Płacz - w jaki sposób nam pomaga?

W niniejszej publikacji dowiesz się  dlaczego płacz jest ważnym elementem naszego życia emocjonalnego i jak wpływa na nasze zdrowie psychiczne.

Wyjaśnimy  jakie funkcje pełni płacz, jakie korzyści przynosi oraz dlaczego tłumienie łez może nam bardziej zaszkodzić niż pomóc.

Przeczytasz także o tym w jaki sposób płacz pomaga rozładować napięcie, a także kiedy płacz staje się zagrożeniem.

 

Czym jest płacz? 

Płacz to naturalna reakcja emocjonalna, która stanowi wyraz emocji nieprzyjemnych (takich jak smutek czy strach), ale także tych przyjemnych (jak radość). Często towarzyszą mu zmiany w mimice, wokalizacje, a w niektórych przypadkach również szloch. Płacz nie jest czymś złym ani nie jest powodem do wstydu. Jest on reakcją na stan emocjonalny, który może być przykry bądź przygniatający. 

Terapeutyczny potencjał płaczu występuje w wielu kontekstach i można go definiować jako:

• wyraz potrzeby pomocy,
• wyraz potrzeby bezpieczeństwa,
• wyraz potrzeby akceptacji,
• wyraz potrzeby uznania.

Jakie mogą być konsekwencje płaczu? Czy są jakieś korzyści płaczu? Aspekty płaczu obejmują zarówno wady, jak i zalety tej reakcji emocjonalnej. Z jednej strony, płacz pomaga w wyrażaniu emocji, redukuje napięcie, a także pozwala na uzyskanie wsparcia od innych. Z drugiej strony, nadmierny płacz może prowadzić do poczucia bezradności, utrudniać rozwiązanie problemów oraz może być postrzegany przez niektórych jako oznaka słabości.

 

Rodzaje płaczu  - czy każdy płacz ma to samo znaczenie?
 

Powód płaczu dla każdej osoby nie jest taki sam, ponieważ ludzie różnią się między sobą osobowością, temperamentem oraz doświadczeniami życiowymi. Dla niektórych właściwym uzasadnieniem dla płaczu mogą być trudne emocje czy poczucie bezradności, a dla innych mogą być to łzy szczęścia. Warto jednak pamiętać, że w każdym przypadku płacz jest naturalną reakcją organizmu, która pozwala na uwolnienie i zrozumienie przeżywanych uczuć.

Jakie mogą być powody do płaczu? Płacz może być wyrazem trudnych doświadczeń oraz przeżyć wewnętrznych, z którymi można sobie nie radzić. Oto kilka przykładowych czynników, z powodu których mogą pojawić się łzy: 
 

• płacz jako wyraz bólu – ból może mieć charakter fizyczny/emocjonalny i przekracza zdolności radzenia sobie z cierpieniem,
   
• płacz jako wyraz potrzeby wsparcia – pojawia się, gdy dana osoba czuje się samotna, bezradna oraz pragnie pomocy i pocieszenia,
   
• płacz jako wyraz empatii – współodczuwanie bólu lub trudności innych ludzi może prowadzić do pojawienia się łez,
   
• płacz jako reakcja na stres – występuje w odpowiedzi na przeciążenie emocjonalne, trudności w radzeniu sobie z presją lub nieoczekiwanymi wyzwaniami,
   
• płacz jako wyraz złości – frustracja czy bezsilność mogą prowadzić do wybuchu łez,
   
• płacz jako wyraz ulgi – ma miejsce po długotrwałym przeżywaniu napięcia lub po rozwiązaniu problemu, który wywoływał stres, niepokój.
  
   

Funkcja intrapersonalna dotyczy tego, w jaki sposób płacz oddziałuje na płaczącą osobę i można do niej zaliczyć: redukcję stresu, poprawę nastroju, ulgę oraz spokój. Z kolei funkcja interpersonalna odnosi się do wpływu płaczu na innych ludzi z otoczenia. Wskazuje się, że płacz drugiej osoby może wywoływać odczucia, działania, takie jak empatia oraz zachowania prospołeczne (m.in. opieka, ochrona, chęć pocieszenia i udzielenia pomocy). Co ciekawe, w niektórych przypadkach mówi się o negatywnej reakcji na płacz, do której można zaliczyć gniew, irytację i frustrację. 
 

