Poronienie, strata ciąży - jak sobie poradzić?

Poronienie - emocje po utracie ciąży
 

Poronienie to samoistna strata ciąży. Poronienie wczesne obejmuje okres przed 12 tygodniem ciąży, natomiast poronienie późne to utrata dziecka między 12, a 24 tygodniem ciąży. Poronienie jest zjawiskiem częstym, ponieważ występuje ono w jednej na pięć ciąż.

W wielu przypadkach skutki poronienia nie są poważne lub zagrażające zdrowiu kobiety. Na początkowym etapie ciąży kobieta może nawet nie odczuć skutków poronienia. W poważniejszych przypadkach może pojawić się ból, krwawienie, bądź ryzyko krwotoku. Po poronieniu, oprócz konsekwencji zdrowotnych fizycznych, mogą także wystąpić psychologiczne skutki utraty ciąży. Wsparcie po poronieniu jest konieczne, aby wrócić do pełni zdrowia psychicznego, a także cielesnego.

Jakie są przyczyny poronienia? Przyczyny poronienia mogą być różne, jednak często rodzice oraz lekarze nie są w stanie określić jednoznacznej przyczyny. W 50% przypadkach wczesnych poronień u płodu można zauważyć aberracje chromosomowe, takie jak zmiany strukturalne czy nieprawidłowa liczba chromosomów. Istnieją także dowody na to, że infekcje (np. wirusem HIV, wirusem ospy wietrznej) mogą być przyczyną do 15% wczesnych poronień i do 66% późnych poronień. 
 

Jak opieka zdrowotna oddziałuje na przeżywanie straty dziecka? Wielu rodziców skarży się na nieprzyjazne, rutynowe traktowanie ze strony lekarzy. Rodzice doświadczający straty dziecka często spotykają się z niedoinformowaniem i brakiem wsparciem ze strony lekarzy. Brak rozmowy pomiędzy lekarzami a rodzicami może spowodować u partnerów więcej trudnych emocji związanych z poronieniem, takich jak niepewność czy niepokój. Wsparcie dla osób doświadczających poronienia jest bardzo ważnym elementem, aby rodzice mogli wrócić do pełni zdrowia fizycznego oraz psychicznego. 

Wsparcie psychologiczne po stracie ciąży jest niezbędne dla kobiet, ponieważ poronienie może powodować wiele negatywnych następstw. Dla kobiety wczesne poronienie, jak i strata okołoporodowa są równie dotkliwe w skutkach. Poronienie może prowadzić do niskiego poczucia własnej wartości, poczucia niewystarczalności, poczucia winy. Częsta jest także depresja po poronieniu. Wielu rodziców nie wie, jak poradzić sobie z poronieniem. Psycholog/psychoterapeuta może pomóc rodzicom w zrozumieniu i przepracowaniu trudności związanych z niekorzystnym przebiegiem ciąży.

Jakie emocje po poronieniu towarzyszą matce? Kobieta doświadczająca straty ciąży może odczuwać wiele trudnych emocji. Matka może odczuwać smutek, niedowierzanie, zdezorientowanie czy złość. Kobieta po poronieniu nie chce uwierzyć w śmierć dziecka, obwinia się za zaistniałą sytuację, kieruje złość wobec siebie. Częste jest także poczucie winy po stracie ciąży. 
 

Radzenie sobie z sytuacją poronienia jest podobne do przebiegu żałoby, jednak częściej jest ono bagatelizowane przez społeczeństwo. Przechodzenie procesu żałoby w poronieniu jest ważnym elementem poradzenia sobie z sytuacją i jej zaakceptowania. Kobieta doświadczająca straty nienarodzonego dziecka może usłyszeć wiele mało delikatnych słów w swoim bliskim otoczeniu, np. “Po co się przejmujesz tą sytuacją? Jak nie to dziecko, to będzie kolejne”. Takie słowa mogą wywołać duże cierpienie u kobiety przeżywającej stratę. 

Jak rozmawiać z kobietą po poronieniu? Należy pamiętać, że poronienie wiąże się z przeżywaniem wielu trudności psychicznych. Może się zdarzyć tak, że najbliższe otoczenie może nie wiedzieć co powiedzieć lub jak zareagować. Kobieta zazwyczaj nie potrzebuje słów, tylko wsparcia emocjonalnego i obecności bliskich jej osób. 

