Lęk uogólniony

Sprawdź poziom lęku - zrób test

Zaburzenia lękowe uogólnione – to podstępny GAD

Każdy czasem się martwi. Lęk i niepokój to emocje adaptacyjne,

które pozwalają przygotować się do ewentualnych przyszłych zagrożeń.

Są jednak osoby, które doświadczają nasilonego napięcia i martwią się „za bardzo”.

Martwią się o sprawy, które w rzeczywistości nie są aż tak ważne, lub o rzeczy, które z dużym prawdopodobieństwem nigdy nie będą miały miejsca. W takich przypadkach diagnozuje się zaburzenie lękowe uogólnione (ang. Generalized Anxiety Disorder). Badania osobistych oraz ekonomicznych konsekwencji zaburzenia lękowego wykazały, że dotknięte nim osoby doświadczają podobnego obniżenia jakości życia oraz zakłócenia funkcjonowania w rolach społecznych i zawodowych, jak ludzie cierpiący z powodu ciężkiej depresji (Bucher i in., 2017).

"Zaburzenie lękowe uogólnione to taki podstępny GAD, który odbiera radość chwili obecnej
i wtrąca do pełnego zagrożeń i niebezpieczeństw iluzorycznego świata, który powstał w myślach
i wyobraźni."

Jakie objawy charakteryzują zaburzenie lękowe uogólnione?
 

Po pierwsze przy zaburzeniach lękowych mamy do czynienia z martwieniem się i odczuwaniem obaw dotyczących codziennych wydarzeń i trudności. Martwienie jest zjawiskiem powszechnym, każdy czasem się martwi, jednak osoby cierpiące z powodu lęku uogólnionego oceniają swoje obawy jako trudniejsze do opanowania i mniej podatne na zmianę (Wells, 2010).

Doświadczenie braku kontroli nad zmartwieniami powoduje, że pojawiają się katastroficzne interpretacje tego procesu, typu: „Zwariuję od tego!”, „Moich obaw nie da się opanować”, „Martwienie się zniszczy moje życie”. Z drugiej strony osoby z lękiem uogólnionym wierzą, że zamartwianie jest przymiotem odpowiedzialnej osoby, pomaga im rozwiązywać problemy czy daje złudzenie kontrolowania sytuacji. Niektórzy twierdzą, że muszą mieć zawsze pewność i martwią się tak długo, aż poczują się pewnie.

"Przygotowywanie się do wszystkich  ewentualnych katastrof, oznacza ciągłe rozmyślanie
o najgorszym, a w konsekwencji nasila napięcie i niepokój."

(Leahy 2010).

Odczuwanie napięcia psychicznego przy lęku może wręcz osiągać stan, wrażenie, znalezienia się „na krawędzi”. Doświadczane emocje w stanach lękowych wiążą się ze wzbudzeniem tzw. autonomicznego układu nerwowego, co skutkuje objawami fizjologicznymi, takimi jak:

• przyspieszone bicie serca lub wrażenie jego ciężaru,
• pocenie się,
• drżenie,
• suchość w jamie ustnej.

Wśród objawów fizjologicznych zaburzeń lękowych należy także wymienić:

• napięcie mięśniowe i bóle mięśni,

• utrudnione oddychanie,

• uczucie dławienia się („klucha” w gardle),

• nudności,

• nieprzyjemne doznania brzuszne.

Niepokój i napięcie z jednej strony powodują trudności z koncentracją (poczucie pustki w głowie), z drugiej strony - zmęczenie. Kiedy do tego dodamy trudności z zasypianiem z powodu zmartwień, czy inne zakłócenia związane ze snem, zmęczenie może osiągać poważne rozmiary (Bucher i in, 2017). Trudności z zasypianiem wynikają często z faktu, że w ciągu dnia osoby zamartwiające się stosują liczne strategie odwracania uwagi od myśli za pomocą różnych aktywności. Ta same strategie w większości przypadków trudno jest kontynuować przed zaśnięciem. Próby kontrolowania myśli i zmartwień oraz martwienie się, jak nieprzespana noc wpłynie na efektywność w pracy itp. powodują niepokój lub lęk, utrudniający zasypianie.

Terapia poznawczo-behawioralna staje się coraz bardziej skuteczną formą

leczenia zaburzenia lękowego uogólnionego.

Zazwyczaj terapia zaburzeń lękowych obejmuje połączenie technik behawioralnych (relaksacja) oraz technik poznawczych, których celem jest rozpoznawanie nieadaptacyjnych przekonań, zniekształceń myśli oraz redukcję katastroficznego myślenia na temat przyszłości (Bucher i in., 2017). Narodowy Instytut Zdrowia i Doskonałości Klinicznej Wielkiej Brytanii (NICE) poza wyżej wymienioną terapią, w przypadku mniej nasilonych objawów rekomenduje także psychoedukację, monitorowanie aktywności oraz poradniki samopomocowe tzw. individual guided self-help. Na polskim rynku jest dostępny podręcznik Robert’a Leahy pod symbolicznymi tytułem „Lekarstwo na zmartwienia. Jak w siedmiu krokach osiągnąć wewnętrzną harmonię”.

Uogólnione zaburzenie lękowe (ang. GAD - Generalized Anxiety Disorde) to nadmierny lęk oraz trudne do opanowania, nadmierne zamartwianie się.

Zamartwianiu się i zaburzeniom lękowym towarzyszą objawy somatyczne:

• napięcie mięśniowe,

• niepokój/nerwowość,

• drażliwość,

•  męczliwość,

• problemy ze snem.

Leczenie farmakologiczne zaburzeń lękowych koncentruje się głównie wokół łagodzenia czynnościowych problemów fizycznych. Najczęściej w takich przypadkach stosowane są leki z grupy benzodiazepin (anksjolityków), takie jak alprazolam ( Xanax, Afobam) czy clonazepan, których celem jest odprężenie i zredukowanie napięcia. Niestety ich poważną wadą jest fakt, że mogą one uzależniać psychicznie i fizycznie. W leczeniu zaburzenia lękowego uogólnionego wykorzystywane są także leki przeciwdepresyjne, które mają lepszy wpływ na psychologiczne objawy tego zaburzenia, niemniej jednak na efekty działania tej grupy leków trzeba czekać kilka tygodni (Bucher i in., 2017).

Kategorie / obszary zaburzeń lękowych: 
 

• rodzina/dom/relacje z innymi,

• finanse,

• praca/szkoła,

• chorba/obrażenia ciała/zdrowie,

• inne - przyszłość, nie zdążymy na czas, katastrofy, wojny.

Szczegółowo temat zaburzeń lękowych omawiamy na naszym blogu psychologicznym. Zachęcamy do poszerzenia wiedzy na temat lęku, strachu oraz psychoterapii zaburzeń lękowych -> BLOG MYWAY 

Literatura:
 

Bucher, J., Hooley, J., Mineka, S. (2017). Psychologia Zaburzeń. Sopot: GWP

Leahy, R., (2010). Lekarstwo na zmartwienia. Jak siedmiu krokach osiągnąć wewnętrzną harmonię. Warszawa: Fraszka edukacyjna.

Wells, A., (2010). Terapia poznawcza zaburzeń lękowych. Praktyczny podręcznik i przewodnik po teorii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Uogólnione zaburzenie lękowe

Zobacz także:

Napady paniki

Fobia społeczna

Agorafobia

Lęk o zdrowie