Dlaczego podczas płaczu ludzie wokalizują i szlochają? Przyjmuje się, że łzy oraz wokalizacje (takie jak jęki czy wzdychanie) mogą pełnić głównie funkcje komunikacyjne – mogą sygnalizować cierpienie lub potrzebę pomocy, co często prowadzi do wspierającej reakcji otoczenia. Szloch za to może bardziej służyć uwolnieniu napięcia, regulacji nastroju, a także samouspokojeniu.

 

Płacz u dzieci i dorosłych - podobieństwa i różnice

Niemowlęcy, dziecięcy płacz to naturalny odruch, który ma na celu ochronę przed porzuceniem, brakiem opieki. Nie jest to płacz jako wyraz smutku, ale płacz jako wyraz bólu, dyskomfortu. Co więcej, nie jest on uświadomiony przez niemowlę, ponieważ dziecko w tym wieku nie rozumie następstw własnych działań. 

 

Gdy dziecko dorasta, zaczyna przejawiać nie tylko płacz wskazujący na niezaspokojone potrzeby, ale także płacz emocjonalny, bardziej świadomy. Jest wtedy także podatne na emocjonalne traumy, które wynikają z relacji ze swoim najbliższym otoczeniem. Przykładem takiej traumy może być brak akceptacji złości u dziewczynek, czy smutku i płaczu u chłopców. W takim przypadku akceptacja oraz wyrażanie emocji mogą zostać zaburzone na długi okres czasu w życiu człowieka.
 

Jakie są przyczyny płaczu dziecka? Dlaczego dzieci płaczą? Przyczyny płaczu dziecka mogą być różne w zależności od jego wieku oraz kontekstu sytuacji. Płacz dziecka wynika często z przytłoczenia trudnymi emocjami, takimi jak strach czy smutek. Dzieci starsze mogą płakać również z powodu lęków, frustracji, niepowodzeń, czy konfliktów z rówieśnikami.  

Czy dziecięcy płacz to płacz bez powodu? Płacz jest naturalnym sposobem komunikowania się dziecka, które w ten sposób zwraca uwagę na swoje potrzeby, emocje czy problemy. Czasem zdarza się sytuacja, w której dorosły twierdzi, że dziecko w ich otoczeniu nie miało powodu do płaczu. Warto jednak wiedzieć, że płacz dziecięcy zawsze ma przyczynę, nawet jeśli nie jest ona natychmiast zrozumiała dla osoby dorosłej. 

Co może oznaczać płacz w trakcie snu u dzieci? Płacz w trakcie snu u dzieci może być związany z różnymi czynnikami, także związanymi z psychologicznymi trudnościami. Takie doświadczenia, jak koszmary senne lub lęki nocne, mogą wywoływać płaczliwość u dziecka w nocy.

Płacz dorosłych często jest związany z trudnymi doświadczeniami życiowymi. Do takich przeżyć można zaliczyć utratę bliskiej osoby, problemy zdrowotne, niepowodzenia zawodowe czy rozterki w relacjach interpersonalnych. Płacz może także pojawić się w wyniku przeżywania silnych emocji związanych z sukcesami oraz pozytywnymi wydarzeniami, takimi jak narodziny dziecka czy poślubienie ukochanej osoby.

Czasem pojawia się także płacz jako forma ulgi po nieprzyjemnym doświadczeniu – wtedy można poczuć rozładowanie przykrego napięcia w umyśle i ciele. Płacz może stanowić sposób na "oczyszczenie się" z emocjonalnego bagażu, który nagromadził się w wyniku trudnych przeżyć.

 

Czy dorosły może przejawiać “dziecięcy płacz”? Tak, dorosły człowiek może przeżywać “dziecięcy płacz” i co ważne – nie jest to rzadkie zjawisko. Zazwyczaj tego typu reakcja emocjonalna pojawia się w sytuacji, gdy dorosły czuje się wyjątkowo bezbronny, zagubiony bądź pozbawiony wsparcia. Wtedy początek mają poczucie bezradności, intensywne łzy, głośne lamentowanie, a także szamotanie się we własnych emocjach. 

