Toksyczny związek

Co oznacza toksyczny związek ? 

W toksycznym związku układ sił jest nierówny, partnerzy nie są dla siebie wsparciem, a ich życie cały czas przeplatane jest ciągłymi wybuchami emocji i namiętności, które przechodzą ze skrajności w skrajność. Osoby uwikłane w toksyczne związki raz odczuwają ogromną nadzieję i wierzą, że wszystko będzie dobrze, a za chwilę popadają w lęk, osamotnienie oraz strach, który wywołany jest niewłaściwym zachowaniem partnera. W  toksycznym związku tylko jedna ze stron przestrzega psychicznych i fizycznych granic. Jest gotowa do poświęceń, kompromisów, chce pomagać partnerowi i rozwiązywać jego problemy. Interesuje się jego samopoczuciem oraz potrzebami, pragnie jego dobra. Z kolei druga ze stron, zachowuje się zupełnie odwrotnie. Przekracza granice partnera, nie interesuje się nim i jego problemami, nie zaspokaja jego potrzeb, jest ciągle zazdrosna i wykazuje brak zaufania.

Dlaczego wchodzimy w toksyczne związki ?

Powodem wchodzenia w toksyczne związki, jest zazwyczaj brak ciepła, zainteresowania oraz brak zaspokojenia podstawowych potrzeb emocjonalnych w okresie dzieciństwa. Brak poczucia bezwarunkowej miłości, bliskości ze strony opiekunów, rodziców czy też osób bliskich, popycha nas w kierunku tworzenia toksycznych związków i niezdrowych relacji z drugą osobą. Wydaje się naturalne, że takie osoby, które od początku doświadczając odrzucenia czy to ze strony rówieśników czy też rodziny, spotykają się również później z odrzuceniem w bliższych relacjach miłosnych i wchodzą w toksyczne związki. Jeśli nawet zbudują relację, nie będzie ona miała szans normalnego rozwoju. Zawsze będzie się opierała na nadmiernej kontroli, braku zaufania, czy też chorobliwej zazdrości. Takie osoby tkwiąc przez całe życie w toksycznym związku, przyzwyczajają się do takiego funkcjonowania i traktują go jako coś normalnego. Szukając w dorosłym życiu relacji uczuciowych podświadomie szukają tego samego. Jest to dla nich coś komfortowego i znanego. Uważają, że odmienny stan mógłby spowodować trudności i cierpienie. Dlatego popadają czasami nieświadomie, z własnej nieprzymuszonej woli w toksyczne związki. Osoby wchodzące w toksyczne związki mają niejednokrotnie problem z zaburzonym poczuciem własnej osobowości. Podświadomie poszukują partnerów, którzy są niedostępni emocjonalnie, osób z zaburzeniami, agresywnych czy też uzależnionych od używek i alkoholu. Często osoby tkwiące w toksycznym związku są przekonane, że tylko takie relacje są im pisane, że niczego lepszego w swym życiu nie mogą już oczekiwać.

W jaki sposób zachowuje się toksyczny partner? 

W toksycznym związku nie ma równowagi sił. Jeden z partnerów zawsze musi być silniejszy, drugi jest ofiarą. Osoby uległe, będące w toksycznym związku cały czas doświadczają szantaży emocjonalnych, zdrad i kłamstw. Nagminnie pojawia się także przemoc fizyczna i psychiczna, a co za tym idzie także przemoc seksualna. Ofiary często uskarżają się, że odczuwają ciągłe osaczenie i brak szacunku ze strony swojego partnera. Lekceważenie i poniżanie w toksycznym związku, jest w pewnym sensie normą. Takie zachowanie jest zauważalne, gdy partnerzy przebywają tylko w swoim towarzystwie, ale także gdy przebywają z innymi osobami. W związku z tym, że toksyczny partner czuje potrzebę ciągłej kontroli drugiej osoby, pojawia się problem z agresją i z opanowaniem złości. W toksycznym związku przewidywanie zachowania agresora jest bardzo trudne, gdyż często towarzyszy temu zmienność i chwiejność emocjonalna. Każdy toksyczny związek może opierać się na innych zasadach funkcjonowania. Może również przybrać formę polegającą na wymuszaniu poczucia winy przez silniejszego partnera. Bywa tak, że pod przykrywką tak zwanej „miłości” grozi samookaleczeniem, samobójstwem lub wymyśla kolejne choroby, tylko po to, aby słabszy partner się nim opiekował i zmieniał swoje plany. Toksyczny związek może również polegać na uzależnieniu się od siebie dwóch osób w sposób psychiczny, ale również finansowy. Osoba toksyczna, przez cały czas wpaja swojemu partnerowi, że nie jest nic wart, że sam sobie nie poradzi i przez to sukcesywnie obniża jego samoocenę. Takie zachowanie wpływa na zależność od swojego partnera i przez długie lata utrzymuje funkcjonowanie w toksycznym związku. 

Jak zakończyć toksyczny związek?

