Kim jest perfekcjonista ?

Spis treści:

Kim jest perfekcjonista?

Perfekcjonizm na pierwszy rzut oka wydaje się cechą bardzo pożądaną zarówno w życiu osobistym jak i tym zawodowym, ponieważ przede wszystkim kojarzy nam się z pracowitością, wytrwałością oraz dbałością o najmniejsze detale, gdy wykonujemy różne czynności.

Perfekcjonista bowiem zarówno dba o samego siebie jak i zawsze zachowuje najwyższe standardy wykonywanych przez siebie działań i zadań. Czy jednak perfekcjonizm może mieć również swoją ciemną stronę? Kiedy perfekcjonizm może być źródłem problemów?

Być może zadajemy się pytanie : perfekcjonista - kto to jest? Perfekcjonista posiada pewną tendencję do ustawiania sobie, ale również innym wysokiej poprzeczki w kontekście wykonywanych zadań, ale też ogólnego postępowania. Często perfekcjonista dąży do ideału jednocześnie narzucając sobie nierealistyczne standardy, a dodatkowo silnie chroni się przed popełnieniem błędu i niedoskonałości. U osób z perfekcjonizmem wszystko zrobione jest na 100 %, jeśli już więc podejmują się jakiegoś zadania czy czynności wszystko musi być perfekcyjne.

Perfekcjonizm może przejawiać się jako nadmierna dbałość o swój wygląd, nienaganny porządek w domu czy w każdej przestrzeni w której przebywa, wykonywanie wszystkich spraw i zadań na najwyższym poziomie, domykanie wszystkich rozpoczętych przedsięwzięć, nadmierna produktywność oraz dążenie ideału we wszystkich umiejętnościach.

Perfekcjonista zawsze stara skupiać się na dwóch najważniejszych elementach: wysoko ustawiona poprzeczka w życiu i podejmowanie działań, które pozwolą zaspokoić wyznaczone standardy oraz unikanie błędów, niedociągnięć i wszelkich niedoskonałości.

Wykonywanie zadań przez perfekcjonistę często połączone jest z napięciem i stresem, ponieważ narzucenie sobie wysokich standardów niesie ze sobą nierzadko ogrom pracy i wysiłku. Dodatkowo u osób z perfekcjonizmem może występować ciągłe niezadowolenie z rezultatów i tak usilne dążenie do perfekcji, że często stanowi to znaczącą przeszkodę w osiągnięciu wyznaczonego celu. Strach przed popełnieniem błędu jest również często głównym motorem napędowym, który nakazuje pracować i dążyć do ukończenia wszystkich zadań pomimo zmęczenia czy innych przeszkód.

kim jest perfekcjonista?

W przypadku perfekcjonizmu warto wspomnieć również o występowaniu tzw. myślenia dychotomicznego czyli czarno-białego. Perfekcjoniści często myślą w sposób zero-jedynkowy czyli wszystko albo nic. Zadanie, które mają do wykonania może być albo idealnie albo skrajnie beznadziejne, dlatego tak usilnie dążą do tego pierwszego bieguna. W ich rozumieniu świata nie występuje przeciętność czy robienie czegoś na 80 % możliwości i dopuszczanie drobnych niedociągnięć.

Warto jednak wspomnieć, że perfekcjoniści przez swoje obsesyjne wysiłki w dążeniu do ideału oraz wysokie standardy bardzo często stają się wybitnymi w danej dziedzinie - mogą więc być najlepszymi sportowcami, świetnymi muzykami, malarzami, wybitnymi naukowcami czy ekspertami w różnych dziedzinach. Często są to osoby, które posiadają różne wrodzone talenty, a ciężka praca i wysiłek wkładany w szlifowanie umiejętności pozwala im na osiąganie wysokich celów.

W przypadku perfekcjonizmu często wspomniane myślenie czarno-białe przejawia się jako uznawanie tylko jednego możliwego rezultatu swojego działania oraz jednego sposobu czy drogi, który pozwala na jego osiągnięcie. Perfekcjoniści myślą, że mogą jedynie albo wygrać albo przegrać, natomiast bycie nienajlepszym równa się dla nich z przegraną.

W skrajnych przypadkach perfekcjonizm, a zwłaszcza jego nadmierna forma może prowadzić do frustracji, niezadowolenia z siebie czy wręcz odkładania zadań i niepodejmowania ich z lęku.

Perfekcjonista jest tak usilnie zaabsorbowany precyzją i idealną wizją swojego zadania, że często poświęca ogrom czasu na jego wykonanie, a towarzyszący temu stres i niepokój przeszkadza w jego wykonaniu. Perfekcjoniści więc mogą również często odczuwać przytłoczenie zadaniami, szybko doświadczać stanu wypalenia, czy też z lęku przed porażką nie podejmować się nowych wyzwań.

