Zespół Otella - objawy i leczenie

Syndrom Otella - czym jest alkoholowy obłęd zazdrości?

Syndrom Otella czy też zespół Otella to nazwa zaburzenia psychicznego, w którym występują urojenia odnośnie niewierności partnera czy współmałżonka związane z nadużywaniem alkoholu. Zespół Otella nazywany jest też często jako alkoholowy obłęd zazdrości ponieważ występują w nim symptomy psychotyczne takie jak chorobliwa zazdrość, które związane są bezpośrednio z chorobą alkoholową.  Czym jest dokładnie zespół Otella?

Kompleks Otella nazywany jest również takimi określeniami  jak psychoza alkoholowa,  paranoja alkoholowa, obłęd alkoholowy czy nawet obłęd opilczy.

Nazwa  alkoholowy zespół Otella odnosi się do tragedii Szekspira, gdzie główny bohater - Otello - zabija w szale zazdrości i obłędu swoją ukochaną żonę. Dzieje się tak dlatego, że Otello z powodu podszeptów zazdrości zaczyna wątpić we wierność swojej żony i posądza ją o zdradę. W rzeczywistości jednak biedna Desdemona była cały czas mu wierna i nie dopuściła się niewierności. To właśnie z tej historii czerpie swą istotę nazewnictwo kompleksu Otella, który uznawany jest w kategorii choroby psychicznej lub określany nawet chorobą syndromu Otella. 

 

Według Międzynarodowej Klasyfikacji ICD-10 zespół Otella faktycznie należy do grupy określanej jako zaburzenia psychiczne spowodowane spożywaniem alkoholu. Dodatkowo grupa zaburzeń do jakich należy zespół Otella to grupa zaburzeń psychotycznych. Stan psychozy w jakim znajduje się osoba chora na syndrom Otella charakteryzuje się występowaniem obłędu, w którym na pierwszy plan wysuwa się przeświadczenie o niewierności partnera oraz widzeniu wszędzie dowodów zdrady. Syndrom Otella traktowany jest jako choroba psychiczna, która powinna być leczona przez specjalistę - lekarza psychiatrę i psychoterapeutę. W przypadku choroby Otella, partner osoby chorej często przejawia również objawy zespołu osób uzależnionych czy objawy współuzależnienia oraz innych zaburzeń psychicznych. Dla partnera zespół Otella u współmałżonka to często powód dużego cierpienia psychicznego, jak i również wiąże się on z przyczynami zaburzeń lękowych czy depresji.

Objawy syndromu Otella takie jak chorobliwa zazdrość mogą występować również u osób, które nie spożywają alkoholu. Obłęd zazdrości i podejrzenia niewierności partnera pojawia się często jako objaw paranoicznego zaburzenia osobowości. Dlatego też diagnostyka zespołu Otella powinna zostać przeprowadzona bardzo szczegółowo przez specjalistów, aby wykluczyć inne ciężkie zaburzenia psychiczne.

Choroba Otella u kobiet

Jak pokazują statystyki alkoholowy obłęd zazdrości występuje głównie wśród mężczyzn. Przyczyny zespołu Otella tylko u Panów nie są obecnie jeszcze poznane, natomiast występują przypadki choroby Otella również u kobiet. Objawy zespołu Otella dotyczą kobiet, które można zaliczyć do zespołu osób uzależnionych od alkoholu.

Przyczyny zespołu Otella

Jakie mogą być przyczyny syndromu Otella? Przyczyny zespołu Otella to głównie zespół uzależnienia od alkoholu, który powoduje silne zmiany w układzie nerwowym. Nadużywanie alkoholu może przyczynić się do degradacji komórek nerwowych, a tym samym być źródłem obłędu zazdrości, który wiążę się z uszkodzenie, mózgu. Częste spożywanie dużych ilości alkoholu powodować może różne postacie zaburzenia jakim jest psychoza czy paranoja alkoholowa. 

