Autyzm

Znajdź psychoterapeutę, specjalizującego się w leczeniu autyzmu.

 

Zadzwoń lub napisz

Autyzm - charakterystyka zaburzenia u dzieci

 

Odpowiadając na pytanie, czym jest autyzm, możemy zaznaczyć, że jest to jedno z występujących zaburzeń rozwojowych o podłożu neurologicznym. Pomimo wielu badań w tym obszarze przyczyny powstawania autyzmu nie są w dalszym ciągu szczegółowo poznane. Jako przyczyny zaburzenia autyzm wiąże się z nieprawidłowym działaniem mózgu, a dokładniej z zaburzeniami neurologicznymi w budowie niektórych struktur mózgu. Na ten moment spektrum zaburzeń autyzmu nie jest całkowicie uleczalne, jednak odpowiednie działania terapeutyczne pozwalają łagodzić jego skutki, a dzieci czy dorośli z autyzmem mogą normalnie żyć i funkcjonować.

 

Jako przyczyny zaburzenia autyzm wiąże się z nieprawidłowym działaniem mózgu, a dokładniej z zaburzeniami neurologicznymi w budowie niektórych struktur mózgu. Na ten moment spektrum zaburzeń autyzmu nie jest całkowicie uleczalne, jednak odpowiednie działania terapeutyczne pozwalają łagodzić jego skutki, a dzieci czy dorośli z autyzmem mogą normalnie żyć i funkcjonować.

 

Definicja pojęcia autyzm w terminologii psychologicznej wchodzi w skład tzw. zaburzeń ze spektrum autyzmu. Pojęcie spektrum oznacza tutaj różnice w tym, jak prezentują się określone objawy oraz w tym, jaki jest poziom ich nasilenia.  Zaburzenia ze spektrum autyzmu, czyli ASD – autism syndrome disorder, nazywane są także zaburzeniami autystycznymi.  W przypadku autyzmu różne zaburzenia rozwojowe mogą przyjmować podobną postać, co jest mylące. Jednak o tym, czym jest autyzm, dowiecie się dokładniej z dalszej części tego artykułu. 

Jako jedne z czynników dotyczących przyczyn autyzmu wymienia się dziedziczność, mutacje w obrębie genów, niską  masę urodzeniową dziecka czy niedotlenienie podczas urodzenia. Ryzyko wystąpienia autyzmu wiąże się również z wiekiem rodziców dzieci. Jak podają statystyki, autyzm i lekki autyzm występuje  znacznie częściej u chłopców niż u dziewczynek. 

Charakterystyczną cechą autyzmu czy zaburzeń spektrum autyzmu uznaje się nieprawidłowy poziom neuroprzekaźników, m.in. takich jak serotonina. Dodatkowo u osób z autyzmem obserwuje się również zaburzenia komunikacji i umiejętności społecznych, takich jak niechęć do nawiązywania kontaktu z innymi, inny poziom rozwoju funkcji poznawczych i motorycznych czy też inne postrzeganie świata. Dziecko ma problemy na poziomie interakcji społecznych, a zachowanie to przejawia się w tendencji do przebywania w samotności, schematycznym odbieraniu otoczenia i pewnej rytualizacji w zachowaniu.  

 

W przypadku autyzmu zachowanie dziecka charakteryzuje pewna schematyczność podczas zabawy, np. układanie zabawek w określonej kolejności czy wykonywanie niektórych działań według pewnego planu. Dziecko ma również problemy z nowymi sytuacjami, nie lubi niespodziewanych rzeczy czy nowości. Dzieci mają trudność w normalnym poruszaniu się, zwłaszcza gdy odczuwają stres lub lęk. Obserwuje się wtedy u nich kołysanie, podskakiwanie, schematyczne obracanie i poruszanie rękami. Zachowanie dziecka opiera się o pewną rutynę codzienności  i schematów funkcjonowania, przez co  dziecko czuje się spokojnie i bezpiecznie.

