Prokrastynacja – charakterystyka problemu

Skąd więc bierze się schorzenie prokrastynacji? Co może być jej podłożem? Zazwyczaj najczęstszą przyczyną prokrastynacji jest system wychowawczy stosowany w dzieciństwie przez rodziców. Bardzo możliwe, że opiekunowie stawiali młodej osobie zbyt wygórowane wymagania, a ona bała się, że im nie sprosta. Powodem tego może być odczuwanie ciągłego lęku przed wykonaniem powierzonych obowiązków.Znaczna ilość osób z prokrastynacją również odczuwa obawę przed nadmierną odpowiedzialnością. W konsekwencji prowadzi to do tego, że nie są w stanie wykonać pewnych zadań lub czynności, ponieważ boją się, że ich realizacja nie przyniesie oczekiwanego sukcesu, a poświęcenie i praca, nie będzie odpowiednio doceniona mimo ogromnego wysiłku. Osoby, które są skłonne do prokrastynacji, często w życiu mają bardzo rozbudowane cele oraz plany, jednak nie są w stanie zrealizować żadnego z nich. Jest to spowodowane tym, że jest im niezmiernie trudno rozpocząć daną czynność, ponieważ cały czas mają wrażenie, że nie nadszedł odpowiedni moment, aby ją wykonać.
 

Kolejną przyczyną powstawania prokrastynacji może być również nadmierny perfekcjonizm. Pojawia się w sytuacji, gdy chcemy wszystko robić jak najdokładniej, sprawdzać się oraz kontrolować. Osoby z prokrastynacją chcą dawać z siebie ponad 100% w każdej sytuacji, jednak czasami okazuje się, że dana czynność lub zadanie przewyższa nasze możliwości i nie jesteśmy w stanie im sprostać. W następstwie tego pojawia się w nas obawa poniesienia porażki i wówczas dane zadanie odkładamy w czasie najdłużej jak jest to tylko  możliwe. Niekiedy prokrastynacja może być wywołana depresją, wówczas ludzie odczuwający stany depresyjne zazwyczaj odkładają lub nie realizują wszystkich rodzajów zadań i czynności, nawet tych z pozoru prostych i przyjemnych. Osoby z prokrastynacją często doświadczają nękających, nawracających myśli, które mają zazwyczaj negatywny charakter. Tracą przez to całą swoją wiarę w bycie osobami, które są dobrymi partnerami, współpracownikami oraz przyjaciółmi. Osoby ze schorzeniem prokrastynacji nie traktują siebie jako osób, którym można zaufać.

 

Prokrastynacja może być również powiązana z kreatywnością. Wiele rodzajów innowacyjnych zajęć lub prac, potrzebuje czasami więcej czasu do realizacji. Wówczas osoby z prokrastynacją mogą się świetnie sprawdzać w takich sytuacjach. Wykonując pracę, czasami się od niej odrywają, po to, by dać sobie czas na świeże i nowe spojrzenie. Przeważnie można osiągnąć ten stan nawet po jednej,dobrze przespanej nocy, ale zdarzają się też przypadki, że taka przerwa wymaga nawet kilku miesięcy. W takiej sytuacji odstęp czasowy może być traktowany jako prokrastynacja, ale jednocześnie może być czymś użytecznym. Dzięki silnym emocjom, które towarzyszą nam przy tworzeniu nowoczesnych i innowacyjnych systemów, możemy rozwijać swoją kreatywność. I to jest pozytywna strona prokrastynacji.

 

Podsumowując, przyczyny prokrastynacji mogą być różne. W większości są to po prostu trudności z układaniem i planowaniem kolejnych etapów zadań oraz problemy w podejmowaniu decyzji. Często prokrastynacja dotyka osób, które mają problemy z depresją i są bardzo lękliwe. Natomiast czasami prokrastynacja wręcz pomaga nam w byciu kreatywnym.
 

 

Objawy prokrastynacji można w dość łatwy sposób rozpoznać. Wystarczy, że zaobserwujemy w naszym zachowaniu, kilka niepokojących sygnałów wskazujących na rozwój prokrastynacji:

Prokrastynacja ma zdecydowany wpływ na pracę zawodową ponieważ nieustanne odkładanie obowiązków, projektów i zadań zawodowych wywołuje przede wszystkim stres, który spowodowany jest tym, że nasze obowiązki nie są w stanie być realizowane w odpowiednim czasie, a osoba z prokrastynacją na ich wykonanie posiada coraz mniej czasu. Zadania, które są odkładane na termin późniejszy zaczynają się kolejno gromadzić, co może wywoływać silny stres z powodu nadmiaru pojawiających się obowiązków.

Prokrastynacja znacząco wpływa nie tylko na produktywność prokrastynatora, ale również na cały zespół w którym pracuje. Prokrastynacja potrafi hamować rozwój personalny, wpływa na poszerzanie kompetencji osobistych oraz ma znaczenie w osiąganiu sukcesów w życiu zawodowym i życiu prywatnym. Wszystkie te zachowania prokrastynacyjne mogą doprowadzić człowieka do zaniedbywania zadań, obowiązków i nie wykonywania projektów w żądanym terminie. W rezultacie coraz częstsze pojawianie się takich zachowań może doprowadzić do pozostawania na tym samym stanowisku lub doprowadzić do utraty pracy. 

 

Prokrastynacji nie jesteśmy w stanie wyleczyć środkami farmakologicznymi. Głównym sposobem na radzenie sobie z prokrastynacją okazuje się przede wszystkim zmiana nawyków. Przy walce z prokrastynacją warto również zapoznać się z metodami zarządzania czasem, dzięki którym możemy „wyleczyć” się ze schorzenia prokrastynacji. W sytuacji gdy na osoby ze schorzeniem prokrastynacji czeka wykonywanie dużego i żmudnego zadania, które już od samego początku zniechęca rozmiarem, warto takie zadanie rozpisać na mniejsze, kolejne etapy i dla każdego z nich wyznaczyć ostateczny termin. Wówczas osoby z prokrastynacją będą w stanie mierzyć się z jednym, mniejszym zadaniem do wykonania, które nie będzie dla nich problemem.

 

Psychoterapia będzie bardzo pomocna w dotarciu do osoby, która ma skłonności do prokrastynacji. Dzięki psychoterapii dowie się ona, czego potrzebuje i nie będzie drżała przed kolejnymi zadaniami, lub jeśli dojdzie do takiej sytuacji to będzie wiedziała jakie są jej przyczyny. Psychoterapia w prokrastynacji pozwala lepiej i dokładniej zrozumieć emocje, które jej towarzyszą, pokonać lęki i obawy oraz nawiązywać odpowiednie relacje.  Przy prokrastynacji dobrze również sprawdza się technika zwana "pomodoro" (jest to czasomierz kuchenny w kształcie pomidora). Metoda ta polega na wyznaczaniu sobie 25-minutowych okresów w których intensywnie pracujemy. Na koniec każdego z takich 25-minutowych odcinków, należy zrobić sobie 5-minutową przerwę. Po kolejnych czterech "pomodoro" zalecana przerwa to 20-30 minut. Gdy mamy problemy z prokrastynacją, wówczas zdecydowanie warto popracować nad swoją motywacją. Po każdym bardzo dobrze wykonanym i zakończonym zadaniu bardzo przydatny może okazać się system nagród, dzięki czemu nasza motywacja wzrośnie do bardziej efektywniejszej i skuteczniejszej pracy.

 

Literatura