Dlaczego Zespół Otella to inaczej paranoja alkoholowa? Etiologia zespołu Otella pokazuje, że dzieje się tak dlatego, iż alkohol jest silną substancją psychoaktywną. Potrafi zmienić chemię naszego mózgu, wyłączyć działanie niektórych jego struktur, a także zwiększyć aktywność innych. Stan upojenia alkoholowego powoduje neurotoksyczne działanie alkoholu, który może powodować zmiany zachowania, osobowości, a przede wszystkim nastroju. U osób z chorobą alkoholową występować będą również zaburzenia określane jako pierwotne otępienie alkoholowe, które powoduje zaburzenie myślenia, pamięci oraz orientacji w przestrzeni i czasie. Dodatkowo spożycie dużej dawki alkoholu wyłącza samokrytycyzm oraz zaburza prawidłowy odbiór rzeczywistości. 

Alkohol wyłącza czynność struktury w mózgu zwanej korą przedczołową, która to odpowiada za racjonalne podejmowanie decyzji. Dlatego też u osób z chorobą alkoholową długotrwałe picie może zaburzać nie tylko poziom racjonalności, ale również przechodzić w trwałą zmianę cech charakteru, a nawet osobowości.

Specjaliści podejrzewają, że czynniki ryzyka towarzyszące zespołowi Otella, wiążą się z pewnymi predyspozycjami osobowościowymi. Do wystąpienia zespołu Otella mogą przyczynić się patologiczne cechy osobowości, które rozwinęły się na gruncie dysfunkcyjnego wychowania. W przypadku zespołu Otella czynnikiem zachorowania mogą być problemy z niskim poczuciem własnej wartości i mających problemy z pewnością siebie oraz osób wrażliwych, ciężko radzących sobie z odrzuceniem.  

Wyzwalaczem rozwoju zespołu Otella mogą być również takie cechy jak ogólna podejrzliwość, duża wrażliwość na krytykę, podatność na zranienia czy wrogość względem innych. Występowanie zespołu Otella cechuje to, że dotyczy często lęku przed niewiernością, który wyniesiony jest z domu i może być związany z przyczynami zaburzeń lękowych. Zespół Otella stwierdzono też jako zaburzenie pojawiające się szczególnie w domach, w których jedno z rodziców stosowało przemoc. Przyczyny zespołu Otella dotyczą często relacji w domu rodzinnym i tego czego dziecko było świadkiem w dzieciństwie. 

Objawy zespołu Otella, a chorobliwa zazdrość

Jak rozpoznać zespół Otella? Choroba psychiczna jaką jest zespół alkoholowego obłędu objawia się przede wszystkim występowaniem obłędu, który powoduje chorobliwa zazdrość. Kolejną cechą zespołu Otella jest nieustanne podejrzenie partnera o zdradę nawet bez widocznych dowodów zdrady. W zespole Otella patologiczna zazdrość pojawia się często w towarzystwie zaburzeń lękowych oraz co ważne występuje również zespół uzależnienia od alkoholu. U osób z zespołem Otella zdecydowanie widać oznaki choroby alkoholowej, która objawia się właśnie jako alkoholowy obłęd zazdrości.

 

Początkowo zaczyna się od zwykłej zazdrości i kontrolowania partnera, co z reguły wydaje się niewinnym działaniem. Jednak uczucie zazdrości wzrasta, przyjmując postać chorobliwej zazdrości, która wraz z nałogowym piciem alkoholu wzajemnie się zapętla. Osoba chora wpada w coraz większy stan obsesji na punkcie swojej zazdrości oraz tego, że partner zdradza. Potrafi wyszukiwać coraz to nowe dowody zdrady, chociaż często są one całkowicie absurdalne. Partner osoby chorej nie ma szans się wytłumaczyć ponieważ żadne tłumaczenia czy zapewnianie o swojej wierności nie działa. U osób dotkniętych chorobą Otella uwikłanie w swoją paranoję często przekłada się na myślenie, że partner bezczelnie je oszukuje. Kolejne objawy Otella to również pełne przekonanie o prawdziwości swoich przekonań. 

Dowodów zdrady może dopatrywać się w najmniejszych rzeczach czy gestach takich jak mimika twarzy, uśmiech, uściśnięcie dłoni czy nawet bycie po prostu miłym względem innej osoby płci przeciwnej.  Zdarza się, że mężczyzna cierpiący na zespół Otella oskarża partnerkę o błahostki, a  dowodów zdrady dopatruje się nawet w momencie, gdy żona kupi nową sukienkę, ładnie ubierze się do pracy czy zmieni fryzurę. Myśli on bowiem, że to na pewno oznaka tego, że ma kochanka. 