 

W przypadku spektrum autyzmu powtarzają się pewne schematyczne zachowanie dziecka z autyzmem. Sytuacje nowe i nieprzewidywalne zaburzają jego zbudowaną harmonię i mogą powodować wybuchy agresji skierowane przeciwko sobie czy innym. Wtedy podstawowym problemem, jaki się pojawia, jest to, jak uspokoić dziecko z autyzmem. 

 

Autyzm w szkole

 

Na etapie przedszkola czy szkoły u niektórych dzieci autyzm może powodować problemy w nauce, które mogą być w niektórych przypadkach spowodowane upośledzeniem umysłowym związanym z nieprawidłowym rozwojem tzw. czynnościowej kory mózgu. 

 

Zaburzenia rozwoju intelektualnego to również jedne z częstszych oznak autyzmu. W przypadku rozwoju autyzmu dziecięcego do całościowych zaburzeń rozwoju należy właśnie zahamowanie rozwoju intelektualnego na poziomie rozumienia, myślenia, zapamiętywania czy interpretacji znaczeń. 

 

Istnieje jednak odmiana autyzmu - autyzm wysokofunkcjonujący, który charakteryzuje się mniejszym spektrum zaburzeń. W przypadku autyzmu wysokofunkcjonującego objawami widocznymi na etapie nauki jest ponadprzeciętna inteligencja. Takie dzieci charakteryzują się wysokim poziomem rozwoju mowy, doskonałą pamięcią, jednak miewają  zaburzenia komunikacji emocji oraz nie potrafią myśleć abstrakcyjnie. 

Istnieje jednak odmiana autyzmu, autyzm wysokofunkcjonujący, który charakteryzuje się mniejszym spektrum zaburzeń. W przypadku autyzmu wysokofunkcjonującego, objawem widocznym na etapie nauki jest ponadprzeciętna inteligencja. Takie dzieci charakteryzują się wysokim poziomem rozwoju mowy, doskonałą pamięcią, jednak miewają  zaburzenia komunikacji emocji oraz nie potrafią myśleć abstrakcyjnie.  

Należy przy tym pamiętać o odpowiednim nazewnictwie podczas stosowania wypowiedzi dotyczących autyzmu. Nie powinniśmy osób dotkniętych autyzmem nazywać mianem „autystycznych dzieci” czy też „dzieci chorych na autyzm”. Warto wiedzieć, że dziecko ma autyzm, ale nie choruje, nie odczuwa bólu czy cierpienia. Osoby z autyzmem nie są szalone czy nienormalne. Są po prostu inne niż my i inaczej się zachowują. Często odznaczają się wieloma uzdolnieniami czy nieprzeciętną inteligencją, co uznawane jest za zalety autyzmu.  



Rodzaje autyzmu

 

W najnowszej klasyfikacji chorób i dolegliwości zdrowotnych ICD-11 wprowadzono istotne zmiany dotyczące autyzmu. Wszystkie wcześniejsze odmiany autyzmu zaliczono do jednej kategorii diagnostycznej zaburzeń spektrum autyzmu. Zaburzenia ze spektrum autyzmu obejmują więc odmiany autyzmu, które wcześniej traktowane były jako odrębne jednostki kliniczne. Zaliczamy do nich: 

Rodzaje autyzmu różnią się między sobą przebiegiem występowania, nasileniem objawów, które przekładają się na funkcjonowanie dziecka głównie w obszarze społecznym.   

 

Autyzm atypowy – objawy 

 

Jest to rodzaj zaburzeń autystycznych, który objawia się późnym rozwojem mowy, większym zainteresowaniem przedmiotami niż osobami, w tym również rodzicami oraz unikaniem wzroku i patrzenia w oczy.  

 

Autyzm u dziewczynek 

 

Objawy autyzmu u dzieci najczęściej diagnozowane są wśród chłopców, jednak autyzm u dziewczynek również występuje. Jeśli chodzi o autyzm u dziewczynki, do najczęstszych objawów zaliczają się takie symptomy jak: 
 

  • nieutrzymywanie kontaktu wzrokowego, 
  • uciekanie wzrokiem podczas rozmowy, 
  • stan tzw. zawieszania się, który charakteryzuje marzenie na jawie i oderwanie od rzeczywistości. 
     

