Choroba sieroca

Co to jest choroba sieroca?

Jeśli zastanawiacie się, co to jest choroba sieroca, już sama nazwa podpowiada nam, że mamy do czynienia z  problemem osierocenia czy opuszczenia. Choroba sieroca nazywana jest też często jako syndrom sieroty, rozumiany jako zespół opóźnienia rozwoju fizycznego, psychicznego, emocjonalnego czy behawioralnego. Choroba sieroca to nic innego jak reaktywne zaburzenie więzi występujące u dzieci zaniedbanych emocjonalnie czy opuszczonych. W środowisku badaczy choroba sieroca określana jest również jako nieograniczony zespół opóźnienia rozwoju czy też depresja anaklityczna.

  

Przyczyną choroby sierocej jest długotrwała rozłąka z rodzicem, ale także zaburzenie relacji i więzi pomiędzy dzieckiem, a rodzicem czy opiekunem. Choroba sieroca u dzieci określana jest często chorobą braku miłości. W psychologii choroba sieroca klasyfikowana jest jako zaburzenie pourazowe, które występuje w wyniku nieprawidłowych więzi z rodzicami czy ich braku.  
 

Charakterystyka choroby sierocej 
 

Choroba sieroca dotyka dzieci opuszczone przez rodziców w wyniku porzucenia, hospitalizacji czy innych wydarzeń. Choroby sieroce występują nie tylko u sierot, które zostały opuszczone przez rodziców, czy straciły ich bardzo wcześnie. Choroba sieroca dotyka również dzieci wychowujące się w pełnych rodzinach, które jednak nie funkcjonują prawidłowo. Charakterystyka choroby sierocej mówi, że dziecko doświadczając wszechogarniającego braku ze strony matki czy też najbliższego opiekuna nie rozwija się prawidłowo. Braki ze strony matki dotyczą zarówno uwagi, bliskości, przytulenia, rozmowy, jak i zainteresowania.   

Fazy choroby sierocej

Choroba sieroca przebiega konkretnymi etapami. W przebiegu tego zaburzenia wymienić możemy fazy choroby sierocej, które odnoszą się do rozwoju choroby sierocej. 
 

1.  Faza protestu w chorobie sierocej objawia się w momencie rozstania z matką, na co dziecko reaguje płaczem lub krzykiem. Im większe dziecko, tym częściej może pojawiać się agresja słowna. 
    
2. Faza rozpaczy w chorobie sierocej - dziecko odczuwa lęk i poczucie zagrożenia w momencie rozłąki, jednak zrozumiało, że jego protesty są na nic, więc zamienia je w rozpacz. Pojawia się u niego smutek, apatia, wyobcowanie, obojętność czy też dziecko staje się mniej ożywione. Wtedy właśnie może pojawić się charakterystyczne bujanie się dziecka. 
    
3. Faza wyobcowania w chorobie sierocej - długotrwałe zobojętnienie u dziecka może przerodzić się w stałą postawę wycofania i przyczyniać się do utrwalania choroby sierocej. Dziecko pogodziło się z sytuacją i przystosowało się do braku obecności rodzica czy opuszczenia przez niego. Wtedy to mogą pojawiać się pierwsze objawy opóźnienia rozwoju emocjonalnego i umysłowego. Znacząco może zmniejszać się aktywność malucha, a także pojawiać się mogą stereotypowe, sztywne zachowania.
   
    

Przyczyny i skutki choroby sierocej
 

Przyczyną rozwoju choroby sierocej jest przede wszystkim relacja, jaką dziecko ma z najbliższym opiekunem, czyli najczęściej z matką. Źródła choroby sierocej sięgają głównie nieprawidłowości w tej relacji, które skutkują zaburzeniem więzi i brakiem pewnych bardzo ważnych aktywności ze strony rodziców. Jeśli rozwija się choroba sieroca, dziecko uczy się, że na rodziców nie można liczyć. 

Choroba sieroca u niemowląt

Pierwsze objawy choroby sierocej mogą pojawić się już u niemowląt, zwłaszcza tych, które zostały wcześniej porzucone przez matkę w szpitalu i przez długi czas nikt się nimi wystarczająco nie zajmował.  

Do prawidłowego rozwoju dziecka potrzeba stworzonej przez rodziców atmosfery bezpieczeństwa, więzi i ciepła. Zdrowo funkcjonująca relacja pomiędzy matką a dzieckiem, która pozwala na prawidłowe odzwierciedlenie dziecka, uważność względem jego potrzeb i odpowiadanie na nie wpływa pozytywnie na kształtowanie się mózgu i odpowiednich połączeń między jego strukturami. Obecność, bliskość, czułość, reagowanie adekwatnie na emocje i reakcje dziecka, pozwala mu w jego rozwoju emocjonalnym, a dodatkowo przekłada się na jego naukę wchodzenia w relację z innymi.  