 

U osób z zespołem Otella nierzadko występują problemy z regulacją złości. Wiele osób ma problemy z agresją towarzyszącej zespołowi Otella.  Wraz z czasem trwania zespołu Otella przybiera na sile, a wiele osób ma coraz większy problem z wybuchami agresji i zazdrością. Patologiczna zazdrość, może zmienić się w obłęd, co z kolei powoduje że zespół Otella zwiększa ryzyko zachorowania na psychozę czy schizofrenię.

Zespół Otella - objawy mogące wskazywać na zaburzenie jakim jest alkoholowy obłęd zazdrości to m.in.:
 

• robienie scen zazdrości,

• gwałtowność i agresja względem partnera, w momencie rozmów na temat rzekomej zdrady,

• wypytywanie partnera o najdrobniejsze szczegóły - co robił, gdzie był, z kim się spotkał,

• sprawdzanie telefonu czy prywatnych wiadomości,

• śledzenie partnera,

• przeszukiwanie osobistych rzeczy,

• szukanie śladów kochanka/kochanki,

• robienie niespodziewanych wizyt w pracy czy też różnych zasadzek,

• wypytywanie znajomych, rodzinę czy współpracowników o partnera,

• wątpliwości co do ojcostwa względem wspólnych dzieci.

Diagnostyka zespołu Otella

Aby rozpoznać zespół Otella wymagana jest konsultacja ze specjalistą takim jak psychiatra, psychoterapeuta czy psycholog. Postawienie diagnozy, że dane zachowania to zespół Otella wymaga bowiem szczegółowego odniesienia się do kryteriów diagnostycznych jakie określają alkoholowy zespół Otella. 

Zespół Otella objawy nie spowodowane nadużywaniem alkoholu występują w przebiegu takich zaburzeń jak:

• schizofrenia paranoidalna,

• otępienie starcze,

• choroba Parkinsona,

• depresja,

• psychoza.

Leczenie zespołu Otella

Jak można wyeliminować zespół Otella? Jak już wiemy paranoja alkoholowa zwana zespołem Otella występuje często w przebiegu uzależnienia od alkoholu, dlatego też leczenie syndromu Otella powinno opierać się przede wszystkim na radzeniu sobie z nałogiem. W przypadku zaawansowanej choroby alkoholowej do dalszego zaplanowania leczenia niezbędna jest również terapia odwykowa. 
 

Zespół Otella objawy wcześnie rozpoznane i szybkie leczenie choroby Otella może przynieść lepsze efekty terapeutyczne. Nieleczony zespół Otella prowadzi do rozwoju silnej psychozy czy nawet może powodować zagrożenie życia dla osób dotkniętych chorobą Otella lub ich partnerów. W wyniku chorobliwej zazdrości partnera zespół Otella może również przekładać się na rozpady związków, rozwody oraz rozbite rodziny. 

Kompleks Otella - psychoterapia

Leczenie syndromu Otella to jednak przede wszystkim praca nad sferą psychiczną. Terapia zespołu Otella, która uwzględnia terapię uzależnień to nie tylko leczenie odwykowe, ale również terapia uzależnień. Samo poradzenie sobie z alkoholizmem jeszcze nie rozwiązuje problemu i nie potrafi jednoznacznie wyleczyć zespół Otella. 

W terapii syndromu Otella często korzysta się również z formy terapii grupowej. W obecnym czasie leczenie zespołu Otella opiera się na formach terapii takich jak: terapia poznawczo-behawioralna, terapia TSR, terapia psychodynamiczna czy terapia integracyjna. 

Aby wyeliminować zespół Otella należy rozpoznać pierwsze objawy chorobliwej zazdrości i podjąć natychmiast psychoterapię lub chociażby pracę nad sobą i swoją zazdrością. Profilaktyka zespołu Otella nakazuje również zaprzestanie picia alkoholu w momencie kiedy widzimy, że kolejne objawy zespołu chorobliwej zazdrości pojawiają się zawsze po spożyciu alkoholu.

Literatura

Trąd, M., Zazdrość patologiczna jako motywacja do czynów karalnych na przykładzie zespołu Otella, Przegląd seksuologiczny, 2/2006, str. 27-33.