Migrena - przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Czym jest migrena?

Pojęcie migreny jest znane wielu osobom, ponieważ dolegliwość ta jest stosunkowo częsta - aż 20% populacji cierpi na napadowe bóle głowy. Migreny utrudniają codzienne funkcjonowanie, dlatego tak ważna jest diagnoza i leczenie tej choroby. 

Czym jest migrena? Migrena - neurologiczna choroba, która polega na samoistnych, nawracających bólach głowy. Migrena, ból głowy - czym migrena różni się od zwykłego bólu głowy? Migrenowy ból głowy wiąże się z objawami towarzyszącymi, takimi jak nudności, wymioty czy światłowstręt. Objawy ataku migreny mogą obejmować także występowanie aury, która najczęściej ma postać mroczków przed oczami. 
 

Migrena przyczyny

Jakie mogą być przyczyny migrenowych bólów? Przyczyny migreny nie są dotąd w pełni znane i wyjaśnione, jednak wiadomo, że migrena ma podłoże genetyczne (niepodatne na zmiany) i epigenetyczne (podatne na modyfikację). Wskazuje się, że osoby doświadczające migren są bardziej podatne na wzmożoną reaktywność naczynioruchową, która powoduje napadowe bóle głowy. 

Migrena, unikanie czynników wyzwalających napad migreny - czy ma to sens? Profilaktyka migreny jest istotna w celu zapobiegania intensywnym, napadowym bólom głowy. Znajomość czynników wyzwalających i ich unikanie może skutecznie pomóc w walce z migreną. 

 

Jakie czynniki mogą wywołać migrenę? Czynniki migrenę wywołujące to:

• stres i okres odpoczynku po stresie,
• zmęczenie,
• wahania hormonalne,
• zbyt długi lub zbyt krótki sen,
• głód,
• pokarmy, takie jak: czekolada, kakao, nabiał, tłuste potrawy, alkohol,
• jasne światło,
• gwałtowne zmiany pogody,
• zmiany w ciśnieniu atmosferycznym,
• niektóre leki.

Jak leczyć migrenę? Farmakologiczne leczenie migreny jest istotnym krokiem ku lepszemu zdrowiu. Lek na migreny powinien być przepisany przez lekarza, który dobierze je w zależności od przejawianych objawów oraz lokalizacji bólu głowy. Nie powinno się leczyć migreny biorąc leki przeciwbólowe, ponieważ mogą one jedynie zaostrzyć symptomy choroby. Leki często zaburzają wewnętrzną równowagę organizmu, co u niektórych osób może powodować nasilenie objawów migreny. 

Migrena objawy

Migrena - rozpoznanie zwiastunów. Czasem osoby chore odczuwają objawy, które mogą poprzedzać napad migreny. Takimi zwiastunami mogą być zaburzenia nastroju, apetytu czy koncentracji. Przed intensywnym bólem głowy może pojawić się także aura migrenowa, która ma podłoże neurologiczne. Zazwyczaj migrena aura przybiera formę zaburzeń wzrokowych, takich jak mroczki, zygzakowate cienie lub ubytki w polu widzenia. Charakterystyczną cechą aury jest jej zanikanie wraz z pojawianiem się migrenowego bólu głowy. 
 

Objawy migreny mogą się różnić w zależności od typu migreny oraz wielu czynników indywidualnych. Jak głównie się objawia migrena?

• silny, pulsujący ból głowy,
• zawroty głowy,
• jednostronny ból głowy (lokalizacja bólu głowy rzadziej ma charakter obustronny lub naprzemienny),
• nudności,
• wymioty,
• zaburzenia wegetatywne (np. kołatanie serca, duszności),
• nadwrażliwość na bodźce wzrokowe, słuchowe, czuciowe. 

Typowy migrenowy ból głowy czasami jest tak silny, że uniemożliwia on osobie chorej wykonywanie codziennych czynności. Podczas ataku migreny chory zazwyczaj woli przebywać w ciemnym pomieszczeniu bez obecności innych, ponieważ pragnie zminimalizować ilość i intensywność docierających bodźców.

Jakie są fazy migreny? Przebieg migreny jest zależny od czynników indywidualnych, dlatego nie wszystkie fazy migreny muszą się pojawić. Możemy wyróżnić cztery fazy ataku migrenowego:


Objawy zwiastujące

• aura migrenowa,
• napad bólu głowy,
• wyczerpanie.

Migrena - przebieg choroby, a powikłania. Powikłania migreny pojawiają się najczęściej wtedy, gdy ataki migrenowe są intensywne, długotrwałe oraz mają wysoką częstotliwość. Leczenie migreny z pomocą lekarza jest istotne w celu zapobiegania bardziej dotkliwym skutkom choroby.