Autyzm u kobiet może w dorosłym życiu powodować problemy z uwagą i koncentracją, a także z funkcjonowaniem w grupie czy nawiązywaniem bliskich relacji, w tym również miłosnych. 

 

Autyzm u kobiet może w dorosłym życiu powodować problemy z uwagą i koncentracją, a także z funkcjonowaniem w grupie czy nawiązywaniem bliskich relacji, w tym również relacji miłosnych.

 

Autyzm u dorosłych 

 

Rozpoznanie autyzmu ma miejsce najczęściej we wczesnym dzieciństwie, dlatego też wchodzi w skład zaburzeń rozwojowych u dzieci. Niemniej jednak przykłady występowania autyzmu obserwuje się również u dorosłych. Zaburzenia ze spektrum autyzmu nie są całkowicie wyleczalne, dlatego też normalnym wydaje się wystąpienie spektrum autyzmu u osób dorosłych. Występują również przypadki, gdzie rozpoznanie autyzmu ma miejsce dopiero w wieku dorosłym, a osoba nim dotknięta całe życie czuła się inna niż wszyscy i nie rozumiała, dlaczego. 

 

Występują również przypadki gdzie rozpoznanie autyzmu ma miejsce dopiero w wieku dorosłym, a osoba nim dotknięta całe życie czuła się inna niż wszyscy i nie rozumiała dlaczego.

 

Autyzm objawy u dorosłych

 

Objawy autyzmu u dorosłych mogą się rozmaicie przejawiać i przyjmować różne nasilenie. W niektórych przypadkach objawy autyzmu u dorosłych nie są jednoznaczne do zaobserwowania. Jako symptomy wskazujące na autyzm u dorosłych wymienia się: 
 

  • trudności i problemy w relacjach z innymi,
  • niechęć do nawiązywania kontaktów i spotkań czy pracy w grupie,
  • nieumiejętność i niechęć do mówienia o własnych uczuciach i wyrażania ich,
  • niezdolność lub bardzo niska zdolność do empatii,
  • tendencja do traktowania wypowiedzi innych bardzo dosłownie, niezdolność do rozumienia żartów czy ironii,
  • brak kontaktu wzrokowego z rozmówcą,
  • przywiązanie do codziennej rutyny, a tym samym niechęć do nowości czy zmian,
  • nadwrażliwość zmysłów na bodźce – kolor, dźwięk, zapach czy dotyk. 

 

Objawy autyzmu u dorosłego mogą często być odbierane przez otoczenie jako specyficzne, a osoby autystyczne postrzegane są często jako samotnicy czy kolokwialnie mówiąc „dziwacy”.

 

 

Autyzm - przyczyny 

 

przyczyny autyzmu

Temat przyczyn autyzmu dalej jest przedmiotem wielu badań. Nie sposób na ten moment wskazać jednej konkretnej przyczyny rozwoju autyzmu. Jako powody autyzmu wymienia się szereg czynników mogących być determinantem wystąpienia autyzmu u danego dziecka. Jeśli zastanawiasz się, czy autyzm jest dziedziczny, to niestety odpowiedź brzmi tak. Dlatego też, jeżeli występuje u Ciebie w rodzinie autyzm, ryzyko wystąpienia autyzmu u Twojego dziecka wzrasta.


Dziedziczenie tego zaburzenia związane jest z genami otrzymywanymi przez ojców, jednak mechanizm ten nie jest w dalszym ciągu poznany.  Jako przyczyny rozwoju autyzmu możemy wymienić: 

 

  • czynniki genetyczne związane z modyfikacją określonych genów,
  • zmiany w strukturach mózgu takich jak stany zapalne czy nieprawidłowy rozwój części mózgu),
  • konsekwencje różnych środków chemicznych działających na płód podczas ciąży,
  • zaburzenia w funkcjonowaniu hormonów i metabolizmu,
  • częste infekcje wirusowe i bakteryjne,
  • nadużywanie antybiotyków,
  • oddziaływania chemiczne na organizm matki podczas ciąży,
  • otyłość u matki w czasie ciąży czy inne zaburzenia metaboliczne,
  • dziedziczność – istnieje zwiększone ryzyko autyzmu, jeśli w rodzinie występują już zaburzenia ze spektrum autyzmu. 


