Problemy seksuologiczne

Problemy seksualne - charakterystyka

 

Satysfakcjonujące życie seksualne obejmuje biologiczne, emocjonalne, intelektualne oraz społeczne aspekty życia seksualnego, które są niezbędne do pozytywnego rozwoju osobowości, skutecznej komunikacji i głębokiego uczucia miłości. To kluczowy składnik pełnej definicji zdrowia, a od 1974 roku, zgodnie z ogłoszeniem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zdrowie seksualne jest uznawane za jedno z fundamentalnych praw człowieka. Seksuologia na przestrzeni ostatni lat również mocno rozwinęła się jako nauka, ale również jako obszar skutecznej pomocy osobom, które doświadczają szeregu problemów seksualnych.
 

Występowanie zaburzeń seksualnych może wynikać z choroby organicznej lub mieć podłoże psychogenne, a także przybierać formę mieszanej etiologii. U pacjenta można zaobserwować różnorodne problemy seksualne, czasem jedno lub kilka, które mogą trwać przez całe życie, a także pojawiać się po pewnym czasie satysfakcjonującego funkcjonowania seksualnego lub nawet występować od momentu rozpoczęcia aktywności seksualnej. Problemy seksuologiczne mogą obejmować jedną, kilka lub wszystkie fazy cyklu odpowiedzi seksualnej, obejmując pożądanie, podniecenie, orgazm, a także odprężenie.

 

Z kolei trudności seksuologiczne uwarunkowane organicznie wynikają z braków w wyposażeniu somatycznym, koniecznym do rozwinięcia świadomości seksualnej i realizacji stosunku płciowego, lub są spowodowane wtórnymi uszkodzeniami, urazami lub chorobami.

Funkcjonowanie i zachowania seksualne człowieka są w dużej mierze determinowane przez czynniki psychologiczne, zarówno w kontekście normy, jak i patologii. Czynniki fizyczne, czyli somatyczne, związane głównie z tzw. grą neurohormonalną, działają jako katalizator rozwoju sfery seksualnej i mają pewien, choć nie ostateczny, wpływ na siłę potrzeby seksualnej. Badania wykazały, że aktywność seksualna, zarówno pod względem jej kierunku, jak i częstotliwości, kształtuje się także na podstawie pierwszych doświadczeń seksualnych. 

Pierwsze z aktywności seksualnych, takie jak masturbacja mogą pojawiać się już bardzo wcześnie i występować nawet jako zaburzenia seksualności u dzieci. Ponadto, późniejsze doświadczenia w tej dziedzinie przyczyniają się do ukształtowania korowych ośrodków reakcji seksualnych, które zachowują swoje funkcje nawet po okresie przekwitania. To prowadzi do szeregu zachowań rozumianych jako męskie i kobiece problemy seksualne, wśród których wymienić możemy szeroki wachlarz dysfunkcji - od uczucia jakim jest nadmierny popęd seksualny po skrajnie niskie libido. 

Problemy seksualne to również brak ochoty na aktywność seksualną, co może wynikać z różnych czynników, takich jak stres, zmęczenie, czy problemy emocjonalne. Ważne jest zidentyfikowanie, jakie dokładnie występują przyczyny zaburzeń seksualnych, aby skutecznie zarządzać tym wyzwaniem.

Do problemów związanych z zaburzeniami seksualnymi możemy zaliczyć również negatywne i przykre doświadczenia seksualne, takie jak molestowanie, nadmierna bliskość fizyczna czy gwałt. Doświadczenie traumy seksualnej może pozostawić trwały ślad na psychice jednostki, co uznawane jest jako przyczyny zaburzeń seksualnych. Profesjonalne wsparcie i terapia są tutaj kluczowe w procesie zdrowienia.

Najczęstsze problemy seksuologiczne

 

Najczęstsze zaburzenia funkcji seksualnych jakie zostają zdiagnozowane to:

• brak lub utrata libido - brak pożądania seksualnego,
• problem zaburzeń erekcji,
• brak orgazmu  - zaburzenia orgazmu u kobiet (anorgazmia),
• ejakulacja przedwczesna (przedwczesny wytrysk),
• vaginismus,
• doświadczanie bólu podczas stosunku (dyspareunia).
  
  
   

W większości przypadków są to problemy seksualne psychiczne, które mogą być wywołane przez szereg innych zaburzeń psychicznych takich jak:

• zaburzenia nastroju, 
• depresja, 
• stany lękowe,
• chroniczny, długo utrzymujący się stres. 

Problemy seksuologiczne mężczyzn to również takie zaburzenia jak brak pożądania seksualnego, problemy z osiągnięciem orgazmu, zbyt szybki powrót do stanu pobudzenia seksualnego po orgazmie czy przedwczesny wytrysk. Oprócz wczesnego wytrysku, mogą występować również problemy z opóźnionym lub brakiem wytrysku.

