Zespół Aspergera

Zespół Aspergera czym jest ? - charakterystyka i definicja

Historia zespołu Aspergera – odkrycie Zespołu Aspergera przypisuje się austriackiemu lekarzowi pediatrze i psychiatrze, który w 1944 roku opublikował swoją pracę doktorską.  Jako pierwszy opisał wnioski oraz obserwacje, które przeprowadził na grupie chłopców charakteryzujących się wysoką inteligencją, a jednocześnie będących samotnikami.

On sam w dzieciństwie wykazywał objawy zaburzeń spektrum zespołu Aspergera. Miał bardzo dobrą pamięć, doskonale przyswajał znajomość języków obcych, ale przede wszystkim był samotnikiem.

   

W zespole Aspergera pojawiają się trudności również w akceptowaniu zmian w otoczeniu oraz ograniczone pole myślenia. Pierwsze objawy zespołu Aspergera mogą pojawić się już u niemowląt. Osoby z zespołem Aspergera zazwyczaj mają ciekawe, ale nietypowe zainteresowania, w które bardzo się angażują. Poprawna diagnoza zespołu Aspergera jest konieczna oraz bardzo potrzebna jest terapia psychologiczna dzieci. Zespół Aspergera bowiem jest zaburzeniem, które wpływa na rozwój dziecka i trwa całe życie. 

 

Należy pamiętać, że w przypadku zespołu aspergera terapia dzieci i młodzieży jest niezbędna, aby poprawić ich życie społeczne oraz nauczyć samodzielnego, satysfakcjonującego funkcjonowania w szkole oraz w późniejszym dorosłym życiu. Pomocny może być również trening umiejętności społecznych. Aby pozbyć się ograniczeń, Zespołu Aspergera wymaga się uczęszczania na zajęcia, które powinny odbywać się z psychologiem dziecięcym.    

Zespół Aspergera przyczyny

Obecnie nie jest do końca jasne, co może powodować rozwój zespołu Aspergera. Uważa się, że choroba Aspergera może być spowodowana przez neurologiczne czynniki i nieprawidłowości już na etapie życia płodowego. Biorąc pod uwagę niżej wymienione przyczyny zespołu Aspergera, uważa się, że w przypadku dzieci ich traumatyczne przeżycia oraz problemy w wychowywaniu czy słaba relacja uczuciowa ze strony matki nie są jedyną z głównych przyczyn występowania Zespołu Aspergera. 

Główne przyczyny zespołu Aspergera: 
 

• czynniki genetyczne – bardzo wysoko prawdopodobne jest, że objawy spektrum aspergera  pojawią się u dzieci genetycznie obciążonych zaburzeniem w rodzinie - istnieje zależność genów w chromosomach 3, 4, 11 oraz genem EN2 na chromosomie 7, 
• dotknięte zespołem Aspergera mogą być dzieci, u których wystąpiły urazy podczas porodu, np. długi i ciężki poród lub przyduszenia, wcześniactwo lub ciąża przenoszona, 
• wiek ojca powyżej 40 roku życia,  
• najprawdopodobniej przyczyny zespołu mają związek z przebytymi infekcjami wirusowymi matki w trakcie ciąży, np. toksoplazmoza, ospa wietrzna czy różyczka, 
• uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego również mogą spowodować rozwój zespołu Aspergera, 
• przyczyny rozwoju Aspergera doszukuje się również wśród zaburzeń rozwoju, np. dziecięce porażenie mózgowe, 
• inne przyczyny zespołu Aspergera to również silne reakcje poszczepienne, 
• rozwój zespołu Aspergera może być również wynikiem obciążenia organizmu metalami ciężkimi. 

Zespół Aspergera – objawy 

 

Symptomy zespołu Aspergera mogą pojawiać się już na etapie niemowlęcym, jednak zaburzenie diagnozowane jest zazwyczaj między 3. a 8. rokiem życia dziecka. Objawy zespołu Aspergera mają mniejsze nasilenie niż autyzm wczesnodziecięcy. Z zespołem Aspergera utrzymują się objawy również u osób dorosłych, a zaburzenie może utrudniać funkcjonowanie oraz powoduje wycofanie społeczne i mogą pojawić się inne zaburzenia psychiczne w tym np. depresja. 

