Jak zachęcić osobę z depresją do terapii – skutecznie i z empatią

W skrócie:
 

• Zrozumienie i cierpliwość – depresja obniża energię i motywację, dlatego bliska osoba potrzebuje więcej czasu, by podjąć decyzję.
• Rozmowa z empatią – wybierz spokojny moment i wyraź troskę, nie oceniaj i nie przekonuj logicznie.
• Wspólne działanie – możesz pomóc w znalezieniu terapeuty lub zasugerować terapię online.
• ​Brak presji – zachęcaj delikatnie, unikaj porównań i obietnic bez pokrycia. Troska o siebie – wspierając innych, pamiętaj też o własnych granicach i potrzebach.

Kiedy bliska osoba zmaga się z depresją, w nas samych pojawia się wiele emocji – troska, bezradność, a czasem frustracja. Naturalne jest, że chcemy pomóc, ale nie zawsze wiemy, jak wspierać bliską osobę, by jej nie przytłoczyć. Obawy przed powiedzeniem „czegoś niewłaściwego” są zrozumiałe – bo choć warto zachęcać do terapii, równie ważne jest, by robić to z delikatnością i szacunkiem dla granic drugiej osoby.

Badania pokazują, że bliscy odgrywają kluczową rolę w procesie pomagania – często to właśnie oni są pomostem między osobą potrzebującą wsparcia a specjalistą (Gulliver i in., 2019). W tym artykule podpowiadamy, jak zachęcić osobę z depresją do terapii w sposób empatyczny i skuteczny – bez presji, z poszanowaniem jej tempa i emocji.

 

Dlaczego osoby z depresją nie chcą iść na terapię?
 

Osoby dotknięte depresją często zmagają się z niskim poziomem energii i motywacji. Niekiedy towarzyszy im brak nadziei lub przekonanie, że „to i tak nic nie da”. Choć nie jest to prawda, dla osoby chorującej świat często wydaje się zawężony – większość sił przeznaczana jest na codzienne funkcjonowanie, a nawet proste czynności stają się wyzwaniem.

 

Zdarza się również, że pojawia się lęk przed leczeniem – obawa przed lekami lub etykietą „choroby psychicznej”. Warto pamiętać, że leczenie depresji może obejmować różne formy pomocy – zarówno psychoterapię online, jak i leczenie farmakologiczne. Każda z tych dróg jest decyzją osoby chorującej, a rolą terapeuty jest wsparcie i proponowanie możliwych rozwiązań, nigdy nacisk.

Badanie przeprowadzone wśród ponad 2 000 osób w Europie (Waumans i in., 2022, BMC Psychiatry) wskazuje, że najczęstsze bariery w poszukiwaniu pomocy to:
 

• przekonanie, że „powinienem poradzić sobie sam”,
• brak wiedzy, gdzie i jak szukać wsparcia,
• obawa przed kosztami lub brakiem czasu,
• lęk przed tym, że terapia będzie trudna emocjonalnie.

Powodów może być oczywiście więcej – często są bardzo indywidualne. Dla wielu osób proces podjęcia decyzji o terapii trwa tygodnie, a nawet miesiące. Bliska osoba, która zmaga się z depresją, ma inne tempo, potrzeby i poziom motywacji. Zrozumienie tego to pierwszy krok, by okazać wsparcie, które naprawdę pomaga. Czasem to właśnie empatia i cierpliwość są największym wsparciem, jakiego bliska osoba bardzo potrzebuje.

Jak delikatnie rozpocząć rozmowę o terapii?

Rozmowę o terapii warto zacząć w spokojnym momencie. Nie rób tego, gdy emocje są silne lub gdy osoba właśnie przeżywa coś trudnego. Lepiej poczekać na chwilę wyciszenia – spacer, wspólne gotowanie, wieczór przy herbacie. To sprzyja otwartości. Wtedy możesz podzielić się swoją troską i tym, co zauważasz.

Jak można to powiedzieć w praktyce?

„Martwię się o Ciebie, bo widzę, że jest Ci ostatnio trudno.”
„Sporo ostatnio mówisz o trudnościach. Chcę Cię zapewnić, że zawsze chętnie Ci pomogę – nie musisz być z tym sam_a.”
„Martwię się o Ciebie i mam wrażenie, że moje wsparcie jako bliskiej osoby to czasem za mało. Czy rozważałeś też profesjonalną pomoc?”
 

Gdy bliska osoba potrzebuje wsparcia, jej pierwszą reakcją może być zaprzeczenie lub odmowa. To naturalne – nie oznacza braku zaufania, ale część procesu, przez który przechodzi. Kluczem jest cierpliwość, życzliwość i konsekwentne budowanie zaufania.

