Uczucie niepokoju - jak sobie z nim radzić?

Czym jest uczucie niepokoju?

Lęk, uczucie niepokoju towarzyszą człowiekowi niejednokrotnie w ciągu życia. Niepokój może motywować nas do działania oraz chronić przed doznaniem krzywdy. Problem pojawia się wtedy, gdy niepokój przestaje nam służyć i wpływa negatywnie na nasze zdrowie psychiczne. Osoby doznające tego odczucia w stopniu nasilonym, przeważnie wspominają dziwne uczucie niepokoju w klatce piersiowej. Najczęściej jest to jeden z pierwszych sygnałów, z powodu którego ludzie decydują się szukać pomocy. 
 

Czym jest niepokój? Niepokój można określić jako obawy oraz negatywne przeczucia dotyczące pewnego obiektu lub zdarzenia. Niepokój może także przybrać formę nieokreśloną lub nie do końca uzasadnioną. Gdy uczucie niepokoju nasila się i staje się trudne do opanowania, to może ono zakłócać codzienne funkcjonowanie. W takim przypadku niepokój na ogół przekształca się w lęk, który wiąże się z odczuwaniem objawów psychicznych (poczucie bezradności, poczucie zagrożenia) oraz fizycznych (kołatanie serca czy duszności). 
 

Co oznacza ciągłe uczucie niepokoju? Ciągłe uczucie niepokoju może być związane z występowaniem zaburzeń psychicznych o łagodnym, umiarkowanym lub ciężkim nasileniu. Niepokój stanowi jeden z objawów zaburzeń nerwicowych (do zaburzeń o charakterze nerwicowym można zaliczyć różne rodzaje zaburzeń lękowych). Czucie lęku , a takżę niepokoju stanowi wskaźnik do rozpoznania trudności psychicznych.

W jakich zaburzeniach psychicznych można zaobserwować uczucie niepokoju? 
 

• niektóre zaburzenia afektywne, m.in. depresja,
• zespół lęku napadowego,
• zespół lęku uogólnionego,
• fobie (np. lęk społeczny),
• zespół stresu pourazowego,
• zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.

Niepokój jest objawem, który nieustannie towarzyszy osobie chorej na depresję. Pozornie może on nie mieć konkretnej przyczyny i jest odczuwany przez większą część dnia. Główne objawy lęku napadowego to występowanie nagłych, powtarzających się krótkich ataków paniki, którym towarzyszy silne uczucie lęku i niepokoju. Przy długotrwałej obecności lęku czy też  niepokoju (ponad 6 miesięcy) może nastąpić rozwój lęku uogólnionego. 

Niepokój pojawia się u każdego i nie zawsze świadczy on o występowaniu trudności psychicznych. Warto jednak zareagować w przypadku, gdy niepokój powoduje dotkliwe cierpienie oraz dezorganizuje naszą codzienność. Leczenie zaburzeń lękowych/nerwicowych jest możliwe, tak więc warto sięgnąć po pomoc psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry. Wygraj z niepokojem poprzez zauważenie go i zrozumienie towarzyszących mu mechanizmów.

 

Uczucie niepokoju - przyczyny  

Uczucie niepokoju bez powodu jest wątpliwe, tak więc jakie mogą być przyczyny niepokoju? Wewnętrzny niepokój może być wynikiem wielu czynników. Powszechnie mówi się o występowaniu predyspozycji do odczuwania niepokoju. Jakie cechy osobowościowe głównie mają znaczenie? Większą skłonność do niepokojenia i martwienia się mają osoby neurotyczne oraz introwertyczne, które skupiają swoją uwagę przede wszystkim na przeżyciach wewnętrznych. Osoby o tym rysie osobowościowym mają również większą podatność na stres.
 

Można wyróżnić następujące czynniki ryzyka dotyczące uczucia niepokoju:
 

• trauma z dzieciństwa,
• izolacja społeczna, 
• presja społeczna, 
• negatywne doświadczenia życiowe, 
• długotrwały i/lub silny stres, 
• poważne problemy ze zdrowiem. 

Niepokój może pojawić się również w odpowiedzi na codzienne zdarzenia, które wywołują w nas poczucie niepewności czy zagrożenia. Przykładem może być poważna kłótnia w związku, po której możemy obawiać się, że nie pogodzimy się z partnerem oraz rozstaniemy się z nim. 

 

U niektórych osób uczucie niepokoju pojawia się w nocy, ponieważ:

• czują się obciążeni oraz zmęczeni codziennymi obowiązkami,
• obawiają się, że przez odpoczynek nie wykonają wszystkich wymaganych zadań,
• martwią się kolejnym dniem/tygodniem.