Bagatelizowanie odczuwanego bólu może sprawić duże cierpienie kobiecie dotkniętej stratą dziecka. Nie powinno się także udawać, iż nie doszło do tej sytuacji. Unikanie tematu, osądzanie czy umniejszanie cierpienia kobiety może spowodować u niej mniejsze radzenie sobie z całą sytuacją. Warto jest wspierać matkę poprzez słuchanie i bycie dla niej. 

Jakie są emocje ojca po poronieniu? Ojciec dziecka, tak samo jak matka, jest pogrążony w żałobie. Może przeżywać głęboki smutek w związku ze stratą przyszłego dziecka, jednak jest on mniejszy w porównaniu do kobiecych przeżyć. Właśnie z tego powodu mężczyźni mogą nie skupiać się na swoich emocjach, lecz na uczuciach swojej partnerki. Chcą być dla nich jak największym źródłem wsparcia i bezpieczeństwa, jednocześnie zapominając o swoich uczuciach.

Czego nie mówić rodzicom, którzy stracili dziecko? Podczas rozmowy z rodzicami po stracie warto przyjąć postawę empatii i szacunku. Jeżeli rodzice nie chcą rozmawiać o poronieniu, to należy uszanować ich decyzję. Może to być dla nich zbyt wcześnie, aby mówić o stracie dziecka. Nie należy oceniać rodziców czy bagatelizować ich problemu. Wysłuchanie oraz wspieranie swoją obecnością to podstawowa pomoc, o którą proszą rodzice po stracie.

Jak powiedzieć o poronieniu dziecku? Często rodzice mają wątpliwości, czy powiedzieć swojemu dziecku o żałobie związanej z poronieniem. Jest to jednak bardzo ważne, aby dziecko poznało powód smutku swoich rodziców. Dziecko wyczuwa, że coś jest nie tak i chce bardziej zrozumieć sytuację, w której znalazły się najbliższe mu osoby. Warto jest porozmawiać ze swoim dzieckiem i powiedzieć mu o odczuwanych przeżyciach emocjonalnych.

Doświadczenie poronienia - wpływ na zdrowie rodziców

Rodzice doświadczający straty dziecka muszą poradzić sobie z wieloma skutkami tego zdarzenia. Poronienie może być porównane do przeżycia traumatycznych doświadczeń. Skutki utraty ciąży można podzielić na fizyczne oraz psychologiczne. 

 

Psychologiczne skutki utraty ciąży różnią się u kobiet i mężczyzn. Konsekwencje straty dziecka, mogące wystąpić u kobiet przeżywających poronienie: trauma, lęk, depresja, zespół stresu pourazowego. Lęk po poronieniu może dotyczyć planowania kolejnego dziecka, a więc obawy o jego zdrowie i życie. Depresja po poronieniu pojawia się w odpowiedzi na stratę. Część kobiet po żałobie ma trudność z powróceniem do codziennego funkcjonowania. Zespół stresu pourazowego po poronieniu obejmuje niekorzystny przebieg ciąży. Kobieta może odczuwać ogromny lęk przed zajściem w kolejną ciążę. Mogą ją wielokrotnie nawiedzać przykre doświadczenia związane z poronieniem, także podczas snu.

U mężczyzn może wystąpić depresja poronna, zwana inaczej maskowaną. Poprzez chęć ochrony swojej partnerki oraz obdarzenia ją wsparciem, partnerzy mogą próbować ukrywać swoje trudności psychiczne. Bardzo często ojcowie nie chcą przytłaczać swoich partnerek osobistymi przeżyciami i emocjami dotyczącymi śmierci nienarodzonego dziecka. Może to doprowadzić do negatywnych skutków psychicznych, m.in. depresji maskowanej. Terapia po poronieniu może pomóc mężczyźnie w jego funkcjonowaniu psychicznym oraz społecznym.
 

Poronienie - trauma dla obojga partnerów. Rodzice, którzy doświadczyli utraty dziecka, mogą mieć problemy prokreacyjne. Oznacza to, że mogą u nich wystąpić trudności z poczęciem kolejnego potomstwa. Po poronieniu partnerzy mogą nadal myśleć o nienarodzonym dziecku i nie czuć się gotowymi do podjęcia kolejnej próby zajścia w ciążę. Z powodu poronienia, kobieta może także doświadczać nienawiść i odczuwać niechęć do swojego ciała.