Nieco inaczej mogą wyglądać problemy seksuologiczne kobiet. Z powodu znaczących różnic fizycznych, hormonalnych oraz psychicznych zachowania seksualne kobiet często związane są z występowaniem cyklu miesiączkowego. O wiele częściej niż w przypadku mężczyzn występować może u kobiet brak orgazmu oraz mniejsze potrzeby seksualne. Zaburzenia związane ze sferą seksualną często obserwowane są u kobiet po urodzeniu dziecka, kiedy zanika u kobiet podniecenie seksualne, a znacząca różnica libido pomiędzy partnerami, negatywnie wpływa na regularne współżycie. 

 

Na drugim biegunie problemów seksualnych mogą znaleźć się też te, które wskazują na zbytnie podniecenie seksualne. Występujący nadmierny popęd seksualny, przymus masturbacji czy zbyt częste podejmowanie stosunków seksualnych w celu rozładowania napięcia również mogą nosić znamiona zaburzeń. 

Podział zaburzeń seksualnych wskazuje również, że istnieją inne problemy seksualne związane z występowaniem nietypowych czy wręcz patologicznych zachowań.  Parafilie to nowoczesne określenie obejmujące zjawiska opisywane wcześniej w literaturze jako dewiacje seksualne, są to odstępstwa od norm płciowych oraz perwersje seksualne. Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, parafilia to każdy nietypowy lub społecznie nieakceptowany sposób zaspokajania potrzeb seksualnych, traktowany jako zaburzenia preferencji seksualnych ,  także tylko w sferze fantazji, trwający ponad pół roku. 
 

Seksuologia wymienia także problemy seksualne związane z własnym poczuciem siebie i swojej płci. Zaliczymy do nich przede wszystkim zaburzenia tożsamości płciowej, które mogą występować zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. W okresie dorastania czy też wczesnej młodości, kiedy zaczynają się kształtować  zachowania seksualne wiele osób zaczyna zastanawiać się nad swoją orientacją płciową czy określeniem własnej płci. 

 

Diagnostyka zaburzeń seksualnych

Zaburzenia zdrowia seksualnego stają się coraz bardziej istotnym wyzwaniem zarówno w praktyce specjalistycznej, jak i w pracy lekarza rodzinnego. Ten trend wynika m.in. z ewolucji obyczajowości seksualnej, rosnącej świadomości społeczeństwa w kwestiach związanych z edukacją seksualną, postępem w dziedzinie metod planowania rodziny oraz szerokim dostępem do informacji o zdrowiu seksualnym za pośrednictwem mediów, takich jak czasopisma, telewizja, radio i internet. Dzięki temu zaburzenia zdrowia seksualnego stopniowo tracą status tematów tabu, a partnerzy coraz chętniej poszukują rozwiązania problemów, zwracając się o pomoc do lekarza.

Rozpoznanie problemów seksualnych pacjenta wymaga kompleksowej analizy jego stanu zdrowia ogólnego, identyfikacji ewentualnych chorób oraz zrozumienia sposobu ich leczenia, ze szczególnym uwzględnieniem stanu narządów płciowych. Ważne jest sprawdzenie, czy ich budowa, zdrowie, rodzaj wrażliwości itp. nie stanowią przeszkody w podejmowaniu stosunków płciowych lub nie ograniczają przeżyć seksualnych ( np. czy nie występują bolesne stosunki).
 

Dlatego też diagnostyka zaburzeń seksualnych powinna być poprzedzona ogólnym badaniem psychologicznym lub psychiatrycznym, aby zidentyfikować ewentualne związki zaburzeń seksualnych z innymi schorzeniami psychicznymi. Analiza stanu zdrowia seksualnego pacjenta wymaga również uwzględnienia jego sytuacji społecznej. Istotne jest przede wszystkim ustalenie, czy pacjent prowadzi życie samotne i cierpi na brak bliskości, czy jest zaangażowany w związek. Dodatkowo istotne jest określenie innych elementów funkcjonowania społecznego pacjenta, takich jak zatrudnienie, ilość godzin przeznaczanych na pracę, ogólna sytuacja finansowa, dostępność prywatnych miejsc do intymnych spotkań, itp.

ZAREZERWUJ WIZYTĘ

Leczenie zaburzeń seksualnych

 

W przypadku problemów seksuologicznych istnieje wiele skutecznych rozwiązań pozwalających na leczenie zaburzeń seksualnych. Terapia seksuologiczna, terapia poznawczo-behawioralna, oraz wsparcie psychologiczne są powszechnie stosowanymi metodami. Istotne jest także zaangażowanie partnera w proces leczenia.
Wnioski są jednoznaczne - problemów seksuologicznych nie należy bagatelizować. Zrozumienie, otwartość na rozmowę i podjęcie kroków w kierunku rozwiązania mogą przynieść pozytywne zmiany zarówno dla jednostki, jak i dla związku. Warto szukać pomocy specjalistów, aby odzyskać pełną radość i satysfakcję z życia seksualnego.