Podobieństwa i różnice - płacz dziecka, a płacz dorosłego

Jakie są podobieństwa między płaczem dziecka a dorosłego? Podstawowym podobieństwem między płaczem dziecka a osoby dorosłej może być płacz jako wyraz potrzeby wsparcia. Zarówno dzieci, jak i dorośli potrzebują pomocy i wsparcia ze strony innych, gdy w ich życiu dzieją się przykre zdarzenia. Nie zawsze jednak słowa są w stanie wyrazić cierpienie, jakiego się doświadcza. Płacz jest najprostszym sygnałem, że ktoś czuje się źle i potrzebuje otrzymać pomoc.

 

Jakie są różnice między płaczem dziecięcym a osoby dorosłej?:
 

• płacz osoby dorosłej jest bardziej złożoną reakcją emocjonalną,
• płacz dziecka jest zazwyczaj bardziej intensywny, głośny i nagły, ponieważ dzieci nie, posiadają jeszcze pełnej kontroli nad swoimi emocjami i reakcjami,
• osoba dorosła jest w stanie efektywniej kontrolować swoją mowę ciała poprzez bycie bardziej powściągliwym wobec własnych emocji. 

Uzdrawiająca moc płaczu - jak łzy pomagają uporać się z emocjami?

 

Dlaczego reakcja emocjonalna, jaką jest płacz, jest tak istotna w naszym życiu? Płacz stanowi ważną funkcję w regulacji emocjonalnej człowieka, szczególnie wtedy, gdy pojawiają się silne emocje, z którymi trudno jest sobie poradzić. Co więcej, płacz informuje innych o naszych potrzebach, cierpieniu lub potrzebie wsparcia. Choć często płacz postrzegany jest jako oznaka słabości, to w rzeczywistości jest naturalnym mechanizmem obronnym, który pozwala na przepracowanie trudnych doświadczeń emocjonalnych oraz odzyskanie równowagi psychicznej.

Płacz a inteligencja emocjonalna – czy można zauważyć pewne powiązania? Nie każdy jest w stanie pozwolić sobie na płacz jako wyraz smutku, ponieważ może zostać on uznany jako oznaka słabości. Płacz może również wskazywać na poczucie bezradności w rozwiązaniu przykrej sytuacji, czego niektórzy mogą się wstydzić. Zauważono jednak, że osoby o wysokiej inteligencji emocjonalnej często lepiej rozumieją i akceptują swoje uczucia (w tym smutek), co pozwala im na bardziej adaptacyjne przeżywanie i wyrażanie emocji. 

Na czym polega terapeutyczny potencjał płaczu? Płacz jako forma ulgi oraz samouspokojenia pozwala na rozładowanie nagromadzonych emocji, co prowadzi do poprawy samopoczucia i przywrócenia równowagi psychicznej. Co ciekawe to dla wielu osób płacz, który wyzwala i oczyszcza, stanowi jedno z przyjemniejszych doświadczeń emocjonalnych. 

Jak radzić sobie z płaczliwością?

Czy istnieje płacz bez powodu? Choć na pierwszy rzut oka może się wydawać, że płacz bez wyraźnej przyczyny jest irracjonalny, w rzeczywistości może wynikać on z głęboko zakorzenionych emocji, które nie zawsze są łatwe do rozpoznania i właściwego nazwania. Co również ważne, czasami płacz pojawia się w wyniku stresu, zmęczenia lub całościowego przeciążenia, nawet jeśli nie ma jednego konkretnego powodu.

Płacz a zaburzenia psychiczne – po czym poznać, że płaczliwość to przejaw trudności natury psychicznej? Płaczliwość może być przejawem trudności natury psychicznej, szczególnie gdy pojawia się bez wyraźnej przyczyny lub w nadmiarze. Częste, niekontrolowane łzy mogą wskazywać na zaburzenia takie jak depresja czy zaburzenia lękowe. Również przewlekły żal, wynikający z długotrwałej trudnej sytuacji, może prowadzić do chronicznej płaczliwości, która zakłóca codzienne funkcjonowanie. 