 

Najlepszym sposobem wyjścia z toksycznego związku jest jego zakończenie w trybie natychmiastowym. Jeśli tylko zauważymy niepokojące sygnały, jeśli poczujemy, że nasz partner pragnie nami cały czas manipulować a co gorsza sprawia mu to przyjemność i robi to w sposób świadomy, to nie należy się długo zastanawiać nad podjęciem odpowiedniej decyzji. Kolejna rzecz, która powinna nas popchnąć w tym kierunku, to zastosowanie przez naszego partnera przemocy fizycznej lub psychicznej. Ważne jest, aby kończąc toksyczny związek zrozumieć, że nie była to dla nas odpowiednia i zdrowa relacja, że naprawdę możemy oczekiwać w swoim życiu lepszego, kochającego partnera. Uświadomienie tego jest niejednokrotnie bardzo trudne, ponieważ osoby tkwiące w toksycznym związku przez lata potrafiły mieć wpajane, że tylko w tej relacji będą czuły się szczęśliwe, a poza nią nie czeka ich nic dobrego. Rezultatem takiego myślenia jest często zaniżona samoocena, która nie pozwala w podjęciu konkretnych decyzji. Czasem trudniej jest zakończyć toksyczny związek z powodu finansowego uzależnienia od swojego partnera, mimo to warto taką decyzję podjąć, a swój czas i energię wykorzystać w celu poszukiwania nowej pracy, odbudowania relacji rodzinnych i przyjacielskich. Ważne jest także uzyskanie odpowiedniego wsparcia psychologicznego i skorzystanie z wizyty u psychologa/psychoterapeuty. Zakończenie toksycznego związku i wynikające z tego emocje są identyczne jak w przypadku zakończenia satysfakcjonującego związku, takie rozstanie również powoduje smutek i wewnętrzną samotność. Konsultacje psychologiczne mogą pomóc uporać się z trudnymi emocjami, pomogą w przypadku budowania poczucia własnej wartości po rozstaniu, a także posłużą w przepracowaniu swoich błędów, które niejednokrotnie obniżają samopoczucie i utrudniają funkcjonowanie. 

W jaki sposób poradzić sobie po zakończeniu toksycznego związku ?

Pierwszym sposobem radzenia sobie po zakończeniu toksycznego związku jest otwarcie na nowe kontakty, znajomości, a także umożliwienie innym wsparcia nas w tym trudnym czasie. W tym okolicznościach będzie nam dużo łatwiej przezwyciężyć negatywne emocje i przebrnąć przez niełatwą codzienność. Bardzo ważne jest poczucie, że możemy liczyć na wsparcie innych osób.
Możemy odnowić stare kontakty i relacje, które podczas trwania w toksycznym związku niejednokrotnie zostały zakończone. Będzie to dobry moment, aby ponownie otoczyć się osobami, w których towarzystwie czuliśmy się bezpiecznie i komfortowo. Nie zawsze jednak potrafimy z toksycznego związku podnieść się sami i ułożyć swoje życie na nowo. Warto wtedy skorzystać z pomocy specjalistów, którzy spojrzą na nasz problem z dystansem. Możemy skorzystać z psychoterapii indywidualnej, podczas której będziemy mieli szansę zrozumieć naszą toksyczną relację. Psychoterapia będzie mogła pomóc w rozwiązaniu problemów, zrozumieniu przyczyn wejścia w toksyczny związek. Poprzez odbudowę poczucia własnej wartości, dostrzeżemy, że stać nas na coś lepszego, piękniejszego. Pozwoli nam również ustrzec się w przyszłości od podobnych sytuacji, poprzez odbudowę własnej samooceny. Musimy zrozumieć, że koniec toksycznego związku to możliwość rozpoczęcia nowego etapu w naszym życiu, wolnego od poniżania, przemocy czy strachu. Podczas psychoterapii możemy nauczyć się nowych wzorców, zdobyć odpowiednią wiedzę, po to aby  w przyszłości wkroczyć w nowy związek bez bagażu z przeszłości.

 

Czy można naprawić toksyczny związek ?

Każdy z nas wie, że o związek trzeba dbać i go pielęgnować. Jeśli to będzie toksyczny związek ludzi, którzy wpływają na siebie destrukcyjnie, nie jest wcale powiedziane, że jest on skazany na niepowodzenie. Wszystko zależy od partnera, który jest agresorem. To on musi chcieć się zmienić, a także wziąć na siebie odpowiedzialność za swoje krzywdzące działania. Jeśli będzie odczuwał, że życie w toksycznym związku jest destrukcyjne dla niego i swojego partnera, to już będzie dobry początek aby dążyć w kierunku naprawy tej relacji. Ważne jest aby przestać się obwiniać za to co się stało i dążyć do pełnego zrozumienia. Kolejna rzecz to rozmowa z partnerem, która przeprowadzana jest w sposób otwarty. W tej rozmowie należy odpowiednio określić potrzeby obydwojga stron i nazywać emocje, jakie nam towarzyszą. To wszystko nie jest łatwą sztuką, ale jeśli dwie strony pragną zmian należy podążać w tym kierunku i za wszelką cenę próbować wyjść z toksycznego związku. Z pomocą bardzo często przychodzi terapia par, w której terapeuta pomoże wyodrębnić i zrozumieć błędnie działające mechanizmy w związku, wpływające na parę w sposób destruktywny. Przede wszystkim pomoże we wzajemnej komunikacji, która jest pierwszym krokiem na drodze do zrozumienia wzajemnych emocji, odczuć, a także wyznacza kierunek zmiany i pracy nad związkiem. Terapia par jest niezmiernie ważna i stanowi wsparcie dla wielu par w kryzysie, bowiem niesie ogrom korzyści nie tylko dla związku ale również dla pojedynczych osób, tworzących związek, pozwala zrozumieć siebie i zdefiniować swoje potrzeby.
 

Literatura
 

Hemfelt, R.,Minirth, F. Meier, P.  „Miłość to wybór. O terapii ”

Pilecka, P. (2004). Kryzys psychologiczny, wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Wojciszke B., Psychologia Miłości