Niepokój stanowi częsty objaw chorób oraz zaburzeń psychicznych. Dzieci i nastolatkowie są bardziej podatni na rozwinięcie fobii i specyficznych zaburzeń lękowych, z kolei młodzi dorośli (23-30 lat) częściej cierpią na zespół lęku napadowego, poważną depresję czy uogólnione zaburzenia lękowe. Zdaje się, że niepokój i stany lękowe są powszechne, ponieważ obrazują naturalną skłonność ludzi do odczuwania obaw. 
 

Uczucie niepokoju - objawy

Czy objawy lęku (objawy nerwicy) są takie same, co objawy niepokoju? Niepokój powszechnie jest utożsamiany z lękiem, ponieważ posiada z nim wiele cech wspólnych. Ciągły niepokój o dużym natężeniu może mieć prawie identyczne symptomy co zaburzenia lękowe. Zdarza się, że trudno jest rozróżnić od siebie ciągłe uczucie lęku i niepokoju, ponieważ nierzadko są ze sobą silnie powiązane.

 

Fizyczne objawy lęku, silnego niepokoju:
 

• dziwne uczucie niepokoju w klatce piersiowej,
• przyspieszone, nieregularne lub bardziej zauważalne bicie serca,
• duszność,
• uderzenia gorąca,
• pocenie się,
• zawroty i bóle głowy,
• drżenie.

Psychologiczne objawy niepokoju:

• odczuwanie napięcia lub nerwowości,
• niemożność odpoczynku, relaksacji,
• zamartwianie się,
• pojawianie się natrętnych myśli i wspomnień,
• problemy ze snem, niemożność zaśnięcia,
• trudności z koncentracją,
• płaczliwość,
• katastrofizowanie przyszłości.

Emocjonalne symptomy niepokoju wpływają znacząco na pojawienie się zmian w zachowaniu. Z powodu odczuwania niepokoju występuje niemożność cieszenia się czasem wolnym, a także pojawiają się trudności w dbaniu o swoje dobre samopoczucie. Niepokój sprawia, że unikamy próbowania nowych rzeczy, poznawania nowych ludzi czy miejsc. Utrzymywanie zawiązanych relacji interpersonalnych także zdaje się być utrudnione. Uczucie niepokoju niewątpliwie powoduje obniżenie jakości życia.
 

Jak radzić sobie z uczuciem ciągłego niepokoju?

Ciągłe uczucie niepokoju i lęku wskazuje na występowanie dolegliwości z zakresu zdrowia psychicznego. W przypadku trudności psychicznych, sposoby na przezwyciężenie niepokoju mogą obejmować podjęcie terapii, czyli pomoc psychoterapeuty. Psychoterapia potrafi pomóc z niepokojem w takich zaburzeniach, jak: depresja, lęk społeczny, zespół lęku uogólnionego, zespół lęku napadowego, zespół stresu pourazowego czy zaburzenie obsesyjno-kompulsywne.  

Jak radzić sobie z uczuciem niepokoju, które utrudnia moje życie? Aby złagodzić swój wewnętrzny niepokój, warto obserwować objawy, jakie towarzyszą nam na co dzień. Być może w związku z silnym niepokojem doświadczasz trudności z oddychaniem. W takim przypadku powinno się zadbać o naukę ćwiczeń oddechowych, które pomogą w sytuacji odczuwania lęku, niepokoju. Radzenie sobie z objawami może być pierwszym krokiem ku zdrowieniu. Warto także podjąć psychoterapię, ponieważ jest to najskuteczniejszy sposób radzenia sobie z niepokojem.

 

Sposoby radzenia sobie z niepokojem 
 

Jak radzić sobie z uczuciem niepokoju? Sposoby na przezwyciężenie niepokoju mogą być różne w zależności od potrzeb danej osoby. Na początku radzenie sobie z niepokojem powinno opierać się na podstawach, takich jak zatroszczenie się o swoje zdrowie fizyczne. Można to zrobić poprzez aktywność fizyczną, zdrowe odżywianie oraz zadbanie o sen. Stan niepokoju można również zredukować poprzez zmniejszony stres w ciągu dnia oraz rozmowę z bliskimi osobami. W przypadku odczuwania braku wsparcia, można skontaktować się z organizacjami charytatywnymi, które pomogą przezwyciężyć nieprzyjemne uczucie niepokoju. Wsparcie społeczne stanowi ważny element przezwyciężania niepokoju.

 

Farmakoterapii nie zaleca się jako samodzielnej formy leczenia, ponieważ leki są w stanie pomóc w łagodzeniu symptomów niepokoju/lęku, ale nie z wyleczeniem ich przyczyny (np. negatywnych myśli o sobie). Do tego warto podkreślić, że decyzję o leczeniu farmakologicznym powinien podjąć lekarz psychiatra. 