Cechy charakterystyczne dla perfekcjonisty, o których nie sposób nie wspomnieć to również bardzo krytyczne ocenianie siebie i wybiórcze postrzeganie swoich sukcesów. Perfekcjonista bardzo często jest dla siebie zbyt surowy, koncentruje się na swoich potknięciach czy tych aspektach działania, które zdradzają chociażby najmniejszą niedoskonałość. Dlatego też perfekcjoniści to osoby, które z reguły nie potrafią cieszyć się ze swoich osiągnięć oraz mają problem z odczuwaniem satysfakcji z siebie czy radości ze swoich sukcesów. Często nie wiedzą jak radzić sobie z własnym perfekcjonizmem, by nie przysłaniał on całego ich życia.

Cechy perfekcjonisty i perfekcjonistki

Kim jest perfekcjonista? Charakterystyka perfekcjonisty pokazuje, że jest to osoba często mocno zdyscyplinowana, sumienna, poukładana w swoim życiu oraz ceniąca sobie ład i porządek - nie tylko ten fizyczny.

Perfekcjoniści bardzo poważnie podchodzą do wyznaczonych zadań i pełnionych ról zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym. Nierzadko traktują własny perfekcjonizm jako jedno z najbardziej właściwych w życiu, nie akceptując przy tym osób, które żyją na przeciętnym poziomie. Uważają oni, że w dążenie do perfekcji nie jest niczym złym, a raczej powinno być pożądaną cechą. Perfekcjoniści często jednak stawiają sobie takie wyśrubowane standardy, które są obiektywnie ciężkie do spełnienia. Problem perfekcjonisty to ustawiona poprzeczka, która nierzadko uważana jest za niezbyt wysoką, a wykonywane zadania nie zawsze w pełni satysfakcjonują perfekcjonistę.

Najważniejsza cecha perfekcjonizmu to bycie najlepszym - często w każdej dziedzinie życia jednocześnie, gdzie za wszelką cenę musi zostać osiągnięty ustalony cel. Oprócz ciężkiej i będącej na wysokim poziomie pracy zawodowej, perfekcjonista dąży również do idealnego zarządzania wszystkimi działaniami, posiadania nienagannej sylwetki, satysfakcjonujących relacji, uporządkowanego domu, dbania o swój rozwój i poszerzania nieustannie swoich kompetencji. Odczuwa silny lęk przed popełnianiem błędu, które są dla niego niedozwolone, dlatego stara się za wszelką cenę wykluczyć jakiekolwiek błędy i pomyłki ze swojego życia. Bycie perfekcjonistą powoduje również że błędy traktowane są jako coś karygodnego, a nie jako chwilowe potknięcie w drodze do celu, które może również wiele nas nauczyć. Wynika to z tego, że perfekcjonista posiada nadmierne oczekiwania względem swojej osoby i nieustannie chce wycisnąć z siebie jeszcze więcej możliwości.

Nieustanne niezadowolenie ze swoich efektów, stres i niepokój oraz nierzadko brak wiary w swoje możliwości może powodować, że choć perfekcjonista posiada wrodzony talent i świetne pomysły to często wstrzymuje się od podjęcia działań ze strachu przed porażką.

Kolejne cechy perfekcjonisty to częste przepracowywanie się z powodu nieustannych poprawek i sztywnego działania w celu osiągnięcia najlepszego z możliwych rezultatów - perfekcjonista ma tendencje do wiecznego niezadowolenia ze swojej pracy, ponieważ myśli, że można by zrobić to jeszcze lepiej. Taki wysiłek i pochłonięcie efektami swojej pracy może prowadzić do przepracowywania się, pracoholizmu, a także wypalenia zawodowego. Problem perfekcjonisty to w kontekście tego częste zużywanie energii, brak odpowiedniej ilości odpoczynku, jak i również zaniedbywanie innych ważnych obszarów życia na rzecz pracy.

do czego prowadzi perfekcjonizm?

Czy perfekcjonista potrafi poradzić sobie z krytyką? Jest to pytanie, które nurtuje niejedną osobę, która żyje z perfekcjonistą. Niestety w wielu przypadkach perfekcjoniści nie znoszą krytyki i wytykania im jakichkolwiek błędów. Bardzo często nawet najmniejszą krytykę traktują bardzo personalnie i odnoszą do całej swojej osoby. Dla nich zwrócenie uwagi na drobny błąd w wykonanym zadaniu bardzo często oznacza przytyk dla całej ich osoby i jest równoznaczne z tym, że są beznadziejni. Wtedy też starają się jeszcze bardziej, by jeszcze lepiej wykonywać swoje zadania.

Psychologia wymienia różne typy perfekcjonisty, które różnią się między sobą tym, na czym dokładnie koncentruje się perfekcjonista.

Perfekcjonista w relacjach osobistych

Jak możemy się domyślać związek z perfekcjonistą nie należy do najprostszych relacji. Perfekcjonista w relacjach osobistych oprócz tego, że kieruje się wysokimi standardami w swoim zachowaniu to również często wymaga ich od innych. W związku perfekcjonista wymaga od partnera funkcjonowania na wysokim poziomie.

Partner perfekcjonista bardzo często nie akceptuje niedociągnięć drugiej osoby. Życie z perfekcjonistą obfitować może więc w sporo konfliktów i problemów, nie oznacza to jednak, że związek z perfekcjonistą nie jest możliwy i nie może być satysfakcjonującą relacją.

