Therapy in English 
Depresja poporodowa - charakterystyka
Depresja poporodowa fachowo uznawana jest za epizod tzw. dużej depresji, która najczęściej występuje w okresie połogu, jednak może pojawić się dużo później. Pierwsze objawy depresji poporodowej mogą ujawnić się nawet do roku czasu po narodzinach dziecka, kiedy obniżenie nastroju matki nikt już nie wiążę z wydarzeniem jakim było urodzenie dziecka. Zjawisko to nazywane jest potocznie „baby blues” lub inaczej smutek poporodowy.
Depresja poporodowa – problem, który dotyka wiele mam
Przyczyny depresji poporodowej
Czynnikiem ryzyka w kwestii wystąpienia depresji poporodowej jest przede wszystkim stres jaki towarzyszy kobiecie po porodzie oraz duże zmiany w wielu aspektach życia. Matki często nie radzą sobie ze swoimi emocjami, najciężej jednak mają tak kobiety, które nie dostają wsparcia ze strony partnera czy najbliższych. Najbardziej narażone wydają się być samotne matki, które dodatkowo borykają się z trudną sytuacją finansową, czy żyją w konfliktowych relacjach. Co ciekawe depresja poporodowa dotyka również perfekcjonistki, które bardzo chcą odgrywać rolę idealnej matki i realizować ustalony przed porodem scenariusz szybkiego powrotu do formy czy wyglądu sprzed ciąży.
Do przyczyn wystąpienia depresji poporodowej zaliczyć można wiele grup czynników od genetycznych, biologicznych, po osobowościowe, społeczne oraz te dotykające czasu i przebiegu samej ciąży.
Czynniki biologiczne, a depresja poporodowa
Powszechnie wiadomo jest, że organizm kobiety podczas ciąży, jak również samego porodu przeżywa ogromny szok, który dodatkowo łączy się z dużą huśtawką w obszarze poziomu hormonów. W ostatnim trymestrze ciąży wzrasta tyroksyna (hormon produkowany przez tarczycę), by tuż po porodzie znacząco spaść, do tego dodać można bardzo duże wahania hormonów płciowych. Następnie kilka dni po porodzie znacząco wzrasta prolaktyna, która umożliwia karmienie piersią. Wszystkie te czynniki biologiczne powodują chwiejność emocjonalną u kobiet, ponieważ zarówno w jej ciele, jak i w mózgu szaleje istne tornado. Stąd często zaobserwować można u młodej mamy wybuchy płaczu czy nagłą poprawę nastroju.
Bardzo duże znaczenie w przypadku wystąpienia depresji poporodowej ma również przebieg samej ciąży – dolegliwości, jakie towarzyszyły kobiecie w pierwszym trymestrze ciąży, akceptacja nowego stanu i swoich ograniczeń, a także stan zdrowia dziecka. W przypadku powikłań w czasie ciąży czy jej zagrożenia wzrasta poziom stresu u matki, który po urodzeniu może przybrać postać objawów depresyjnych. Tutaj warto wspomnieć również o samym porodzie, który jest często jednym z najbardziej stresujących wydarzeń w życiu kobiety, a dodatkowe jego komplikacje również mogą negatywnie i traumatycznie działać na psychikę kobiety.
Czynniki społeczne wpływające na możliwość pojawienia się depresji poporodowej
Wśród czynników społecznych jakie mogą powodować wystąpienie depresji poporodowej przede wszystkim znaczenie ma brak wsparcia młodej mamy. Nie chodzi tu jedynie o wspieranie rozumiane jako pomoc przy dziecku i obowiązkach, ale również jako wsparcie emocjonalne, zrozumienie i możliwość bycia wysłuchanym. Ponadto występująca presja społeczna na karmienie piersią powoduje, że kobiety, które z różnych powodów nie są w stanie tego robić, czują się niepełnowartościowe i niespełnione w roli matki, a u części z nich wystąpić może uczucie porażki i poczucia winy. Do tego uwagi i komentarze ze strony doświadczonych już matek, mogą powodować obniżenie poczucia własnej wartości i wiary we własną matczyną intuicję.
Znaczenie czynników osobowościowych w depresji poporodowej . Niekiedy również ogromne znaczenie mogą mieć czynniki osobowościowe, czyli:
- wcześniejsze radzenie sobie z nowymi i trudnymi sytuacjami,
- skłonności do obniżonego nastroju,
- załamywanie się błahymi nawet sprawami,
- skłonność do obwiniania siebie.
Objawy depresji poporodowej
Objawów depresji poporodowej wymienić można wiele, jednak potrafią być one bardzo zróżnicowane – od symptomów typowo fizycznych po objawy lękowe oraz takie, które oddziaływują na funkcjonowanie społeczne.