 

Autyzm - objawy 

 

objawy autyzmu

Jak podaje klasyfikacja Zaburzeń i problemów psychicznych DSM-5, aby postawić diagnozę zaburzeń spektrum autyzmu, konieczne jest występowanie klinicznych objawów autyzmu we wczesnym okresie życia dziecka, natomiast co ważne brak tych objawów na późniejszym etapie życia wcale nie wyklucza ASD. Jak pokazuje wiele badań, pierwsze objawy autyzmu pojawiają się dosyć wcześnie, a diagnoza autyzmu możliwa jest już pomiędzy 6 a 12 miesiącem życia dziecka.

Autyzm u niemowlaka można zauważyć już w 6 miesiącu życia, gdzie jako objawy autyzmu u niemowląt obserwuje się nawiązywanie kontaktu wzrokowego z opiekunem czy uśmiech w relacjach społecznych, jednak z czasem ich występowanie maleje. 

Wiele rodziców dzieci autystycznych zastanawia się jak rozpoznać autyzm, jakie zachowania wykluczają autyzm, jednak właściwe diagnozowanie autyzmu należy zostawić specjalistom, ponieważ jest to proces wielowymiarowej diagnozy. 

 

Wiele rodziców dzieci autystycznych zastanawia się jak rozpoznać autyzm czy jakie zachowania wykluczają autyzm, jednak właściwe diagnozowanie autyzmu należy zostawić specjalistom, ponieważ jest to proces wielowymiarowej diagnozy.

 

Autyzm dziecięcy – objawy 

 

W okresie drugiego półrocza życia jako objawy autyzmu rodzice zauważają  m.in.: 

 

  • brak prawidłowej reakcji dziecka na swoje imię,
  • brak okazywania przywiązania do opiekunów,
  • nieumiejętność współgrania emocjonalnego z innymi,
  • ubogie wydawanie dźwięków, gaworzenie,
  • stereotypowe zachowania,
  • nietypowe reakcje na bodźce zmysłowe,
  • osobliwe używanie przedmiotów czy zabawek. 


Dodatkowo mogą pojawiać się również inne niespecyficzne symptomy, gdzie u dziecka objawem autyzmu mogą być takie dolegliwości  jak problemy ze snem oraz zaburzenia apetytu i łaknienia. W przypadku zaburzeń autystycznych często wymienia się tzw. autyzm wczesnodziecięcy, który diagnozowany jest w okresie trzeciego roku życia dziecka. Wśród wczesnych objawów autyzmu wymieniamy m.in.: 

 

  • niechęć do bycia wziętym na ręce,
  • brak niewerbalnej reakcji na próby nawiązania kontaktu,
  • obojętność wobec osób dorosłych,
  • brak reakcji na obecność matki lub jej odejście,
  • odpychanie matki, gdy jest obecna, brak chęci przytulenia, bliskości,
  • u starszych dzieci można zaobserwować pewną symbiozę z matką – nie chcą zostać bez obecności mamy i są niespokojne, gdy ona odchodzi. 


 

Statystyki mówią, że nawet 50% rodziców dzieci z ASD zauważyło pierwsze niepokojące objawy już w pierwszym roku życia dziecka, a nawet 80% wyłapało symptomy wskazujące na zaburzenia rozwoju w trakcie drugiego roku życia. Niestety prawidłowa diagnoza autyzmu stawiana jest dopiero w okresie od 3. do 6.roku życia dziecka, czyli stosunkowo późno. Autyzm ma to do siebie, że najbardziej dotyka kwestii społecznych.

 

 

Objawami autyzmu jest nieumiejętność do nawiązywania relacji z rówieśnikami i brania udziału w zabawie grupowej. U dzieci z autyzmem zaburzenia komunikacji spowodowane są w dużej mierze postrzeganiem otoczenia jako wrogie i niebezpieczne, a także tym, że dziecko ma problemy z odczytywaniem reakcji innych. 