Warto jednak pamiętać, by zachować pewną asertywność i starać się nie żyć pod dyktando, które wyznaczają cele perfekcjonisty. Bardzo ważne jest zachowanie zdrowego rozsądku jeśli planujemy życie z perfekcjonistą. Rozumienie działania perfekcjonisty to jedno, ale usilne dostosowywanie się do tego standardów życia może okazać się zgubne i być destrukcyjne dla relacji. Życie z perfekcjonistą i próba bycia idealnym, spełniania jego oczekiwań może spowodować, że oboje utknięcie w błędnym kole dążenia do perfekcji. Partner perfekcjonista powinien również nauczyć się szanować inne standardy swojej drugiej połówki.

Problematyczna może być również relacja dziecka z rodzicem perfekcjonistą. Dziecko perfekcjonisty nierzadko również ma narzucone bardzo wysokie standardy funkcjonowania, które objawiają się zarówno w formie utrzymywania porządku, przestrzegania odgórnie narzuconych zasad czy dotyczą nauki szkolnej i rozwoju wielu umiejętności. Takie wychowywanie może mieć jednak wiele negatywnych stron zwłaszcza gdy w roli rodzica mamy neurotycznego perfekcjonistę, który zabrania popełniania błędów, karze za nie czy też swoją czułość i miłość okazuje jedynie jako nagrodę za pojedyncze sukcesy.

Dziecko perfekcjonisty w większości przypadku samo staje się perfekcjonistą, które przejmuje taki tryb życia i wyznaczania sobie wysoko poprzeczki w życiu. W przypadku perfekcjonizmu należy również pamiętać, że oddziaływuje on na całe życie w tym również bardzo mocno zaznacza się w obszarze zawodowym.

Jak żyć z perfekcjonistą w pracy? Perfekcjonista w roli lidera na pewno będzie wymagał wysokich standardów również od podwładnych w swoim zespole.

Jak perfekcjonista wpływa na zarządzanie zespołami? Przejawy perfekcjonizmy w pracy z pewnością przełożą się na wysoką jakość wykonywanych zadań i sukcesy zawodowe. Perfekcjoniści dzięki temu, że zawsze starają się idealnie wykonywać swoją pracę i wkładają w swoje obowiązki dużo wysiłku często szybko awansują i pną się po szczeblach kariery.

Jak rozpoznać perfekcjonistę w pracy? Jest to dosyć łatwe, ponieważ charakterystyka osobowości perfekcjonisty jest często widoczna na pierwszy rzut oka. Idealne i perfekcyjne wykonywanie zadań, często praca ponad wyznaczone wymagania, dawanie dużo od siebie, a również nierzadko wymaganie od innych wysokiej jakości pracy.

Test na perfekcjonistę

Jeśli zauważasz u siebie cechy perfekcjonisty i chciałbyś sprawdzić czy rzeczywiście jesteś perfekcjonistą możesz wykonać test na perfekcjonizm, który jest łatwo dostępny w Internecie.

Jak radzić sobie z perfekcjonizmem ?

Jeśli zauważyłeś w swoim życiu przejawy perfekcjonizmu i widzisz że jesteś perfekcjonistą co nie zawsze jest dobre, a często sprawia problemy możesz skorzystać z pomocy psychologa.

Terapia perfekcjonizmu bardzo często pozwala uwolnić się od wielu narzuconych sobie wytycznych i wysokich standardów, które tak mocno determinują życie, że nie pozostawiają przestrzeni na normalne i spokojne życie. Dzięki psychoterapii i pomocy terapeuty można nauczyć się jak żyć z własnym perfekcjonizmem, jak zmniejszyć niekiedy swoją perfekcję i pozwalać sobie na mniej niż zawsze we wszystkim 200 %.

Dzięki pomocy specjalisty możemy nauczyć się jak radzić sobie z własnym perfekcjonizmem, by nie stawał się on dla nas autodestrukcyjny. Terapia perfekcjonizmu pozwala nauczyć się “odpuszczania”, pozwalania sobie na relaks czy odpoczynek, bez ciągłej gonitwy za jak najlepszymi wynikami. Na psychoterapię w przypadku nadmiernego perfekcjonizmu najczęściej trafiają osoby, które mają problem z pracoholizmem czy też doświadczyły wypalenia zawodowego.

Jako najefektywniejsze nurty psychoterapii, gdy w naszym życiu dominuje perfekcjonizm utrudniający codzienne funkcjonowanie to m.in. psychoterapia poznawczo-behawioralna, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach, ale również psychoterapia psychodynamiczna czy psychoterapia Gestalt.

Literatura

Robinson-Rutherford, M. (2021). Perfekcyjni do bólu, Wydawnictwo UJ, Kraków
Martin, S. (2023). Perfekcjonizm. Jak uwolnić się od samokrytyki, zbudować stabilne poczucie własnej wartości i odnaleźć wewnętrzną równowagę, Wydawnictwo GWP, Gdańsk