Zespół Aspergera charakteryzuje się różnymi czynnikami oraz zaburzeniami, pośród których możemy wymienić następujące symptomy i objawy: 

• cechy zespołu Aspergera to problemy w nawiązaniu relacji społecznych,
• dzieci mają problemy z porozumiewaniem się z innymi,
• brak umiejętności pracy w grupie,
• dziecko z zespołem Aspergera zwykle ma upośledzone okazywanie uczuć,
• cechy zespołu Aspergera to również problemy w budowaniu więzi emocjonalnej,
• osoby z zespołem Aspergera zrozumieć jest trudniej, występują zaburzenia mowy oraz ograniczona komunikacja werbalna (brak kontaktu wzrokowego, słabo rozwinięta mimika twarzy oraz ograniczona gestykulacja),
• osoby z zespołem Aspergera chcą oraz wykonują zadania zazwyczaj według wyuczonego schematu (zachowania powtarzalne),
• objawy u dzieci z zespołem Aspergera występują w postaci zaburzenia odczuć sensorycznych - nadmierna lub niska wrażliwość na dźwięk, temperaturę bądź światło,
• osoby z zespołem Aspergera cechuje zainteresowanie się jakąś specjalistyczną dziedziną,
• w przebiegu zespołu Aspergera mogą występować problemy w sprawności ruchowej. 

Zespół Aspergera jest zaburzeniem o charakterze niejednorodnym, a wspomniane objawy nie muszą występować u wszystkich osób z tym zaburzeniem. Objawy Aspergera pojawiają się o różnym stopniu nasilenia oraz w zmiennym zestawieniu, a większość symptomów utrzymuje się również podczas okresu dojrzewania. Dlatego ważna jest wizyta u psychologa dzieci i wczesna diagnoza zespołu Aspergera, aby podjąć się terapii w tym treningu umiejętności społecznych, która pomoże w uzyskaniu znacznej samodzielności oraz poprawi komfort i jakość życia w dorosłości. 

Asperger – diagnoza 

Warto zaznaczyć, że nie należy traktować zespołu Aspergera jako wyroku. Objawy są szczególnie widoczne u dzieci na etapie przedszkola, szkoły oraz w wieku dziecięcym. Zespół Aspergera dostrzega się u dzieci, które często nie wykazują podobnych zainteresowań do swoich rówieśników, oraz nie chcą uczestniczyć w zabawach i aktywnościach na zajęciach. Dotyczy on często dzieci, które nie radzą sobie ze swoimi emocjami i nie potrafią ich kontrolować. Dzieci te mają również problemy w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami oraz kłopoty w nauce i to właśnie one sprawiają, że rodzice zaczynają szukać przyczyny takiego zachowania.
 

Diagnoza zespołu Aspergera to proces długotrwały, może trwać kilka tygodni, a nawet miesięcy. Klasyfikacja zespołu Aspergera według DSM-V nie wyróżnia go jako osobnej jednostki, a traktuje jako część spektrum autyzmu.

Kryteria diagnostyczne Zespołu Aspergera według Ch. Gillberga to przede wszystkim: 
 

• ciężkie upośledzenie wzajemnych relacji społecznych,
• bardzo wąskie zainteresowania, które całkowicie pochłaniają chorego,
• narzucanie sobie bądź innym codziennych zajęć lub zainteresowań,
• zaburzenia mowy oraz języka,
• zaburzenia ruchowe.  

Zespół Aspergera u dorosłych

Zespół Aspergera dotyczy również osób dorosłych. Główne objawy zespołu Aspergera dorośli przejawiają w takiej formie jak:  
 

• problemy ze zrozumieniem sarkazmu oraz ironicznych wypowiedzi i metafor,
• osoba z zespołem Aspergera unika pracy w grupie,
• osoba z aspergerem ma zbyt mocną wrażliwość sensoryczną,
• doświadcza problemów w nawiązywaniu relacji międzyludzkich oraz w podtrzymywaniu rozmowy,
• osoby z zespołem Aspergera cechuje problem z interpretacją mowy niewerbalnej, czyli gestów, mimiki,
• posiadają określone zainteresowanie, które może się stać wręcz obsesją,
• może występować u osób dorosłych uczucie wycofania i izolacji społecznej,
• niechęć do zmian i uczucie dyskomfortu w nowych miejscach oraz wśród nowych osób. 

Chociaż Zespół Aspergera to zaburzenie, które towarzyszyć będzie przez całe życie, jednak aby poprawić komfort funkcjonowania, warto zwrócić się po pomoc do specjalisty oraz wdrożyć odpowiednie leczenie zespołu Aspergera, które przyniesie satysfakcję pacjentowi oraz najbliższemu otoczeniu. Bardzo często zdarza się, że diagnoza zespołu Aspergera jest dopiero możliwa u osób dorosłych, gdyż jego objawy były lekceważone, a wręcz utożsamiano je z osobowością człowieka chorego.

Zespół Aspergera, a autyzm

Autyzmem i zespołem Aspergera określa się dwie bardzo zbliżone do siebie jednostki chorobowe. Chcąc poprawnie zdiagnozować zaburzenia, należy pamiętać, że występują pomiędzy nimi pewne różnice, które jest w stanie ocenić i dostrzec zespół odpowiednio wykwalifikowanych specjalistów. Co ciekawe w styczniu 2022 roku wprowadzono nową klasyfikację ICD-11, w której wprowadzono zmiany zarówno w zakresie autyzmu, jak i zespołu Aspergera. Najważniejszą zmianą było zastąpienie pojęcia ,,całościowe zaburzenie rozwojowe” pojęciem ,,spektrum autyzmu”. 