 

Żałoba po poronieniu  - jak przeżyć żałobę po poronieniu?

 

Poronienie to trudne doświadczenie zarówno dla kobiety, jak i mężczyzny. Przeżywanie żałoby po stracie dziecka nienarodzonego jest procesem naturalnym, niezależnie od stopnia zaawansowania ciąży. Według badań aż 90% kobiet po poronieniu przejawia objawy żałoby. Dla wielu osób przechodzenie procesu żałoby po śmierci dziecka jest niezwykle potrzebne w powrocie do prawidłowego funkcjonowania. 

Żałoba po poronieniu - jak może się objawiać? W przebiegu żałoby charakterystyczne jest występowanie głębokiego smutku, poczucia winy oraz bezsilności. Partnerzy nie dowierzają zaistniałej sytuacji, próbują jej zaprzeczyć. Po uwierzeniu w śmierć dziecka, u rodziców może wystąpić duża labilność emocjonalna. Nawet drobne sytuacje mogą wywołać w nich silne emocje, które mogą być dla nich problematyczne do zrozumienia. Rodzicom po poronieniu może towarzyszyć także poczucie porażki. Staje się ono szczególnie dotkliwe, gdy już wcześniej w życiu partnerów nastąpiła utrata dziecka. 

Pierwszy etap żałoby, czyli odmowa, pomaga w początkowym radzeniu sobie ze stratą. Ludzie nie są w stanie zaakceptować straty, ponieważ jest to dla nich zbyt wielki ból. Podświadomie człowiek próbuje poradzić sobie z cierpieniem, jednak na zewnątrz jest w stanie jedynie zaprzeczyć żałobie. Z doświadczeniem poronienia wiążą się podobne przeżycia. Partnerzy doświadczający straty nienarodzonego dziecka nie chcą uwierzyć w to, że nigdy nie zobaczą swojego potomka. Już na wczesnym etapie ciąży pojawiają się pierwsze marzenia oraz wyobrażenia o dziecku. To dlatego, gdy dochodzi do poronienia ciąży, rodzice nie są w stanie zmierzyć się z prawdą i jej zaakceptować.

Kolejnym etapem, pojawiającym się w żałobie, to uczucie gniewu. Złość jest potrzebną emocją, jednak często niedocenianą i tłumioną. Dzięki złości ludzie są w stanie poradzić sobie z emocjami, które ukryte są pod powierzchnią. Rodzice doświadczający poronienia dziecka mogą skierować złość na lekarzy, najbliższe otoczenie, samych siebie lub siebie nawzajem. Za odczuwanym gniewem kryją się jednak inne emocje oraz potrzeby, takie jak głęboki smutek czy potrzeba wsparcia. Po tym, jak przeminie gniew, ludzie są w stanie dostrzec swoje pierwotne przeżycia wewnętrzne. 

Po gniewie pojawia się etap negocjacji z losem. Przeżywanie utraty ciąży może wiązać się z takimi myślami, jak: “Gdybym tylko bardziej dbała o swoje zdrowie, to nie doszłoby do poronienia”,  “Gdybym bardziej odciążył swoją partnerkę z obowiązków, to teraz bylibyśmy szczęśliwymi rodzicami”, “Czy gdybym był lepszym człowiekiem, to czy dziecko by przeżyło?”. Ludzie w tym stadium żałoby chcą cofnąć się w czasie i zmienić bieg wydarzeń, choć jest to niemożliwe.  Rodzice doświadczający żałoby po poronieniu doszukują się swoich błędów i czują ogromne poczucie winy. Pozostają w przeszłości, aby w pewnym momencie poczuć odkupienie win.

W odpowiedzi na wielką stratę pojawiają się objawy depresyjne, takie jak trwale obniżony nastrój czy brak przyjemności z wykonywania jakiejkolwiek aktywności. Ludzie w żałobie często czują, że ich smutek nigdy nie minie i będzie towarzyszył im do końca życia. Faktycznie może się tak zdarzyć, gdy osoba nie da sobie przestrzeni na odpowiednie przeżycie żałoby. Czasem jest tak, że najbliższe otoczenie może nie dać przestrzeni do pokazania swoich prawdziwych, trudnych emocji. W takiej sytuacji mogą się znaleźć rodzice po stracie nienarodzonego dziecka, dlatego ich głęboki smutek dotyczący poronienia może nigdy nie przeminąć.