Gdy matka lub rodzic jest niedostępny i nie buduje więzi emocjonalnych, dziecko odczuwa, że jego potrzeby nie są zaspokajane oraz że nikt nie odpowiada na podejmowane przez niego próby kontaktu. Już w tym momencie pojawia się ryzyko rozwoju zaburzeń więzi i rozwijać się może choroba sieroca u niemowląt. Od pierwszych chwil życia do pierwszych kilku lat dziecko komunikuje się z opiekunami poprzez płacz czy krzyk, informując o swoich potrzebach takich jak pokarm, sen, niewygoda, ciepło czy bliskość. Nieodpowiadanie na te potrzeby, a także pozostawianie dziecka samemu sobie powoduje już nawet u malucha rezygnację i poczucie, że nie ma nikogo, kto odpowie na jego wołanie oraz ukoi i uspokoi. To właśnie ten moment jest główną przyczyną rozwoju choroby sierocej. 
 

Przyczyną rozwoju choroby sierocej mogą być style takie jak:

• styl lękowo-ambiwalentny,
• styl unikający.

Styl lękowo-ambiwalentny charakteryzuje się chwiejnością emocjonalną i zmiennymi nastrojami rodzica, a przede wszystkim matki. W kontakcie z dzieckiem utrzymuje ona dystans emocjonalny, chociaż może być obecna fizycznie. Dziecku zaczyna towarzyszyć lęk, uczucie osamotnienia, stres i zabieganie o uwagę rodzica.  

Z kolei styl unikający charakteryzuje się ciągłą niepewnością dziecka i poczuciem strachu w relacji z rodzicem. Dziecko odczuwa odrzucenie szczególnie ze strony matki, czuje bezsilność, walcząc o potrzebę bliskości fizycznej. Z czasem dziecko zaprzestaje wyrażania swoich uczuć i jest zagubione emocjonalnie.  

 

Do przyczyn powstawania choroby sierocej zaliczyć możemy: 

• nieobecność fizyczną rodzica, w tym nagłe rozdzielenie matki i dziecka poprzez różnego rodzaju sytuacje życiowe,
• wycofanie emocjonalne rodzica, obojętność względem dziecka,
• brak okazywania czułości i miłości względem dziecka,
• brak bliskości fizycznej rodzica w tym chroniczny brak przytulania,
• oddanie dziecka do adopcji,
• krzywdzący rodzice, stosowanie przemocy wobec dziecka.

Choroba sieroca - objawy

Objawy choroby sierocej mogą być widoczne w kilku obszarach jednocześnie. Choroba sieroca i jej objawy przejawiać się mogą zarówno jako symptomy fizyczne, emocjonalne, psychiczne, jak i behawioralne. Charakterystycznym objawem choroby sierocej jest bujanie się dziecka czy też kołysanie się. Bujanie się u dorosłych również może wskazywać na oznaki tej choroby. 

Co wywołuje choroba sieroca?

Jako fizyczne objawy choroby sierocej wymienić możemy: 

• zaburzenia w łaknieniu,
• problemy ze wzrostem, zahamowanie wzrostu,
• zaburzenia wagi,
• problemy ze snem, koszmary senne, wybudzanie się w nocy,
• moczenie się nocne, moczenie się w sytuacjach stresowych oraz nietrzymanie moczu. 

W przypadku choroby sierocej wyraźnie zarysowują się objawy psychiczne. Do objawów psychicznych, w tym głównie widocznych w obszarze emocjonalnym zaliczyć możemy: 

• regresję w rozwoju, czyli cofanie się do wcześniejszego etapu rozwojowego,
• płaczliwość, krzyk, bunt, protesty,
• bujanie się i kołysanie do przodu oraz do tyłu,
• zachowania agresywne, agresja,  np. rzucanie przedmiotami, stukanie zabawkami,
• trudności w nawiązywaniu interakcji z rówieśnikami,
• stany apatyczno-depresyjne,
• brak wyobraźni,
• brak umiejętności logicznego rozumowania, tzw. „lepkość uczuciowa” rozumiana jako problemy z rozumieniem siebie samego i innych,
• brak umiejętności abstrakcyjnego myślenia. 

Choroba sieroca – bujanie się u dzieci może być pierwszą z oznak zaburzenia więzi. Objaw ten pojawia się nie tylko u dzieci, ale również jako choroba sieroca u dorosłych, gdzie może być podstawowym objawem zaburzenia więzi. Jeśli zdiagnozowana jest choroba sieroca, bujanie się u dorosłych może pojawiać się szczególnie w momentach odczuwania silnych, negatywnych emocji. Kołysanie się u dorosłego może nasilać się przy odczuwaniu lęku, braku poczucia bezpieczeństwa czy odrzucenia. Kołysanie się u dorosłego pełni funkcję uspokajającą, często również może wyglądać jak przytulanie samego siebie, co rozumiane może być jako okazywanie sobie wsparcia i poczucia bezpieczeństwa. 

