanii i okresami obniżonego nastroju, które przypominają epizody depresyjne. 
 

• hipomania jaką podaje charakterystyka cyklotymii to faza podniesienia nastroju, jednak nie tak intensywna, jak w przypadku pełnoobjawowej manii. Osoba w stanie hipomanii może odczuwać zwiększoną energię, ekscytację, kreatywność i pewność siebie. Epizody hipomanii mogą występować również ze zmniejszoną potrzebą snu, przyspieszeniem myśli oraz większą skłonność do podejmowania ryzyka,
   
• kolejną fazą cyklotymii jest obniżony nastrój, przypominający epizody depresyjne. W tym okresie osoba może odczuwać smutek, poczucie beznadziejności, zmęczenie, trudności w koncentracji oraz utratę zainteresowania codziennymi aktywnościami. Depresja w cyklotymii jest łagodniejsza niż w przypadku zaburzenia depresyjnego dwubiegunowego.
   

Cyklotymia przewlekłe zaburzenie nastroju jakie charakteryzuje cyklotymię może nieść wiele trudności w codziennym funkcjonowaniu społecznym. Dlatego też zrozumienie cyklotymii to klucz do wspierania tych, którzy przechodzą przez tę subtelnie trudną podróż emocjonalną. Wzajemne zrozumienie, wsparcie i świadomość tej kondycji są kluczowe dla budowania mostów empatii i pomagania tym, którzy balansują na delikatnej linii cyklotymii.

Przyczyny cyklotymii

Należy podkreślić, że przyczyny występowania cyklotymii są wieloaspektowe i w dużej mierze złożone. Psychologia wskazuje na kilka czynników, zarówno biologicznych, jak i środowiskowych, które mogą powodować to przewlekłe zaburzenie nastroju. 

Cyklotymia - przyczyny tego zaburzenia w dużej mierze mogą zależeć od czynników genetycznych. Badania sugerują, że istnieje pewna dziedziczność w przypadku zaburzeń afektywnych, w tym cyklotymii. Na rozwój zaburzenia jakim jest cyklotymia narażony może być ktoś, kto posiada historię rodzinną z zaburzeniami nastroju, takimi jak depresja czy zaburzenie dwubiegunowe. 

Cyklotymia rozwój i przebieg tego zaburzenia zależy często również od dysregulacji neurochemicznej. Zaburzenia i zmiany nastroju często są związane z nieprawidłowościami w funkcjonowaniu neuroprzekaźników, takich jak serotonina, noradrenalina i dopamina. Dysregulacja tych substancji chemicznych może wpływać na regulację nastroju, co z kolei może sprzyjać występowaniu cyklotymii.

Przyczyny występowania cyklotymii mają swoje podłoże również w nieprawidłowym działaniu niektórych struktur mózgu. Niektóre badania sugerują, że istnieją różnice strukturalne w mózgu osób z zaburzeniami afektywnymi, w tym cyklotymią. Dotyczy to zwłaszcza obszarów związanych z regulacją emocji, takich jak hipokamp czy ciało migdałowate. Do tego przyczyny i objawy cyklotymii wiązać mogą się z zaburzeniami hormonalnymi czy po prostu z wahaniami w poziomach różnych hormonów. Fluktuacje hormonalne, zwłaszcza u kobiet w okresie menstruacyjnym, ciąży czy menopauzy, mogą wpływać na zmienność nastroju i predysponować do rozwoju cyklotymii.

Cyklotymia - przyczyny silnych wahań nastroju często zależą również od naszych doświadczeń oraz czynników psychospołecznych. Traumatyczne doświadczenia życiowe, chroniczny stres czy konflikty interpersonalne mogą zwiększać ryzyko rozwoju cyklotymii. Trudności w radzeniu sobie ze stresem mogą prowadzić do dysregulacji emocji i wpływać na funkcjonowanie psychospołeczne jednostki. Narażenie na trujące substancje chemiczne, nadużywanie substancji psychoaktywnych, niezdrowy styl życia oraz nieprawidłowy układ rytmu dobowego, również mogą mieć wpływ na rozwój cyklotymii. Czynniki te mogą wpływać zarówno na struktury mózgu, jak i równowagę neurochemiczną.