Ostatnim etapem żałoby jest akceptacja, w którym następuje świadome pożegnanie dziecka. Rodzice dokonują pożegnania dziecka w swoich myślach lub poprzez czyny. Dochodzi do zaakceptowania rzeczywistości, uznania jej jako niezmiennej. Rodzice zdają sobie sprawę z tego, że ich życie całkowicie się zmieniło i trzeba nauczyć się z tym żyć. W tym etapie żałoby partnerzy nadal nie czują się dobrze z zaistniałą sytuacją, jednak są oni z nią oswojeni. Po tym etapie następuje polepszenie funkcjonowania osób w żałobie.

Wsparcie po poronieniu - jak poradzić sobie w trakcie żałoby?
 

Jak poradzić sobie z poronieniem ?

Gdy dochodzi do utraty dziecka to rodzice nie wiedzą, jak poradzić sobie z poronieniem. Często także brakuje im informacji, jakie były przyczyny poronienia. Podczas informowania rodziców o stracie, lekarze nie do końca pamiętają o przekazaniu pełni wiadomości o poronieniu oraz dalszych zaleceń. Z doświadczeniem poronienia wiążą się konsekwencje psycho-społeczne i ważne jest, aby rodzice byli z tym zaznajomieni. 

Jak pomóc kobiecie po stracie dziecka? Utrata ciąży jest dla kobiety bolesnym przeżyciem. Przeżywanie utraty ciąży może być szczególnie utrudnione w przypadku, gdy kobieta doświadczyła następujących sytuacji: problemy z płodnością przed zajściem w ciążę, ciąża pozamaciczna, ciąża trzonowa, strata okołoporodowa, poronienie nawracające. Aby pomóc kobiecie po utracie dziecka, warto jest ją wysłuchać i porozmawiać z nią o poronieniu. Warto także zachęcić kobietę do porozmawiania z inną kobietą, która doświadczyła poronienia. Umożliwi ona wzajemne wsparcie osób z podobnymi trudnościami i otrzymanie większego zrozumienia.

Jak pomóc mężczyźnie po stracie dziecka? Mężczyźni bardzo często zapominają o swoich emocjach związanych z poronieniem, aby móc być wsparciem dla swojej cierpiącej partnerki. Warto jest także porozmawiać z niedoszłym ojcem o jego przemyśleniach, przeżyciach wewnętrznych oraz uczuciach związanych z sytuacją poronienia. Dlaczego rozmowa po poronieniu z mężczyzną jest ważna? Mężczyźni rzadziej sygnalizują potrzebę wsparcia, jednak należy pamiętać, że potrzebują go równie często jak kobiety. 

Rozmowa po poronieniu jest istotnym elementem poradzenia sobie z utratą dziecka. Rodzice przeżywający stratę potomka mogą potrzebować częstszego kontaktu z rodziną oraz przyjaciółmi. W przypadku poronienia warto także rozważyć podjęcie psychoterapii, która poprowadzi przez proces żałoby po stracie dziecka.
 

Poradzenie sobie po stracie ciąży jest związane z ilością i jakością pomocy otrzymanej od najbliższych osób. Wsparcie rodziny oraz przyjaciół może mieć różne formy i nie zawsze jest ono zadowalające dla osób przeżywających stratę.

Aby wsparcie dla osób doświadczających poronienia było satysfakcjonujące oraz wystarczające, należy pamiętać o następujących wskazówkach:

• należy wspierać rodziców i być wobec nich wyrozumiałymi, ponieważ przez jakiś czas po poronieniu mogą mieć problem w codziennym funkcjonowaniu;
• uważnie słuchaj o przeżyciach rodzica związanych z poronieniem;
• okaż współczucie rodzicom doświadczającym cierpienia po stracie dziecka;
• pomyśl o tym, jakie słowa ty chciałbyś usłyszeć, gdybyś był w podobnej sytuacji.