Wymienić można takie objawy w depresji poporodowej jak:
- obniżenie nastroju,
- brak energii i obniżenie napędu,
- utratę zainteresowań,
- anhedonię,
- obniżenie samooceny,
- bezsenność,
- utratę lub wzrost apetytu,
- napięcie emocjonalne,
- uczucie niepokoju i lęku,
- zaburzenia koncentracji, uwagi i pamięci,
- nawracające myśli o śmierci, a nawet myśli samobójcze.
Może pojawić się również w depresji poporodowej np.:
przerażenie odpowiedzialnością za dziecko,
przewrażliwienie na punkcie dziecka,
brak poczucia, że jest się w stanie podołać sytuacji,
strach przed wychowaniem dziecka,
brak wiary w siebie i swoje możliwości.
przerażenie odpowiedzialnością za dziecko,
przewrażliwienie na punkcie dziecka,
brak poczucia, że jest się w stanie podołać sytuacji,
strach przed wychowaniem dziecka,
brak wiary w siebie i swoje możliwości.
Dodatkowo powyższym objawom może towarzyszyć poczucie ogromnego zobojętnienia w stosunku do świata i najbliższych. Co ważne, owo zobojętnienie dotyka przede wszystkim dziecka – matka chętnie oddaje je pod opiekę innym. W tej sytuacji uskarża się na to, że nie może znieść płaczu dziecka i chciałaby od niego odpocząć. Kobieta dotknięta depresją poporodową, może również odczuwać różne lęki hipochondryczne, dotyczące jej aktualnego stanu zdrowia.
Czasami mogą kobiecie towarzyszyć natrętne myśli zwłaszcza w stosunku do dziecka. Najczęściej dotyczą one tego, że dziecku może stać się coś złego albo, że ona jako matka może mu w jakiś sposób zaszkodzić. Pojawiać się mogą wyobrażenia i urojenia, że mogłaby zabić swoje dziecko, nasilają się one np. w sytuacjach obecności ostrych przedmiotów, którymi można by zrobić dziecku krzywdę. W nocy pojawiać się mogą koszmary senne, w których dziecko ginie w strasznym wypadku.
“Było ciężko, ale wiedziałam, że mnie akurat ta depresja poporodowa dotknie mocno, bo mam do tego skłonności. Najbardziej się rozpłakałam właśnie wtedy ,gdy, zdałam sobie sprawę, że jestem za kogoś odpowiedzialna, że ten ktoś już zawsze będzie ze mną, a moje życie zmieniło się na zawsze. Teraz się do tego przyzwyczaiłam wreszcie, ale przez jakiś czas byłam osowiała, obojętna, robiłam tylko to co musiałam.”
Maria (forum parenting)
Leczenie depresji poporodowej
W sytuacji wystąpienia zaburzeń pojawia się pytanie: depresja poporodowa – gdzie szukać pomocy? Depresja poporodowa tak samo jak inne stany z grupy zaburzeń depresyjnych (depresja i depresja sezonowa) powinna być skonsultowana z lekarzem specjalistą, przy czym może to być psycholog online. To on zadecyduje m.in. o tym czy powinna być włączona farmakoterapia. Obok przyjmowania leków równie ważne jest podjęcie psychoterapii, która pomoże zmierzyć się z codziennymi sytuacjami oraz pozwoli na przepracowanie problemów pod okiem psychterapeuty.
Maksymalny wynik osiągnięty w Edynburskiej Skali Depresji Poporodowej nie od razu oznacza jednak depresji – jest to skala samooceny, a postanowienie diagnozy nie zastąpi wizyty u specjalisty. Może jednak być pomocne i stanowić punkt wyjścia do dalszego postępowania. Bardzo pomocna w leczeniu depresji poporodowej jest psychoterapia, która daje szanse na powrót do radości i satysfakcji z życia.
Depresja poporodowa w statystykach
Statystyki wskazują, że depresji poporodowej doświadcza od 10 do 20 procent matek. Według GUS-u w Polsce w 2015 roku urodziło się ponad 270 tysięcy dzieci. Można zatem przypuszczać, że około 27 tysięcy ich matek po porodzie zachorowało na depresję poporodową.
W 2015 roku w ramach NFZ-u na depresję poporodową leczyło się zaledwie 51 kobiet! Są to szokujące statystyki, jednak ma na nie wpływ wiele czynników. Przede wszystkim lęk przed oceną ze strony otoczenia społecznego. Kobieta bardzo często zaniedbuje swoje samopoczucie, uważa, że powinna być silna i ukrywa swój fatalny stan psychiczny. Brak właściwej diagnozy, skrywanie problemu i unikanie wizyty u psychoterapeuty niesie ogrom negatywnym konsekwencji dla zdrowia mamy i dziecka. Depresja poporodowa dotyczy od 50 do 80 % mam. Zwykle pojawia się w okresie tak zwanego nawału mlecznego. Nasilenie “smutku” poporodowego zaczyna się najczęściej w piątym/szóstym dniu po porodzie.