 

Objawy cyklotymii
 

Podstawowe objawy cyklotymii to doświadczanie symptomów z dwóch skrajnych względem siebie stanów. Przewlekła chwiejność nastroju wiąże się z regularnie następującymi po sobie zmianami nastroju i aktywności. Objawy hipomanii, cyklotymii i epizody subdepresji nie pozwalają na utrzymanie równowagi emocjonalnej chorego. 
 

Cyklotymia zaburzenie psychiczne objawia się dwojako. Po tych objawach rozpoznasz cyklotymię:

• epizody hipomanii przynoszą wzrost energii, a osoba dotknięta cyklotymią może być pełna życia i entuzjazmu. Podczas hipomanii może występować zwiększona kreatywność, a jednostka może być wyjątkowo produktywna. Objawy cyklotymii pojawiają się często jako zmniejszona potrzeba snu oraz większa energia w ciągu dnia, pomimo braku odpowiedniej długości snu. Ten przypływ energii najczęściej kojarzony jest z czymś pozytywnym i dobrym, więc nie jest uznawany jako objaw chorobowy. Pomimo tego takie symptomy, podobnie jak objawy manii mogą mieć swoje konsekwencje w postaci ryzykownych posunięć czy iluzorycznego poczucia mocy i sprawczości,
   
• objawy depresji cyklotymii to głównie smutek i poczucie beznadziei. Epizody depresji charakteryzują się uczuciem smutku, beznadziejności i przytłaczającym ciężarem emocjonalnym. Osoba dotknięta cyklotymią w okresie depresji może tracić zainteresowanie życiem codziennym, hobby czy bliskimi relacjami. Depresyjne fazy mogą przynosić uczucie przewlekłego zmęczenia i braku energii, utrudniając codzienne funkcjonowanie.

Objawy cyklotymii pojawiają się również jako zmienność nastroju i poziomu energii.  Jednym z kluczowych objawów cyklotymii jest regularna zmienność nastroju, gdzie dni pełne entuzjazmu mogą nagle przeradzać się w chwile refleksji i spokoju. Objawy depresji cyklotymii to często trudność w przewidywaniu nastroju. Osoby z cyklotymią mogą doświadczać trudności w przewidywaniu, czy kolejny dzień przyniesie radość czy smutek, co sprawia, że życie staje się jak emocjonalna niespodzianka. 
 

Cyklotymia - diagnozowanie cyklotymii

Cyklotymia diagnozowanie - aby zdiagnozować cyklotymię, obserwuje się występowanie łagodnych epizodów przez co najmniej dwa lata. Cyklotymia - dzieci i młodzieży obowiązuje zasada, że objawy powinny pojawiać się przez jeden rok. W tym okresie muszą być spełnione kryteria diagnostyczne, a zmiany nastroju nie mogą wynikać z innych stanów zdrowia psychicznego czy fizycznego. 
Cyklotymia - choroby z jakimi możemy pomylić to zaburzenie to przede wszystkim choroba afektywna dwubiegunowa, dystymia, zaburzenia lękowe, ADHD czy też zaburzenia osobowości. Wymienione zaburzenia mają wiele czynników wspólnych, dlatego w przypadku podejrzenia, że dotyka nas cyklotymia diagnoza i leczenie powinny być przeprowadzone przez specjalistę, w tym psychologa, psychoterapeutę czy psychiatrę. 

 

Kryteria cyklotymii

Według klasyfikacji DSM-5 cyklotymia stanowi grupę zaburzeń afektywnych dwubiegunowych i występuje pod nazwą “zaburzenia cyklotymiczne”.