 

Autyzm a Asperger 

 

Wiele osób zastanawia się, jaka jest różnica między autyzmem a Zespołem Aspergera. Można powiedzieć, że zespół Aspergera jest lżejszą odmianą autyzmu, gdzie objawy autyzmu u dzieci znacząco mogą wpływać na jego funkcjonowanie i obniżać jakość życia. Natomiast Zespół Aspergera charakteryzuje się wysoką inteligencją, umiejętnością abstrakcyjnego i logicznego myślenia. Jeśli chodzi o lekki autyzm, objawy mogą pojawiać się na przestrzeni społecznej. Dziecko ma problemy w sferze emocjonalnej, nie umie odczytywać i nazywać emocji, charakteryzuje je pewna nieadekwatność w zachowaniu. Może również w niektórych sytuacjach się blokować i zamykać w sobie, najczęściej z powodu lęku. Dzieci z zespołem Aspergera nie wykazują również zaburzeń rozwoju mowy czy cech zaburzenia rozwoju intelektualnego. 

 

Autyzm - diagnoza i leczenie 
 

leczenie autyzmu

Zbyt późna diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu spowodowana jest często niedostateczną wiedzą lekarzy oraz brakiem odpowiedniego przeszkolenia w zakresie stawiania diagnozy. Postawienie diagnozy autyzmu u dziecka przed osiągnięciem 3. roku życia jest utrudniona o tyle, że występujące objawy mogą wskazywać również na inne zaburzenia rozwoju dziecka wynikające z upośledzenia umysłowego. Tymczasem wczesne postawienie prawidłowej diagnozy jest kluczowe w przypadku wdrożenia odpowiedniej terapii.  

 

Zaburzenia spektrum autyzmu – test  

 

Kryteria diagnostyczne autyzmu opierają się zazwyczaj na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego, ustrukturyzowanego wywiadu, a czasem również w celu wykluczenia występowania innych chorób czy zaburzeń także na podstawie badań obrazowych, biochemicznych czy genetycznych.

W postępowaniu diagnostycznym w kierunku zaburzeń ze spektrum autyzmu stosuje się interaktywne, wystandaryzowane kwestionariusze jako test autyzmu tzw. złotego standardu np. ADOS-2 Autism Diagnostic Observation Schedule. Jeśli chodzi o autyzm u dorosłych, test ten również sprawdzi się jako metoda diagnozy.

 

Jako test na autyzm u dziecka pojawiają się również testy diagnostyczne. U dzieci poniżej 3. roku życia są to testy w formie kwestionariuszy, które wypełnia rodzic. Wśród nich wymienić możemy Q-CHAT The Checklists for Autism in Toddlers.


 

 

Testy psychologiczne na autyzm przeprowadzane są jedynie przez specjalistów, dlatego nie są dostępne w internecie.  

 

Autyzm – psychoterapia 

 

Terapia autyzmu powinna zostać wprowadzona jak najwcześniej, czyli najlepiej pomiędzy 2., a 4. rokiem życia dziecka, ponieważ właśnie w tym okresie rozwojowym występuje największa plastyczność mózgu. Wczesna terapia dzieci z autyzmem,  która dodatkowo będzie indywidualnie dostosowana do potrzeb dziecka, może pomóc w lepszym rozwoju mowy, funkcji poznawczych, a także występowaniu adaptacyjnych zachowań wpływających korzystnie na dalszy rozwój i lepsze funkcjonowanie społeczne.

Obserwacja, jak bawi się dziecko z autyzmem, pozwoli dostosować konkretne zabawy dla dziecka z autyzmem, a tym samym umożliwi wejście do jego zamkniętego świata i zbudowanie przyjaznej, bezpiecznej atmosfery. Terapeuta autyzmu w dużej mierze powinien pokazać dziecku, że świat nie jest złym i zagrażającym miejscem i że doznania z niego płynące mogą być dobre i przyjemne.
 