 

“Czy wiecie dlaczego dzieci w domach dziecka nie płaczą? Przez pierwsze godziny i dni, pozostawione same sobie maluchy, nie otrzymujące bliskości i przytulenia płaczą. Płaczą tak długo, że płacz ten przyprawia ich wręcz o wyczerpanie. Po 3 dniach płaczu już nie słychać- dziecko się poddało. Nie płacze, bo wie już, że pomoc znikąd nie przyjdzie.”

Skutki choroby sierocej

Zaburzona więź pomiędzy dzieckiem a najważniejszą dla niego osobą, czyli rodzicem lub opiekunem wiąże się tak naprawdę z uczuciem braku miłości, dlatego też zaburzenie to nazywamy chorobą braku miłości. Dziecko, które czuje się niekochane i nie zaznało zdrowych więzi emocjonalnych, gromadzi w sobie świadomie, ale też nieświadomie ogromny ból i pustkę, którą później w starszym wieku stara się jakoś zapełnić. Bardzo często choroba sieroca w wieku dorosłym oznacza, że osoba może zrekompensować sobie ten brak poprzez szybkie i intensywne wchodzenie w relacje miłosne czy też angażowanie się w upojenie alkoholowe lub nadużywanie substancji psychoaktywnych.  Nieleczona choroba sieroca wiąże się często z szeregiem dysfunkcyjnych zachowań zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym.

Choroba sieroca skutki w dorosłym życiu  

 

Choroba sieroca niesie ze sobą rys zaburzenia pourazowego, co może oznaczać, że jako następstwa choroby sierocej można wymienić traumę relacyjną.  Nieleczona choroba sieroca w dzieciństwie może mieć drastyczne skutki w przyszłości. Choroba sieroca - skutki w życiu dorosłym mogą znacząco ograniczać jakość życia i przynosić realne cierpienie. Takie silnie negatywne doświadczenia z okresu wczesnego dzieciństwa spowodowane chorobą sierocą jako skutki choroby sierocej mogą w późniejszym życiu przyczyniać się do problemów takich jak:
 

• problemy zdrowotne – choroby autoimmunologicznych, choroby serca, cukrzyca, otyłość czy rak,
• zaburzenia depresyjne i lękowe,zaburzenia zespołu stresu pourazowego PTSD i trauma,
• rozwój zaburzeń osobowości, uzależnień od alkoholu, papierosów, narkotyków oraz uzależnień behawioralnych,
• myśli i próby samobójcze,
• niedojrzałości emocjonalnej i braku umiejętności regulowania swoich emocji,
• braku umiejętności radzenia sobie ze stresem oraz w sytuacjach kryzysowych czy trudnych,
• zaburzenia adaptacyjne i złe znoszenie zmian,
• opóźnienia rozwoju intelektualnego oraz problemów z koncentracją, pamięcią, rozwiązywaniem problemów oraz z wyobraźnią,
• brak umiejętności wchodzenia w interakcje społeczne oraz budowania zdrowych i silnych relacji z partnerem. 

Choroba sieroca leczenie

Leczenie choroby sierocej oprócz podjęcia odpowiedniej terapii dziecka u specjalisty wymaga często również psychoedukacji rodziców lub opiekunów, jako terapia rodzin. Szczególnie jeśli choroba sieroca dzieci pojawia się w rodzinach adopcyjnych, rodzinach zastępczych czy domach dziecka. Dlaczego psychoedukacja też jest tak ważna? Ponieważ potrzeba tu odpowiedniego podejścia i określonych działań, które będą pomocne w leczeniu traumatycznych przeżyć dziecka. Dlatego też bardzo wskazana w wielu przypadkach będzie terapia rodzin, gdzie psycholog dzieci będzie pracował również z rodzicami i ich podejściem do dziecka. 

Leczenie choroby sierocej u dzieci i dorosłych

Sam proces leczenia, jego skuteczność, a także czas trwania jest uzależniony od czasu pobytu dziecka w placówce czy też czasu wystawienia na działanie dysfunkcyjnego opiekuna. Szybkość efektów terapii może być uzależniona również od fazy choroby sierocej,  a także predyspozycji indywidualnych dziecka. Więc jak się leczy chorobę sierocą?  Na pierwszym miejscu bardzo ważna jest akceptacja, we wszystkim, z czym dziecko się do nas zgłasza, co przeżyło, z czym sobie nie radzi, w jego deficytach i wadach. 