Więcej praktycznych wskazówek znajdziesz w artykule o tym, jak wspierać osobę chorą na depresję poprzez rozmowę – pomoże Ci zrozumieć, jak ważna jest obecność, nie tylko słowa.

Jak rozmawiać z osobą z depresją – porady i słowa wsparcia.
 

 

Jak wspierać decyzję o terapii – krok po kroku

Wspierając decyzję o terapii, pamiętaj, by druga osoba czuła, że naprawdę ją wspierasz – jako ukochaną osobę, kogoś ważnego, na kim Ci zależy. W centrum uwagi powinna być osoba, nie jej objawy. Pomoc nie polega na ciągłym przypominaniu o terapii, ale na obecności, cierpliwości i zaufaniu. Warto wracać do tego tematu od czasu do czasu, a nie przy każdej rozmowie – zbyt częste poruszanie go może wywołać opór lub zniechęcenie.
 

Oto kilka sposobów, jak wspierać osobę chorą na depresję krok po kroku:
 

1. Praktyczna pomoc osobie chorej

Zaproponuj wspólne szukanie psychoterapeuty, sprawdzenie opinii lub formy kontaktu (np. terapii online). W codzienności możesz też pomóc w drobnych rzeczach – zakupach, gotowaniu czy sprzątaniu. Drobne gesty często znaczą więcej niż słowa.

2. Odciążenie

 Pomóż umówić wizytę lub przypomnij o terminie. Jeśli możesz, zaproponuj, że podwieziesz ją na spotkanie lub zajmiesz się dziećmi w tym czasie. Takie wsparcie realnie odciąża i pomaga zrobić pierwszy krok.

3. Czas i cierpliwość

 Decyzja o terapii to proces. Niektórzy potrzebują kilku tygodni, zanim się zdecydują. Ważne, by utrzymywać kontakt – nawet krótki telefon czy wiadomość ma znaczenie.

4. Zachęcanie osoby chorej

Zachęcaj bez presji, raczej przez własny przykład lub rozmowę o pozytywnych efektach terapii. Podzielenie się własnym doświadczeniem może mieć większą moc niż jakiekolwiek racjonalne argumenty.

W rozmowie możesz wykorzystać elementy dialogu motywującego (Motivational Interviewing) – to sposób rozmowy, który pomaga wzmacniać motywację do terapii poprzez zrozumienie i empatię. Badania pokazują, że styl rozmowy – a nie argumenty – najczęściej wpływa na zmianę decyzji (Keeley i in., 2016).

 

Czego unikać, próbując zachęcić do terapii

To naturalne, że chcemy pomóc — szczególnie gdy problemy bliskiej osoby budzą w nas troskę i chęć działania. Czasem jednak w dobrej wierze mówimy rzeczy, które mogą nieść odwrotny skutek. Oto, czego lepiej unikać, próbując zachęcić do terapii:

1. Presji: „Musisz coś z tym zrobić.”

Może wywołać poczucie winy i wzmocnić przekonanie, że osoba zawodzi oczekiwania innych.
 

2. Porównań: „Inni mają gorzej.”

Takie słowa unieważniają emocje i problemy bliskiej osoby, sprawiając, że czuje się niezrozumiana.

3. Obietnic bez pokrycia: „Po jednej sesji poczujesz się lepiej.”

Tworzą nierealne oczekiwania wobec terapii i mogą prowadzić do rozczarowania.

4. Nadmiernej kontroli: „Umówiłam Cię do terapeuty, idziesz jutro.”

Odbiera poczucie sprawczości, które w procesie zdrowienia ma kluczowe znaczenie.

5. Zamiast tego warto dzielić się sugestiami, nie decyzjami. Możesz powiedzieć:

„Znalazłam kilka opcji, jeśli kiedyś zechcesz, mogę Ci je pokazać.”

 

 

Jak zadbać o siebie, wspierając osobę bliską z depresją

Pomaganie bliskiej osobie w kryzysie może być wymagające – emocjonalnie i fizycznie. Z czasem możesz odczuwać przeciążenie, bezsilność, a nawet poczucie winy, że nie robisz wystarczająco dużo. To naturalne. Wspierając innych, potrzebujemy też troski o siebie.