Cyklotymia - diagnoza na podstawie DSM-5 zakłada występowanie takich kryteriów jak:
 

• objawy utrzymują się przez okres co najmniej dwóch lat ( w przypadku dzieci i młodzieży przez okres jednego roku),
• przez okres dłuższy niż 2 lata stany hipomaniakalne i depresyjne utrzymują się przynajmniej przez połowę tego czasu, natomiast okresy bezobjawowe nie trwają dłużej niż 2 miesiące,
• występujące liczne okresy z objawami hipomaniakalnymi nie spełniającymi niezbędnych kryteriów epizodu hipomaniakalnego oraz liczne okresy z objawami depresyjnymi nie wpisujące się w kryteria większego zaburzenia depresyjnego, 
• nie występują kryteria epizodu hipomaniakalnego, maniakalnego ani większego zaburzenia depresyjnego,
• występujące okresy z objawami hipomaniakalnymi i depresyjnymi nie da się lepiej wytłumaczyć poprzez kryteria zaburzenia schizoafektywnego, schizofrenii, zaburzenia schizofrenoformicznego, ani innego z zaburzeń występujących w kategorii zaburzeń schizofrenicznych i psychotycznych,
• występujące objawy nie są wywołane działaniem substancji czy też stanem ogólnomedycznym,
• objawy cyklotymii sprawiają istotne cierpienie i przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu.
  
   

Diagnozowanie cyklotymii jest procesem wymagającym czasu i odpowiedniej wiedzy klinicznej. Cyklotymia test, który mógłby być stworzony do rozpoznawania tego zaburzenia na pewno w dużej mierze pomógłby specjalistom w diagnozie, jednakże na ten moment psychologom nie udało się skonstruować takiego narzędzia. 

 

Sposoby leczenia cyklotymii

Przebieg i leczenie cyklotymii wymaga wspólnego działania terapii psychologicznej, farmakoterapii i zdrowego stylu życia. Takie leczenie cyklotymii stworzy kompleksowy plan terapii, umożliwiający jednostce dotkniętej cyklotymią pokonywanie wyzwań i kierowanie się ku stabilności emocjonalnej. To podróż, w której każdy krok w kierunku zdrowia psychicznego jest krokiem ku lepszej przyszłości.
Cyklotymia, choć subtelna, nieuchronnie wpływa na życie codzienne. Jednak istnieje nadzieja, a leczenie cyklotymii opiera się na holistycznym podejściu do zdrowia psychicznego. Jak więc leczyć cyklotymię?

 

Metody leczenia cyklotymii to najczęściej psychoterapia oraz leczenie farmakologiczne.

 

Leczenie cyklotymii opiera się na stosowaniu środków farmakologicznych, które mogą być swoistymi stabilizatorami nastroju. Leki te, takie jak lit, mogą pomóc w równoważeniu skrajnych nastrojów, zmniejszając częstość i intensywność epizodów hipomanii i depresji. W przypadku epizodów depresyjnych, leki antydepresyjne mogą być stosowane, aby złagodzić objawy.

Cyklotymia - psychoterapia

 

Cyklotymia leczenie psychoterapia daje głębokie możliwości oddziaływania na psychikę i przynoszenia równowagi emocjonalnej. Psychoterapia pozwala leczyć cyklotymię skupiając się zmianie myślenia i postrzegania oraz wypracować zdrowe nawyki pozwalające utrzymać równowagę emocjonalną.  Leczenie cyklotymii opiera się na terapii poznawczo-behawioralnej, która pomaga zidentyfikować i zmieniać negatywne wzorce myślowe oraz uczy skutecznych strategii radzenia sobie z emocjami. Zaliczymy do nich np. techniki samokontroli nastroju czy unikania sytuacji i bodźców mogących wyzwalać negatywne stany i powodować stan taki jak np. faza łagodnej depresji. Z kolei terapia interpersonalna skupia się na poprawie relacji interpersonalnych, co może być szczególnie ważne, biorąc pod uwagę wpływ cyklotymii na życie społeczne.

 

Wśród innych stosowanych podejść psychoterapeutycznych w leczeniu cyklotymii wyróżnić możemy również psychoterapię psychodynamiczną, terapię ACT czy psychoterapię integracyjną.

ZAREZERWUJ WIZYTĘ

 

Literatura

Cierpiałkowska, L (2021) Psychopatologia, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
Cierpiałkowska, L., Sęk, H. (2020). Psychologia kliniczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.