 

Wielu rodziców zastanawia się, jak postępować z autyzmem, dlatego oprócz terapii samego dziecka ważna jest również psychoedukacja rodziców dzieci. Dzięki temu rodzice lepiej zrozumieją, co to jest autyzm wczesnodziecięcy oraz poznają przykłady ćwiczeń dla dzieci z autyzmem, które można wykonywać w domu


 

 

Autyzm – leczenie 

 

Leczenie autyzmu skupia się na pracy nad kierowaniem uwagi, co przekłada się na rozwój kompetencji językowych, a także nauce dziecka symbolicznej zabawy, która pozwoli na zdobycie ważnych umiejętności społecznych. Przede wszystkim wczesna terapia w zaburzeniach ze spektrum autyzmu pozwala zapobiec narastaniu kaskady trudności i przekłada się na lepszą jakość życia u osób dorosłych z diagnozą autyzmu. 

 

Metody terapii autyzmu 

 

Jako najpopularniejsze metody terapii autyzmu stosowane w przypadku zaburzeń ze spektrum autyzmu występuje:  

  • Program Son-Rise – metoda ta została opracowana przez rodziców dziecka z autyzmem. Zakłada ona, że to rodzice są najlepszymi terapeutami dla dziecka i mogą tym samym być dla niego najlepszym źródłem informacji o świecie. Program ten opiera się na podejściu, które zakłada, że dziecko z autyzmem traktuje świat i otoczenie jako zagrażające i niezrozumiałe. Boi się go, dlatego się wycofuje. Praca terapeutyczna koncentruje się wokół interaktywnej zabawy, która pomaga w socjalizacji i ułatwia otwieranie się na świat. 
     
  • Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne polega na pracy przez ruch, dzięki któremu dziecko może poszerzać swoją świadomość ciała oraz poznawać i doznawać świat. Zajęcia ruchowe pozwalają na kontakt z doznaniami kinestetycznymi oraz dają szansę do kontaktu fizycznego i do zawierania relacji w przyjaznej atmosferze. Ta metoda terapii autyzmu sprawia, że dziecko z autyzmem może na swój sposób testować świat i swoje kompetencje społeczne. 
     
  • Program Terapii i Edukacji Dzieci z Autyzmem oraz Dzieci z zaburzeniami komunikacji TEACCH – ta metoda terapii autyzmu skupia się wokół budowania niezależności i bycia samodzielnym na każdym kolejnym etapie rozwoju. Praca terapeutyczna polega na budowaniu bezpiecznej atmosfery i otoczenia, a działania terapeutyczne opierają się o założenia Treningu Umiejętności Społecznych. Metoda ta przybiera postać terapii poznawczo-behawioralnej autyzmu. 

 

Autyzm w statystykach 

 

autyzm w statystykach

Jak podają amerykańskie badania z 2014 roku, u osób w wieku 8 lat diagnozuje się autyzm u 1 na 54 dzieci. W Europie zaburzenia ze spektrum autyzmu dotykają około 1% populacji. 

Definicja tego pojęcia mówi, że choć autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, to obecnie uznawany jest już za chorobę cywilizacyjną.  Według ONZ autyzm należy do jednego z najważniejszych globalnych problemów zdrowotnych zaraz obok cukrzycy, nowotworów czy AIDS.  

 

Światowy Dzień Autyzmu

 

Co roku 2 kwietnia obchodzony jest na całym świecie Dzień Świadomości Autyzmu, który ma na celu zwiększenie wiedzy i świadomości na temat tego zaburzenia. W ramach tego dnia prowadzonych jest wiele inicjatyw związanych z zaprzestaniem stygmatyzacji dzieci i osób z autyzmem, a także solidaryzowanie się ze wszystkimi, którzy posiadają zaburzenia ze spektrum autyzmu. Symbolem jest tutaj niebieski motyl, który równie często jest określeniem osób z diagnozą autyzmu przez nazywanie ich niebieskimi motylami. W wielu miastach wtedy na znak solidarności oświetla się budynki na kolor niebieski czy nosi różne niebieskie przedmioty.   
 