Migrena rozpoznanie

Migrena rozpoznanie: w jaki sposób rozpoznaje się migrenę? Pierwszym krokiem, jaki należy podjąć, jest rozmowa z lekarzem pierwszego kontaktu. Możliwe, że towarzyszący ból głowy nie jest migreną i występuje z powodu różnych czynników zewnętrznych (np. niskie ciśnienie atmosferyczne). Gdy problem zdaje się być poważniejszy, to lekarz może zalecić odbycie konsultacji neurologicznej. Podczas szczegółowego badania neurolog jest w stanie rozpoznać migrenę oraz wdrożyć odpowiednie leczenie. W bardziej złożonych przypadkach neurolog może skierować pacjenta do poradni specjalistycznej. 
 

Jak diagnozować migrenę? Migrena (ból głowy o charakterze napadowym) jest diagnozowana na podstawie kryteriów klinicznych, opracowanych przez Komitet Klasyfikacji Bólów Głowy Międzynarodowego Towarzystwa Bólów Głowy. Podstawowy wywiad neurologiczny oraz brak niepokojących zmian w mózgu umożliwiają zdiagnozowanie migreny. Jednak co istotne, pierwszy napad migreny należy różnicować z: krwotokiem podpajęczynówkowym, krwotokiem śródmózgowym, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.
 

Postacie migreny - kryteria diagnostyczne:

Migreny bez aury (migrena zwykła):
 

• wystąpienie co najmniej 5 napadów migrenowych
• trwanie napadu: od 4 do 72 godzin
• napad ma przynajmniej dwie z czterech wymienionych cech: ból jednostronny, pulsujący charakter bólu, średnie lub znaczne nasilenie bólu, wysiłek fizyczny nasila ból
• w czasie napadu występują: nudności/wymioty, światłowstręt, nadwrażliwość na hałas
   

Migreny z aurą:

• wystąpienie co najmniej 2 napadów
• obecność co najmniej trzech z czterech wymienionych cech: przynajmniej jeden objaw odpowiadający aurze, czas narastania aury jest dłuższy niż 4 minuty, czas trwania aury nie jest dłuższy niż 60 minut, ból głowy po aurze w czasie nie dłuższym niż 60 minut
  
   

Rodzaje migreny. Oto niektóre typy migren:

• migrena typu podstawnego
• migrena oczna (siatkówkowa)
• migrena okoporaźna
• migrena miesiączkowa
• migrena w ciąży 
• migrena porażenna
• migrena przewlekła 

Migrena oczna 

Czym jest migrena oczna? Migrena oczna (inaczej: migrena siatkówkowa) to nawracające, intensywne bóle głowy, którym towarzyszą przemijające zaburzenia widzenia. Zaburzenia widzenia występują jednoocznie pod postacią migotań, mroczków czy ślepoty. W odróżnieniu do migreny z aurą, migrena oczna charakteryzuje się umiejscowieniem objawów wzrokowych po tej samej stronie, po której występuje ból głowy.
 

Migrena z aurą

Aura migrenowa jest powszechnym zjawiskiem, ponieważ dotyczy ona około 30% osób chorych na migrenę. Co to jest aura migrenowa? Migrena aura to obecność ogniskowych objawów neurologicznych. Najczęściej mają one postać wzrokową, jednak niekiedy także czuciową oraz ruchową. Symptomy wzrokowe są rozpoznawane u około 90% chorych na aurę migrenową. W przybliżeniu u jednej trzeciej chorych można zaobserwować objawy aury czuciowej.

Jakie możemy wyróżnić symptomy aury wzrokowej?:

• migocące mroczki
• błyski świetlne 
• plamki, zygzaki
• mroczki negatywne, czyli ubytki w polu widzenia
• różne formy niewidzenia oraz niedowidzenia

Jakie są objawy charakterystyczne dla aury czuciowej?:

• uczucie drętwienia
• mrowienie
• parestezje

Jakie są inne objawy aury migrenowej? Wśród innych, rzadszych symptomów aury można wyróżnić: niezdolność do wykonywania złożonych czynności ruchowych (apraksję), trudności w wypowiadaniu się (afazję), nieprawidłowe rozpoznawanie bodźców (agnozję), zjawisko déjà vu lub jamais vu. 

Migrena brzuszna czyli migrena u dzieci

 

Migrena brzuszna to dolegliwość, która jest diagnozowana głównie u dzieci, ale także u młodzieży. Bóle brzucha występujące w tej formie migreny są nagłe, intensywne oraz mają charakter nawracający. Dane z wywiadu wskazują na to, że w rodzinach dzieci doświadczających migren brzusznych można zaobserwować występowanie migreny oraz choroby lokomocyjnej. Migrena brzuszna przekształca się w migrenę u ponad 70% osób. 