Płacz a depresja czy emocjonalne traumy – czy brak łez może stanowić powód do zmartwień? Brak łez w sytuacjach, w których normalnie występowałby płacz, może być sygnałem głębokich trudności emocjonalnych. Często brak łez jest związany z depresją, w której odczuć emocjonalne zablokowanie lub być odciętym od swoich uczuć. W niektórych przypadkach, zwłaszcza po przeżyciu traumatycznych doświadczeń, brak płaczu może oznaczać tłumienie emocji lub zamrożenie reakcji emocjonalnych, co może utrudniać proces zdrowienia i przetwarzania traumy.
 

Co robić, gdy pojawiają się trudne emocje dziecka i nadmierna płaczliwość? W przypadku nadmiernej płaczliwości dziecka ważne jest, aby zidentyfikować przyczynę emocjonalnego dyskomfortu – może to być stres, zmiana otoczenia, separacja od rodziców lub trudności w adaptacji do nowych sytuacji. Warto zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa, bliskości i stabilności, co umożliwi mu posiadanie przestrzeni do mówienia otwarcie o swoich trudnościach. 

Dlaczego nie warto tłumić łez? Trudne emocje muszą mieć swoje ujście, ponieważ ich tłumienie może powodować nagłe wybuchy emocjonalne, a także występowanie znaczącego napięcia psychicznego i fizycznego. Oczyszczająca moc płaczu (nawet gdy jest on nadmiarowy) może polepszyć samopoczucie w danym momencie, ale także w dłuższej perspektywie czasowej, pomagając w przetwarzaniu emocji, redukcji stresu oraz przywróceniu równowagi emocjonalnej.

 

Kiedy płacz jest sygnałem do rozpoczęcia terapii? 

Płacz a depresja, czyli dlaczego podczas przeżywania trudnych doświadczeń życiowych brak łez powinien powodować niepokój? Wyrażanie emocji jest bardzo ważne w prawidłowej regulacji emocjonalnej oraz w utrzymywaniu stabilnego zdrowia psychicznego. Apatyczny stan emocjonalny, często towarzyszący depresji, uniemożliwia pojawienie się łez oraz emocji, potrzebnych do poradzenia sobie z przykrą sytuacją. Z tego powodu brak łez (pomimo doświadczania głębokiego smutku, żalu, cierpienia) powinien skłonić do niezwłocznego sięgnięcia po pomoc psychologiczną.

Jakie aspekty płaczu powinny być martwiące?
 

• płacz staje się chroniczny i niekontrolowany,
• pomimo cierpienia łzy nie pojawiają się,
• płacz znacząco uniemożliwia codzienne funkcjonowanie,
• z powodu płaczu występuje potrzeba, aby odciąć się od innych ludzi.

Jeżeli czujesz, że nie radzisz sobie z trudnymi sytuacjami w swoim życiu, nie widzisz dla siebie nadziei i sensu dalszego działania, to warto skorzystać ze wsparcia terapeutycznego. Psychoterapeuta wesprze Cię w znalezieniu przyczyny Twojego cierpienia, a także pomoże Ci przejść przez proces zdrowienia w bezpiecznej, akceptującej przestrzeni. 

ZAREZERWUJ WIZYTĘ

Bibliografia

Cuncic, A. (2024). What to Do When You're Crying Uncontrollably. verywell mind.
Gračanin, A., Bylsma, L. M., Vingerhoets, A. J. (2014). Is crying a self-soothing behavior?  Frontiers in psychology, 5, 502.
Hepburn, A., Potter, J. (2012). Crying and crying responses. Loughborough University.
Miceli, M., Castelfranchi, C. (2003). Crying: Discussing its basic reasons and uses. New Ideas in Psychology, 21(3), 247–273.
Rottenberg, J., Bylsma, L. M., Vingerhoets, A. J. (2008). Is crying beneficial? Current Directions in Psychological Science, 17(6), 400–404.