Terapia po poronieniu - wsparcie dla rodziców po stracie nienarodzonego dziecka

Poronienie i terapia powinny być nieodłącznymi elementami do uzyskania pełni zdrowia i akceptacji zaistniałej sytuacji. Pomoc po poronieniu może mieć różne formy, jednakże każda terapia po stracie nienarodzonego dziecka jest przydatna i właściwa. Wsparcie psychologiczne po stracie ciąży jest istotne w radzeniu sobie z takimi trudnościami, jak: depresja, depresja poronna, trauma, lęk. Terapia obejmuje psychologiczne wsparcie po stracie ciąży, które obejmuje emocje matki oraz emocje ojca po poronieniu.
 

Jaka jest najbardziej skuteczna terapia po poronieniu? Do jednej ze skutecznych form pomocy psychologicznej można zaliczyć terapię narracyjną, polegającą na wsparciu pacjenta w żałobie. We wspomnianym nurcie terapeutycznym istotna jest “historia reprodukcji” danej osoby.
 

“Historia reprodukcji” jest dla większości ludzi kawałkiem ich samych, dlatego gdy następuje utrata ciąży, ludzie mogą czuć stratę części siebie. Kiedy niedoszli rodzice dostrzegają zakłócenie swoich głęboko zakorzenionych pragnień oraz wyobrażeń dotyczących dziecka, to są w stanie bardziej sobie przebaczyć i mieć mniejsze poczucie winy z powodu poronienia. Terapia narracyjna zakłada także, że każdy człowiek tworzy w głowie swoją własną unikalną historię, nad którą ma kontrolę i dzięki temu ma możliwość dokonania zmian w swoim życiu.
 

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest kolejnym nurtem terapeutycznym, polecanym w sytuacji poronienia. Terapia CBT pomaga klientowi w dostrzeżeniu swoich negatywnych myśli oraz przekonań, które wymagają zmiany. Ludzie doświadczający straty dziecka mogą uważać, że już nigdy nie uda im się zostać rodzicami. W nurcie terapeutycznym poznawczo-behawioralnym istotna jest również praktyka uważności. Polega ona na pogodzeniu się ze swoimi uczuciami związanymi ze stratą, dzięki czemu z czasem tracą one swoją moc. Terapeuta CBT pomaga także klientom w dostrzeżeniu działań, które nadają życiu sens oraz sprawiają szczęście. Rodzice po stracie potomka mogą ujawniać objawy depresyjne, dlatego praktyka uważności może pomóc im w radzeniu sobie z negatywnymi skutkami utraty ciąży.

 

ZAREZERWUJ WIZYTĘ
 

Bibliografia

Beutel, M., Deckardt, R., von Rad, M., & Weiner, H. (1995). Grief and depression after miscarriage: their separation, antecedents, and course. Psychosomatic medicine, 57(6), 517–526. 
Frost, M., & Condon, J. T. (1996). The psychological sequelae of miscarriage: a critical review of the literature. The Australian and New Zealand journal of psychiatry, 30(1), 54–62.
Giakoumelou, S., Wheelhouse, N., Cuschieri, K., Entrican, G., Howie, S. E., & Horne, A. W. (2016). The role of infection in miscarriage. Human reproduction update, 22(1), 116–133.
Kubler-Ross, D., & Kessler, E. (2014). On grief and grieving. Simon & Schuster.
Markin, R. D. (2016). What clinicians miss about miscarriages: Clinical errors in the treatment of early term perinatal loss. Psychotherapy, 53(3), 347–353.
National Childbirth Trust. (2018). Miscarriage: eight things that can help afterwards. [data dostępu: 03.04.2024]
Quenby, S., Gallos, I. D., Dhillon-Smith, R. K., Podesek, M., Stephenson, M. D., Fisher, J., Brosens, J. J., Brewin, J., Ramhorst, R., Lucas, E. S., McCoy, R. C., Anderson, R., Daher, S., Regan, L., Al-Memar, M., Bourne, T., MacIntyre, D. A., Rai, R., Christiansen, O. B., Sugiura-Ogasawara, M., … Coomarasamy, A. (2021). Miscarriage matters: the epidemiological, physical, psychological, and economic costs of early pregnancy loss. Lancet (London, England), 397(10285), 1658–1667.