Psycholog online w MyWayClinic to szybki sposób na konsultacje ze specjalistami. Prowadzimy terapię dopasowaną do potrzeb każdego pacjenta. Jest to. mi.in.:

 

ZAREZERWUJ WIZYTĘ


Literatura

 

Cieszyńska J., Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych, Omega Stage Systems, Kraków, 2010.

Grandin, T., Panek, R., Mózg autystyczny, Copernicus Center Press, 2018.

Podręcznik DSM-5 Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego


Terapeuci dzieci i młodzieży - konsultacje rodzicielskie

Autyzm - podsumowanie

Jakie są pierwsze objawy autyzmu?

Pierwsze objawy autyzmu mogą być widoczne u niemowląt, najczęściej dotyczą kontaktu i relacji z innymi osobami. Dziecko z zaburzeniami ze spektrum autyzmu nie nawiązuje kontaktu wzrokowego z matką czy też innymi osobami, nie reaguje na próby nawiązania z nim kontaktu, nie interesuje się osobami pojawiającymi się w jego otoczeniu.
 

W miarę rozwoju społecznego dziecko z autyzmem staje się wycofane, izoluje się od rówieśników, wybierając przy tym samotną zabawę i nie dopuszczając do siebie nikogo. Dzieci z autyzmem mogą mieć problem z regulowaniem swoich emocji dlatego też często zdarzają się im wybuchy płaczu, histerii, paniki czy złości. Wykazują również nadwrażliwość na wiele silnych bodźców i nie lubią zmian.
 

Czy zaburzenia integracji sensorycznej świadczą o autyzmie?

Zaburzenia integracji sensorycznej są jedną z nieprawidłowości jakie pojawiają się w przebiegu autyzmu. Dzieci z autyzmem mają problem w przetwarzaniu bodźców docierających z zewnątrz przez kanały zmysłowe takie jak wzrok, słuch, węch, smak, dotyk czy równowaga. Dziecko z autyzmem źle znosi hałas, nie lubi tłumów ani niespodziewanego dotyku, często drażnią go ubrania i ich struktura, ma problem z jedzeniem wielu potraw ze względu na zbyt silne pobudzanie receptorów smakowych.

Może również wykazywać problemy z równowagą - często się przewraca czy nieumyślnie wchodzi w przedmioty. Z reguły dziecko z autyzmem odczuwa zbyt dużą liczbę bodźców i są one dla niego intensywne, dlatego też stara się ich unikać.

Chociaż zaburzenia integracji sensorycznej występują w autyzmie, to dotyczą także dzieci bez autyzmu.  Wtedy dziecko może zachowywać się wręcz odwrotnie - być silnie pobudzone, ruchliwe, głośne i wykonujące silne niekontrolowane ruchy, przez co w ten sposób radzi sobie z przetwarzaniem bodźców zmysłowych.

Jakie zachowania wykluczają autyzm?

Istnieje szereg zachowań, dzięki którym możliwe jest rozpoznanie autyzmu u dziecka, wymienia się również zachowania, które są jego przeciwieństwem. Autyzm wykluczać może takie zachowanie jak chęć zabawy, inicjowanie kontaktu, potrzeba wielu bodźców, nawiązywanie kontaktu z rówieśnikami czy też ze starszymi; kreatywność podczas zabawy - przykładowo używanie różnych przedmiotów, nadając im znaczenia i wykorzystując do zabawy, ciekawość świata. 

Autyzm może wykluczać spontaniczne nawiązywanie kontaktu z dorosłym, opiekunem czy innymi dziećmi, umiejętność odzwierciedlania stanów i emocji innych osób, nawiązywanie kontaktu wzrokowego, zainteresowane innymi osobami w swoim otoczeniu, wykazywanie empatii, a wraz z rozwojem rozumienie emocji swoich i innych.