Jeśli jesteś tą najbliższą osobą, pamiętaj, by zadbaj o siebie:
 

• rozmawiaj z kimś zaufanym lub z terapeutą – dzielenie się emocjami daje ulgę,
• daj sobie prawo do odpoczynku, nawet jeśli wydaje Ci się, że nie możesz,
• nie bierz całej odpowiedzialności na siebie – interwencja kryzysowa to zadanie specjalistów,
• zachowuj codzienne rytuały, które dają Ci poczucie równowagi.

Jeśli czujesz przytłoczenie, rozważ skorzystanie z pomocy psychologicznej dla bliskich. To forma wsparcia, która pomaga zrozumieć własne emocje, odzyskać spokój i lepiej towarzyszyć osobie chorującej. Nie zapominaj też o ciele – aktywność fizyczna, sen i zdrowa dieta mają ogromny wpływ na zdrowie psychiczne. Dbając o siebie, dajesz bliskiej osobie najlepszy przykład, że troska o siebie jest częścią procesu zdrowienia.

 

Delikatne zaproszenie do terapii – bez presji, z troską

Kiedy bliska osoba choruje, najważniejsze, by wiedziała, że nie jest sama. Zastanawiając się, jak namówić osobę na terapię, pomyśl, co Tobie pomogłoby w takiej sytuacji. Większość z nas reaguje lepiej na delikatne zachęty niż na presję. Dlatego często najskuteczniejsza jest strategia małych gestów troski – spokojna obecność, wyrażanie wsparcia, szczere rozmowy i wspólne spędzanie czasu, także bez poruszania trudnych tematów.

Możesz powiedzieć:

„Widziałam, że są dostępne terapie online – może kiedyś spróbujesz? Nie trzeba od razu decydować, można umówić się na jedno spotkanie, zobaczyć, jak się czujesz.”

Pomóż bliskiej osobie zobaczyć, że profesjonalna pomoc to nie oznaka słabości, lecz forma leczenia – między innymi – depresji, z której korzystają zarówno dorośli, jak i – w razie potrzeby – dzieci. Jeśli osoba odmawia leczenia, nie wywieraj nacisku. Pozostań w kontakcie, okazuj ciepło i zainteresowanie – to tworzy przestrzeń, w której łatwiej będzie wrócić do rozmowy o terapii.

Sytuacja różni się w zależności od wieku – inna, gdy depresja pojawia się u dorosłych, a inna, gdy dotyczy dzieci. Jeśli jesteś rodzicem lub opiekunem i masz wątpliwości, warto skonsultować się z lekarzem lub terapeutą. Możesz też najpierw umówić się samodzielnie, by omówić swoje obawy – specjalista podpowie, jak najlepiej wprowadzić dziecko w ten proces i jak rozmawiać o terapii w sposób budujący zaufanie.

Podsumowanie

Bliska osoba dorosła zmagająca się z depresją potrzebuje czasu, cierpliwości i empatii. Twoja obecność naprawdę ma znaczenie – nawet jeśli efekty pojawiają się z opóźnieniem, to naturalny etap procesu zdrowienia. Jeśli nie wiesz, jak wspierać, masz wątpliwości lub czujesz przeciążenie, sięgnij po wsparcie psychologa lub terapeuty. Profesjonalna rozmowa pomoże Ci lepiej rozumieć emocje, mądrzej pomagać i jednocześnie zadbać o siebie.

Pamiętaj – troska o siebie i o drugiego człowieka to nie dwa różne kierunki, lecz dwie strony tej samej drogi do zdrowienia. 

ZAREZERWUJ WIZYTĘ

Bibliografia

1. Keeley R. D., Brody D. S., Engel M. i in. Motivational Interviewing Improves Depression Outcome in Primary Care: A Cluster Randomized Trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 2016. DOI: 10.1037/ccp0000124.
2. Waumans R. C., Muntingh A. D. T., Draisma S. i in. Barriers and facilitators for treatment-seeking in adults with a depressive or anxiety disorder. BMC Psychiatry, 2022. DOI: 10.1186/s12888-022-03806-5.
3. Manczak, E. M., Skerrett, K. A., Gabriel, L. B., Ryan, K. A., & Langenecker, S. A. (2018). Family support: A possible buffer against disruptive events for individuals with and without remitted depression. Journal of Family Psychology, 32(7), 926-935. https://doi.org/10.1037/fam0000451
4. Gulliver, A., Griffiths, K. M., & Christensen, H. (2010). Perceived barriers and facilitators to mental health help-seeking in young people: A systematic review. BMC Psychiatry, 10, 113. https://doi.org/10.1186/1471-244X-10-113
Amone-P’Olak K. i in. Barriers to treatment and care for depression. Frontiers in Public Health, 2023. DOI: 10.3389/fpubh.2023.1054918.