Co ciekawe depresja poporodowa nie dotyczy jedynie kobiet - może również pojawić się u młodych ojców, którzy stanęli w obliczu nowego życiowego wyzwania. Niezależnie od kultury czy narodowości na depresję poporodową cierpi około 10 % mężczyzn. Ryzyko wystąpienia depresji poporodowej u mężczyzn wzrasta między 3 a 6 miesiącem po narodzinach dziecka. Co ciekawe, czynnikiem silnie warunkującym ryzyko depresji u młodych ojców jest depresja poporodowa żony/partnerki.
Literatura
Morawska Anna, Depresja poporodowa. Możesz z nią wygrać.
Imielski Wojciech J., Zaburzenia psychiczne i emocjonalne
*Statystyki podano w oparciu o dane GUS
Depresja poporodowa - leczenie i psychoterapia
.jpeg)
Depresja poporodowa - warto to wiedzieć
Kiedy zaczyna się depresja poporodowa?
Depresja poporodowa najczęściej rozwija się około 5-6 tygodnia po porodzie, jednak zdarzają się przypadki, że pierwsze objawy depresji poporodowej można zaobserwować nawet rok po urodzeniu dziecka.
Jak długo trwa depresja po porodzie?
Depresja poporodowa może trwać od kilku miesięcy do nawet 2 lat. Jednak brak odpowiedniego leczenia i pomocy psychologicznej może przyczyniać się do wydłużenia epizodu depresyjnego i tym samym spowoduje opóźnienie procesu zdrowienia w depresji poporodowej.
Depresja poporodowa a baby blues - czym się różni ?
Baby blues nazywany inaczej smutkiem poporodowym jest stanem, który dotyka nawet połowę mam zaraz po urodzeniu dziecka. Baby blues od depresji poporodowej różni się przebiegiem oraz nasileniem objawów.
W baby blues świeżo upieczona mama odczuwa smutek i zmęczenie, które mogą pojawić się około 5 dnia po porodzie. Czas trwania baby blues to maksymalnie kilka do kilkunastu dni, po czym smutek poporodowy samoczynnie ustępuje.
Depresja poporodowa jest już zaburzeniem psychicznym o zdecydowanie większej intensywności odczuwania smutku i zniechęcenia, które wymaga pomocy specjalisty oraz odpowiedniego leczenia.
Co to jest psychoza poporodowa?
Psychoza poporodowa jest silnym zaburzeniem psychicznym, które jest o wiele groźniejsze niż depresja poporodowa.
Psychoza poporodowa to pojawienie się epizodu psychotycznego u kobiety po urodzeniu dziecka, który objawia się urojeniami i omamami oraz zaburzonym oglądem rzeczywistości. Psychoza poporodowa jest niebezpieczna z tego względu, że zagraża życiu matki, ale również jej nowonarodzonego dziecka.
W psychozie poporodowej matka odczuwa niechęć do swojego dziecka, nie chce się nim zajmować, ale także może odczuwać przymus do wyrządzenia mu krzywdy.
Jak sobie radzić z depresją poporodową?
Depresja poporodowa jest jednym z podtypów depresji, więc jest to poważne zaburzenie psychiczne wymagające specjalistycznego leczenia.
Jeśli odczuwasz u siebie objawy mogące wskazywać na rozwój depresji poporodowej warto skorzystać z pomocy specjalistów – psychoterapeuty, a być może także lekarza psychiatry.
Jeśli czujesz się przygnębiona i zmęczona, a opieka nad dzieckiem sprawia Ci trudności warto zwrócić się również o pomoc do kogoś bliskiego. Wsparcie emocjonalne, ale również pomoc w opiece nad dzieckiem jest niezmiernie istotna dla młodej mamy.
Jak pomóc osobie z depresją poporodową?
W przypadku depresji poporodowej bardzo ważne jest okazywanie wsparcia. Depresja poporodowa często wiąże się z wyczerpaniem fizycznym i emocjonalnym, dlatego też pomoc w opiece nad dzieckiem, zrozumienie tego co przeżywa mama i pozwolenie jej na wytchnienie może być bardzo pomocne.
Czasem wystarczy młodej mamie dać możliwość odpoczynku lub wyspania się, porozmawiać o trudnościach czy pomóc w pracach domowych by przynieść jej ulgę.