Rozwój emocjonalny i intelektualny dziecka jest procesem ciągłym, z upływem czasu dziecko zaczyna coraz więcej mówić i rozumieć, widać postępy w jego poznawaniu i eksplorowaniu świata. Dziecko uczy się nowych rzeczy, jest chętne do stopniowego wprowadzania zmian w jego życiu, nie reaguje lękowo na obecność obcych osób czy zmianę otoczenia. Podczas zabawy czy zwykłego spędzania czasu widać, że dziecko po pewnym czasie wykonywania czynności szuka nowego bodźca czy zmiany.

Warto podkreślić, że wymienione zachowania mogą wykluczać autyzm ale trzeba wziąć pod uwagę, że to spektrum więc w niektórych przypadkach również autyści będą przejawiać te cechy, dlatego kluczowa jest specjalistyczna diagnoza psychologiczna. 

Jak uspokoić dziecko z autyzmem?

W chwili gdy dziecko doznaje ataku niekontrolowanych emocji takich jak złość czy lęk, warto przede wszystkim okazać mu zrozumienie i cierpliwość, spokojnie, delikatnie starać się go przytulić i wyciszyć mówiąc łagodnym tonem.

Bliskość cielesna zwłaszcza osoby znajomej jest bardzo ważna. Natomiast należy pamiętać, że dzieci autystyczne najlepiej czują się w swoim miejscu oraz lubią znajome, przewidywalne życie. Warto zadbać by w chwili ataku złości czy paniki zapewnić im znajomy komfort psychiczny.

Należy również starać się ograniczyć dopływ drażniących bodźców np. miejskiego hałasu, tłumu, krzyków czy głośnej muzyki.

 

Jak bawi się dziecko z autyzmem?

Dzieci z autyzmem uwielbiają przewidywalność i schematyczność, dlatego najlepiej czują się w swoim znajomym otoczeniu, w którym nie występują nagłe zmiany. Dziecko z autyzmem potrafi długo bawić się w spokoju, bez potrzeby zmiany, ruchliwości i nowych bodźców.

Najczęściej dziecko z autyzmem jest spokojnie, wyciszone i wycofane. Niechętnie bawi się z innymi dziećmi czy z dorosłymi, często nie reaguje na próby zachęty do wspólnej zabawy. Lubi bawić się w sposób schematyczny i poukładany, może układać zabawki w charakterystyczny sposób jedna obok drugiej.

Co ważne dzieci z autyzmem nie umieją nadawać przedmiotom znaczeń i wykorzystują je schematycznie.
 

Czego boją się dzieci z autyzmem?

Dzieci z autyzmem przede wszystkim boją się nagłej zmiany w swoim uporządkowanym świecie - nie lubią być zaskakiwane, a także nie lubią gdy zmienia się ich harmonijny plan dnia.

Dzieci z autyzmem odczuwają lęk silniej niż inne dzieci z uwagi na swoją wzmożoną wrażliwość na bodźce. Dlatego też mogą bać się wszystkiego co dla nich zbyt głośne, zbyt przytłaczające, całkiem nowe oraz naruszające ich własny świat.

 

Od czego zacząć terapię dziecka z autyzmem?

Przed rozpoczęciem terapii w pierwszej kolejności potrzebna jest trafna diagnoza specjalisty potwierdzająca, że u dziecka występują zaburzenia ze spektrum autyzmu, bowiem mogą być one mylone z innymi zaburzeniami.

Warto wybrać psychologa dziecięcego, który specjalizuje się w całościowych zaburzeniach rozwoju, w tym właśnie w zaburzeniach autystycznych.

Z racji tego, że dzieci z autyzmem mają dosyć spore problemy z komunikacją ważne jest, by nauczyć się sposobu w który będziemy mogli dotrzeć do malucha i nawiązać z nim kontakt.  Dzięki temu wytyczymy drogę w kierunku kolejnych obszarów terapii, która pozwoli pracować z emocjami dziecka oraz otwieraniem go na świat.

Autyzm Znajdź psychoterapeutę, specjalizującego się w leczeniu autyzmu.  Zadzwoń lub napisz
Masz pytania? Napisz.
MyWay - Specjalistyczna Klinika Psychoterapii Online
Kod captcha
* pola wymagane