Kolejno ważna jest uważna obecność i zaangażowanie, zaspokajanie potrzeb dziecka wraz z jego aktywnym udziałem.  Również istotne znaczenie ma obok obecności i gotowości do pomocy dziecku, dawanie mu również przestrzeni na aktywność i inicjatywę oraz swobodę do rozwijania własnej samodzielności. Dziecko powinno uczyć się niezależności psychicznej i fizycznej, dlatego ważne jest respektowanie jego odrębności i indywidualności, przy jednoczesnej możliwości wsparcia. 

W zależności od etapu rozwoju należy uznawać prawa dziecka i ich ważność oraz wzmacniać je przez odpowiednie metody wychowawcze.

Jeśli podejrzewasz u swojego dziecka objawy choroby sierocej, możesz skorzystać z opcji, jaką jest konsultacja rodzicielska lub konsultacja rodzicielska online, gdzie psycholog dla dzieci czy psycholog dziecięcy online, którzy będą w stanie dziecku skutecznie pomóc.   

Terapia choroby sierocej - terapia dzieci i młodzieży

Choroba sieroca - leczenie zakłada przede wszystkim podjęcie psychoterapii, która skupia się na terapii zaburzeń więzi i dysfunkcyjnego stylu przywiązania, jaki przejawia dziecko. Sam proces terapeutyczny przede wszystkim skupia się wokół próby zbudowania więzi terapeutycznej z dzieckiem, która przede wszystkim opierać się będzie na postawie pełnej empatii, otwartości, zrozumieniu i docenieniu. Psychoterapia prowadzona jest przez  psychologa dzieci. Terapia dzieci i młodzieży jest więc tutaj kluczowa do wyleczenia objawów i służy zapobieganiu chorobie sierocej w przyszłości.   

 

Wszystko to może przynieść zadowalające efekty, o ile terapia choroby sierocej trwa wystarczająco długo. Jednakże leczenie choroby sierocej wymaga sporego doświadczenia ze strony terapeuty, ale również poświęconego czasu.  

Choroba sieroca test - diagnoza 

 

Jeśli się zastanawiasz, czy można wykonać test na chorobę sierocą, odpowiadamy, że niestety nie istnieje takie narzędzie. Choroba sieroca test nie jest możliwy do wykonania szczególnie u maluchów, które nie umieją wypełniać kwestionariuszy. Objawy choroby sierocej bowiem zweryfikowane mogą być najbardziej podczas obiektywnej obserwacji dziecka na co dzień. 

Psycholog dziecięcy online

 

Jeśli aktualnie posiadasz problem z dostępem do psychologa lub mieszkasz za granicą, gdzie brak jest specjalistów takich jak polski psycholog dziecięcy, zawsze możesz skorzystać z opcji, jaką jest konsultacja rodzicielska online i wybrać specjalistę, jakim jest psycholog dziecięcy online. Taka konsultacja rodzicielska jest szczególnie pomocna, jeśli nie mamy pewności co do objawów dziecka, wtedy psycholog dziecięcy online pozwoli rozwiać nasze wątpliwości czy zaproponuje terapię.

Choroba sieroca w statystykach

Niestety statystyki w przypadku choroby sierocej mogą być druzgocące. W Polsce co 10 godzin porzucane jest dziecko. Maleńki człowiek, bezbronny i niewinny zostaje porzucony i pozostawiony sam sobie.  W związku z tym problemem powstała nawet kampania społeczna, której celem jest uświadomienie Polakom skali problemu - #10godzin.

Kampania ta pokazuje przede wszystkim, że w naszym kraju istnieją odpowiednie ośrodki i instytucje, które świadczą opiekę nad tymi porzuconymi dziećmi. Niestety w większości domów dziecka, maluchy nie mają wystarczająco dobrej atmosfery, która może sprzyjać prawidłowemu rozwojowi psychofizycznemu. Jest to często spowodowane niewystarczającą ilością opiekunów względem ilości podopiecznych.          

MyWay to miejsce pomocy dla każdej osoby, która boryka się z problemami natury psychicznej. Psycholog online pomaga w wielu schorzeniach. Dostępne są następne rodzaje terapii:

• terapia ericksonowska,
• terapia systemowa,
• terapia EMDR,
• terapia poznawczo-behawioralna.

Udostępniamy także testy psychologiczne online.  

 

ZAREZERWUJ WIZYTĘ

Literatura
 

„Przywiązanie”, J. Bowlby, Wyd. Naukowe PWN

„Więź daje siłę”, E. Kirkilionis, Wyd.Mamania

“Psychiatria dzieci i młodzieży”, I. Namysłowska, Wyd. PZWL