 

Leczenie farmakologiczne pełni w dziedzinie seksuologii funkcję wspomagającą, podczas gdy leczenie chirurgiczne jest stosowane wyjątkowo i tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Leczenie farmakologiczne w kontekście pacjentów seksuologicznych pełni rolę pomocniczą. 

Większość ekspertów jakimi są seksuolog-psychoterapeuta wskazuje, że środki farmakologiczne stosowane w leczeniu problemów seksuologicznych są najczęściej standardowymi preparatami, używanymi przez internistów, psychiatrów, ginekologów i endokrynologów. To oznacza, że leczenie skupia się na psychofizycznych podstawach reakcji i zachowań seksualnych, dążąc do przywrócenia pacjentowi seksuologicznemu optymalnego zdrowia psychicznego i fizycznego, zwłaszcza w zakresie narządów płciowych i równowagi hormonalnej. 

Celem jest umożliwienie pacjentowi pełnego wykorzystania potencjału swojego organizmu, gdzie życie seksualne stanowi pozytywny i satysfakcjonujący aspekt jego funkcjonowania. 

 

Terapia dysfunkcji seksualnych

Psychoterapia stanowi kluczowy element interwencji w dziedzinie seksuologii, mając na celu poprawę zdrowia seksualnego pacjenta, co obejmuje ograniczenie lub eliminację nerwic seksualnych, parafilii, a w niektórych przypadkach wsparcie w nabywaniu umiejętności tworzenia dojrzałych i społecznie akceptowanych interakcji seksualnych. Osiąga się to za pomocą różnorodnej, starannie skonstruowanej interwencji psychologicznej jaką jest terapia seksuologiczna. 

Psychoterapeuta-seksuolog zdobywa swoje kwalifikacje poprzez specjalistyczne szkolenia podyplomowe. Warto zaznaczyć, że nie każdy psychoterapeuta jest gotowy do pracy z pacjentami seksuologicznymi, bowiem taka praca wymaga specjalistycznych szkoleń i kwalifikacji. 

 

Męskie i kobiece problemy seksualne w większości przypadków mogą być efektywnie leczone za pomocą psychoterapii. Odkrywanie przyczyn występujących dysfunkcji wynikających z różnych czynników psychicznych pozwala radzić sobie z takimi problemami jak niskie libido, problemy z orgazmem czy osiąganie przyjemności płciowej. Dodatkowo pomoc specjalisty - seksuologa nie tylko powoduje poprawę we własnym funkcjonowaniu płciowym danej osoby, ale także wpływa pozytywnie na problemy seksualne par. 

Wizyta u seksuologa może pomóc w przypadku kryzysu w związku, który powstał na bazie problemów natury seksualnej między partnerami. Często występująca różnica libido pomiędzy kobietą i mężczyzną prowadzić może do stanu jakim jest wycofanie emocjonalne i brak bliskości. To z kolei przekłada się na negatywny skutek jakim jest abstynencja seksualna, która w perspektywie długoterminowej może powodować najczęstsze problemy seksuologiczne w związku. 

Terapia dysfunkcji seksualnych pozwala więc zwiększyć bliskość seksualną i poprawić współżycie partnerskie w związku. 

Wizyta u seksuologa - przebieg

Wizyta u seksuologa może często być stresująca czy nawet wręcz wstydliwa, jednak nie powinniśmy się jej obawiać. Przede wszystkim należy zrozumieć, że seksualność ma charakter naturalny w życiu człowieka i nie jestem niczym dziwnym. 

 

W procesie diagnostycznym seksuolog-psychoterapeuta, w zależności od swojej podstawowej lub dodatkowej specjalizacji, współpracuje ściśle z innymi specjalistami, co umożliwia kompleksowe podejście do problemów pacjenta i skuteczne udzielenie mu pomocy. Dlatego też konsultacje seksuologiczne i bezpośrednie badania problemów seksualnych powinny być poprzedzone o:

 

• ocenę stanu zdrowia ogólnego pacjenta, uwzględniającą również stan narządów płciowych.
• analizę zdrowia psychicznego pacjenta, ze szczególnym uwzględnieniem jego właściwości psychoseksualnych,
• zrozumienie sytuacji społecznej pacjenta.
   

Konsultacje seksuologiczne charakteryzują się indywidualnym i delikatnym podejściem do każdego pacjenta, a pytania podczas wizyty u seksuologa, choć mogą wydawać się intymne i wstydliwe mają jedynie na celu pomóc nam zrozumieć swoją seksualność i znacząco wpływać na jakość i satysfakcję z relacji intymnych.  
 

Literatura


Gapik, L. 2006). FUNKCJONOWANIE SEKSUALNE W NORMIE I PATOLOGII. Podstawy diagnostyki i terapii, PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 1/2006
Starowicz, Z.,L., i inni, (2004). Zdrowie seksualne - trudny problem dla lekarzy, Seksuologia Polska 2004;2(2):33-38.