Autyzm to zaburzenie neurorozwojowe i wyróżnia się szczególnie dwa typy autyzmu:

• autyzm dziecięcy tzw. zespół Kannera, 
• autyzm atypowy. 

Główne objawy autyzmu dziecięcego to: 

• problemy z okazywaniem i rozumieniem innych uczuć,
• kłopoty w nawiązywaniu relacji międzyludzkich,
• problemy w komunikacji, opóźniony rozwój mowy,
• brak podzielności uwagi,
• stres w sytuacjach, w których towarzyszy dziecku nadmiar bodźców,
• trudności z abstrakcyjnymi zabawami,
• nieużywanie przenośni ani metafor podczas rozmowy. 

Pierwsze objawy autyzmu dziecięcego lekarz psychiatra potrafi zaobserwować już u dziecka w wieku niemowlęcym, jednak u części chorych problemy pojawiają się na późniejszym etapie życia. Ważna jest obserwacja psychologiczna dzieci, jeśli pojawiają się objawy niepokojące. Warto, aby rodzice swoje obawy konsultowali z psychologiem dziecięcym, by w razie postawionej diagnozy, jak najwcześniej wdrożyć odpowiednią strategię terapeutyczną.  

Objawy zespołu Aspergera różnią się przede wszystkim od autyzmu tym, że osoby ze spektrum autyzmu, czyli Aspergerem, lepiej komunikują się z otoczeniem.
 

Zespół Aspergera - leczenie i psychoterapia

Bardzo ważna jest właściwa  diagnoza psychologiczna dzieci w celu wypracowania najbardziej skutecznego oddziaływania terapeutycznego. Niestety nie da się całkowicie wyleczyć zespołu Aspergera, jednak terapia dzieci i młodzieży może w znaczącym stopniu poprawić funkcjonowanie zarówno dzieci, jak i osób dorosłych.  Do poprawienia jakości życia osób z zespołem Aspergera kluczową rolę odgrywa odpowiednia terapia, w której wykorzystuje się różne metody terapeutyczne w zależności od nasilenia objawów i cech indywidualnych, a także osobowości.

Możemy wyróżnić następujące terapie i sposoby w leczeniu zespołu Aspergera: 

• terapia behawioralna polega na nauce prawidłowych zachowań, które są akceptowalne przez społeczeństwo do danej sytuacji;
• osoby z zespołem Aspergera powinny się uczyć pewnych zachowań, aby przystosować się do samodzielnego i normalnego życia,
• terapia integracji sensorycznej SI – polega na przygotowywaniu dziecka czy dorosłego na odpowiednie reagowanie oraz docieranie ciała na różne bodźce zewnętrzne typu hałas, smak, dotyk,
• terapia kognitywna – ma za zadanie pomóc choremu w opanowaniu podstawowych umiejętności niezbędnych do przystosowania się do środowiska społecznego,
• terapia metodą behawioralno – poznawczą - polega na zmianie dotychczasowego toku myślenia i nauczenie chorego jak powinien reagować, co odczuwać w określonych sytuacjach,
• trening umiejętności społecznych – ma na celu naukę zachowywania się w różnych sytuacjach życia codziennego. 

Zespół Aspergera w statystykach

Według danych Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności rozpoznanie zespołu Aspergera do 16 maja 2019 r., w Polsce pokazało, że zespół Aspergera rozpoznawany jest u 44 302 osób (do 16 roku życia). Osoby te wykazywały się objawami spektrum autyzmu oraz zespołem Aspergera.

Możemy podzielić je na następujące grupy wiekowe: 

• do 3. roku życia – 7917 osób,
• od 4. do 7. roku życia – 15 968 osób,
• od 8 do 16 roku życia – 20 417 osób. 
   

Analiza psychologiczna dzieci ukazała dane z lat szkolnych 2016/2017 oraz 2018/2019, które pokazały, że corocznie liczba osób dotkniętych zespołem Aspergera zwiększała się o ok. 20%. Oznacza to, że spektrum autyzmu oraz zespół Aspergera diagnozowany jest u  jednego na 115 uczniów.

MyWay to miejsce pomocy dla każdej osoby, która boryka się z problemami natury psychicznej. Psycholog online pomaga w wielu schorzeniach. Dostępne są następne rodzaje terapii:

• terapia ericksonowska,
• terapia systemowa,
• terapia EMDR,
• terapia poznawczo-behawioralna.

Udostępniamy także testy psychologiczne online. 

ZAREZERWUJ WIZYTĘ

Literatura
 

Attwood T., Zespół Aspergera., wyd. Zyska i S-ka, Poznań 2006

Charbicka M., Dziecko z Zespołem Aspergera, Difin, Warszawa 2015

Maciarz A., Biadasiewicz M., Dziecko autystyczne z Zespołem Aspergera, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2005