 

Jakie są najbardziej skuteczne sposoby radzenia sobie z niepokojem/lękiem? Jak radzić sobie z lękiem? Do najbardziej skutecznych form radzenia sobie z niepokojem możemy zaliczyć techniki relaksacyjne oraz medytację. 

 

Relaksacja jest pomocna, gdy wykonuje się ją co najmniej raz, a najlepiej dwa razy dziennie. Aby relaksacja działała kojąco, warto poświęcić na nią co najmniej dziesięć minut. Można wyróżnić kilka form relaksacji: techniki oddechowe, progresywną relaksację mięśni Jacobsona czy trening autogenny Shultza. Relaksacja polega głównie na napinaniu, a następnie rozprężaniu kluczowych grup mięśni aż do ich całkowitego rozluźnienia. 

Medytacja jest techniką pomocną w radzeniu sobie z niepokojem, ponieważ hamuje niechciane, niespokojne myśli. Regularna praktyka medytacji wprowadza umysł w stan spokoju. Medytację warto praktykować dwa razy dziennie przez dwadzieścia minut i daje ona szczególnie zadowalające efekty w połączeniu z technikami relaksacyjnymi. W jaki sposób praktykować medytację? Medytacja polega na ułożeniu się w wygodnej pozycji, w spokojnym otoczeniu. W czasie medytacji należy pozbyć się w miarę możliwości wszelkich dystraktorów, np. odgłosów działającego telewizora. Gdy już jesteśmy przygotowani do medytacji, to należy zamknąć oczy i powtarzać wybraną przez siebie mantrę, czyli słowo lub zdanie, które pozwoli nam na uwolnienie się od wszelkich myśli. Przykładem mantry może być sformułowanie: “Czuję się dobrze”. 

Jeżeli zmagasz się z uczuciem niepokoju to relaksacja, a także medytacja pozwolą Ci na uwolnienie się od trudnych myśli. W przypadku doznawania szczególnie intensywnego, irracjonalnego lęku, poleca się także podjęcie psychoterapii. 
 

Psychoterapia, a uczucie niepokoju

Kiedy warto sięgnąć po pomoc psychoterapeuty? Pomoc specjalisty jest szczególnie istotna w przypadku, kiedy dana osoba doświadcza poważnych trudności psychicznych, takich jak uogólnione zaburzenia lękowe czy depresja. Ciągły niepokój obniża jakość życia, dlatego nawet w mniej poważnych przypadkach warto otrzymać wsparcie psychologiczne.
 

Radzenie sobie z niepokojem w trakcie psychoterapii może obejmować następujące działania: 
 

• rozpoznanie przyczyny niepokoju, 
• praca nad zmianą przekonań wywołujących uczucie niepokoju,
• nauka technik łagodzących objawy (np. techniki oddechowe). 

Oto polecane nurty terapeutyczne, w zależności od występującego zaburzenia:

• depresja - terapia integracyjna, schematów, Gestalt
• zespół lęku napadowego - terapia poznawczo-behawioralna, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (TSR)
• zespół lęku uogólnionego - terapia integracyjna, psychodynamiczna, Gestalt
• fobie (np. lęk społeczny) - terapia poznawczo-behawioralna, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (TSR)
• zespół stresu pourazowego - terapia traumy, EMDR, brainspotting
• zaburzenia obsesyjno-kompulsywne - terapia poznawczo-behawioralna, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (TSR)

Wygraj z niepokojem i skorzystać z możliwości umówienia wizyty u psychoterapeuty. Jest to skuteczny sposób na poradzenie sobie z niepokojem i z całą pewnością pomoże  przezwyciężyć niechciane myśli.
 

ZAREZERWUJ WIZYTĘ

 

Bibliografia

Dong, J., Xiao, T., Xu, Q., Liang, F., Gu, S., Wang, F., Huang, J. H. (2022). Anxious Personality Traits: Perspectives from Basic Emotions and Neurotransmitters. Brain sciences, 12(9), 1141.
Goodwin G. M. (2015). The overlap between anxiety, depression, and obsessive-compulsive disorder. Dialogues in clinical neuroscience, 17(3), 249–260. 
Mental Health Foundation (2023). Uncertain Times: Anxiety in the UK and how to tackle it. Mental Health Awareness Week: Anxiety, 1-40.
Niles, A. N., Dour, H. J., Stanton, A. L., Roy-Byrne, P. P., Stein, M. B., Sullivan, G., Sherbourne, C. D., Rose, R. D., & Craske, M. G. (2015). Anxiety and depressive symptoms and medical illness among adults with anxiety disorders. Journal of psychosomatic research, 78(2), 109–115.
Seligman, M.E.P., Walker, E.F., Rosenhan D.L. (2001). Psychopatologia. Wydawnictwo Zysk i S-ka.