Jakie są objawy migreny brzusznej? Migrena dzieci trwa od 1 do 72 godzin i może powodować duże cierpienie u dziecka, czasami wyłączając je z normalnego funkcjonowania. Co ciekawe, w migrenie brzusznej nie pojawiają się bóle głowy. Ból brzucha w migrenie dziecięcej jest zlokalizowany w okolicy okołopępkowej lub rozlany, czyli trudny do lokalizacji. Ból ma charakter tępy lub jest odczuwany jako pobolewanie. 

Podczas ataku migreny brzusznej muszą wystąpić przynajmniej dwa z poniższych symptomów:
 

• jadłowstręt
• nudności
• wymioty
• bladość lub zaczerwienienie

Fazy ataku migrenowego brzusznego mogą być poprzedzone aurą, podobnie jak w przypadku innych rodzajów migren. Aura w migrenie brzusznej może mieć formę zaburzeń widzenia (mroczki przed oczami), zaburzeń czucia (mrowienie, drętwienie), a także zaburzeń mowy (trudność z formułowaniem poprawnych zdań).

Aby rozpoznać migrenę brzuszną u dziecka, należy wykluczyć następujące dolegliwości: zespół jelita drażliwego, chorobę Leśniowskiego-Crohna, refluks żołądkowo-przełykowy, chorobę wrzodową, zwężenie dwunastnicy schorzenia układu moczowego, napady padaczkowe.
 

Migrena leczenie

 

Migrena - leczenie skupia się na zrealizowaniu dwóch celów: przerwaniu ataku migrenowego oraz zapobieganiu wystąpienia kolejnego napadu. Gdy napady migreny pojawiają się rzadko, to lekarze głównie skupiają się na uśmierzaniu bólu osoby chorej. W przypadku, gdy ataki migrenowe występują często, należy podjąć także działania profilaktyczne. Lek na migreny jest dobierany przez lekarza poprzez weryfikowanie skuteczności różnych leków migrenowych, aż do uzyskania odpowiednich rezultatów leczniczych u pacjenta. 

W przypadku podejrzenia występowania migreny, do lekarza warto się udać. Lekarz jest w stanie zdiagnozować migrenę i przypisać odpowiednie dla danej osoby leki migrenowe. Najczęściej przypisywanymi lekami na migrenę są niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. kwas acetylosalicylowy, który zaleca się przyjmować w dawce rozpuszczalnej). Innym stosowanym lekiem jest ergotamina, którą przyjmuje się doraźnie, w momencie wystąpienia bólu. Ergotaminy nie należy stosować podczas trwania aury. Przy długotrwałym stosowaniu ma ona jednak wiele niepożądanych skutków, jak na przykład nasilenie bólów migrenowych. W sytuacji, gdy u pacjenta występują przedłużające się napady migrenowe, lekarz decyduje się na przypisanie steroidów oraz neuroleptyków. 

 

Leczenie doraźne migreny jest powszechne i opiera się na przyjmowaniu leków przeciwbólowych wydawanych bez recepty. Wiele osób migrenę doświadczających chce jak najszybciej zniwelować ból i powrócić do zwyczajnego funkcjonowania. Migrena, leki przeciwbólowe - jaka jest ich szkodliwość? Osoby doświadczające migren często próbują samodzielnie wyciszyć nieprzyjemne objawy. W tym celu stosują leki przeciwbólowe bez recepty i niezależnie od ulotek oraz zaleceń lekarskich, stopniowo zwiększają przyjmowaną dawkę. Niestety badania wykazują, że regularne przyjmowanie leków przeciwbólowych bez kontroli lekarskiej mogą z czasem prowadzić do chroniczności symptomów oraz powstania tzw. bólów głowy z nadużywania leków (w skrócie MOH).

Czy jest możliwe niefarmakologiczne leczenie migreny? Niefarmakologiczne leczenie migreny może wspomóc leczenie migreny lub być niezależną podstawą leczenia. Jak leczy się migrenę niefarmakologicznymi sposobami? 

Dostępne metody leczenia niefarmakologicznego to: 

• treningi relaksacyjne
• psychoterapia (najczęściej zalecana jest terapia poznawczo-behawioralna)
• elektromiografia (EMG)
• regulowanie trybu życia: snu, diety oraz aktywności fizycznej
• suplementacja odpowiednich elektrolitów oraz witamin

Czy zioła migrenę wyciszają? Ziołolecznictwo jest jedną z niefarmakologicznych metod, które mogą pomóc w łagodzeniu napadów migrenowych. Istnieje jednak niewiele badań potwierdzających skuteczność tej metody leczenia.  Migrena leczenie profilaktyczne - komu jest zalecane? Zapobieganie migrenie jest szczególnie istotne w przypadku osób, które zmagają się z częstymi oraz silnymi bólami głowy. 

Oto szczegółowe wskazania do leczenia profilaktycznego migreny: 
 

• trzy i więcej napadów migreny w ciągu miesiąca,
• napady o ciężkim lub wielodniowym przebiegu,
• napady niepoddające się doraźnym metodom leczenia,
• leczenie napadu migreny jest nieskuteczne,
• przedłużająca się aura migrenowa.

Na czym opiera się profilaktyczne leczenie migreny? Celem profilaktycznego leczenia migreny jest zredukowanie liczby ataków migrenowych oraz ich złagodzenie. Leki stosowane podczas migreny nie są skuteczne w leczeniu zapobiegawczym, dlatego w przypadku silnych napadów migrenowych warto zatroszczyć się o profilaktykę bólów głowy. Jakie metody stosuje się w profilaktyce migreny? W leczeniu profilaktycznym wykorzystuje się farmakoterapię, psychoterapię, fizykoterapię, a także leczenie uzdrowiskowe. Przyjmuje się, że działania profilaktyczne powinny trwać nie dłużej niż 9-12 miesięcy i można je przerwać w momencie, gdy bóle głowy zmniejszą swoją intensywność oraz częstotliwość.

Zasady leczenia profilaktycznego, których warto się trzymać:
 

• unikanie czynników mogących prowokować napad migrenowy,
• przydatne jest prowadzenia dzienniczka napadów,
• leczenie powinno rozpocząć się od małej dawki leków, aby następnie stopniowo ją zwiększać,
• należy ograniczyć, a najlepiej całkowicie zrezygnować z przyjmowania leków, mogących wywoływać bóle głowy.

Wyleczenie migreny - czy jest ono możliwe? Walka z migreną polega na zmniejszeniu nasileń i częstotliwości napadów migrenowych. Nie jest możliwe całkowite wyleczenie migreny, jednak można podjąć pewne działania zapobiegające dalszym, silnym napadom.

Migrena, a psychoterapia

Czy migrena groźna jest dla zdrowia psychicznego? Migrenowe bóle głowy pogarszają jakość życia osób chorych, ponieważ mogą one doprowadzić do mniejszej sprawności oraz niemożności pełnienia ról społecznych. Tymczasowe wyłączenie z życia codziennego może spowodować u osoby chorej obniżone poczucie własnej wartości, dotkliwe poczucie winy, a także poczucie niskiej skuteczności w działaniu. 

Wyleczenie migreny nie jest możliwe, jednak praca nad tym, aby napady były mniej intensywne i pojawiały się rzadziej - jest osiągalne. Rozpoczęcie psychoterapii wiąże się z akceptacją swojej choroby i poprawą funkcjonowania osoby chorej pomimo występowania napadów migrenowych. 

 

Migrena w statystykach

Migrenowe bóle głowy są powszechną chorobą. Migrena dotyka około 20% populacji, co oznacza, że co piąta osoba choruje na tą przypadłość. Kto jest bardziej podatny na zachorowania, migrenę? Zachorowania na migrenę zdecydowanie częściej występują u kobiet (15-18%). Szacuje się, że chorujących mężczyzn może być w granicach 6-8%. Pierwszy atak migreny dotyka najczęściej młode osoby i ma zazwyczaj miejsce przed 40. rokiem życia. W większości przypadków migrena, napad migrenowy traci na sile w wieku dojrzałym oraz starszym.

ZAREZERWUJ WIZYTĘ


 

Bibliografia

Kaciński, M., Gergont, A., Kubik, A., Steczkowska-Klucznik, M. (2005). Cytokiny prozapalne u dzieci z migreną z aurą i bez aury. Przegląd Lekarski, 62(11), 1276-1280.
Moneta, P., Kaczmarek, M., Przybylski, M. H., Durko, A., Żytkowski, A., Niedzielski, J. K. (2019). Jakość życia i sposoby leczenia osób cierpiących na migrenę. Ból, 19, 27–33. 
Stępień, A. (2008). Migrena i jej najczęstsze postacie kliniczne. Aktualności Neurologiczne, 8(2), 95–100. 
Stępień, A., Kozubski, W., Rożniecki J., et al. (2020). Leczenie migreny. Zalecenia opracowane przez grupę ekspertów Polskiego Towarzystwa Bólów Głowy, Polskiego Towarzystwa Badania Bólu i Sekcji Badania Bólu Polskiego Towarzystwa Neurologicznego. BÓL, 21(2), 11-30.
Winczewska-Wiktor, A., Steinborn, B. (2012). Dziecięce zespoły okresowe. Polski Przegląd Neurologiczny 8(1), 32-37.
Wójcik-Drączkowska, H., Bilińska, M., Nyka, W. (2007). Migreny - rozpoznanie i leczenie. Forum medycyny rodzinnej, 1(2), 109-114.