Akrofobia - jak pokonać lęk wysokości

Spis treści:

Akrofobia - definicja i charakterystyka

Akrofobia co to znaczy? Pojęcie to wydaje się enigmatyczne i na początku nic nam nie mówi, jednak w rzeczywistości pod nazwą tą kryje się znany nam lęk wysokości.

Lęk jest jedną z emocji podstawowych jakie powstają u człowiek, przy czym jest reakcją zarówno na bodźce zewnętrzne jak i wewnętrzne. Lęk podobnie, jak inne emocje posiada aspekt psychofizjologiczny, który opiera się na procesach neuronalnych, aktywizowanych w określonej strukturze mózgu - ciele migdałowatym, należącym do tzw. układu limbicznego. Układ limbiczny jest układem odpowiedzialnym właśnie za zarządzanie emocjami.

Naturalnym zjawiskiem u każdego jest odczuwanie lęku, który informuje nas o niebezpieczeństwie i pozwala na obronę czy atak. Lęk jest więc naszym ewolucyjnym wyposażeniem, który ma nas chronić, a tym samym pełni bardzo ważne funkcje w życiu człowieka. “Normalny czy też naturalny” lęk ma na celu zmobilizowanie człowieka w niebezpiecznej czy trudnej sytuacji, aby poradził on sobie z zagrożeniem. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy lęk wzbudzany jest przez nasz układ nerwowy bez realnego i widocznego zagrożenia.

Uczucie lęku pojawiające się bez przyczyny, może powodować zaburzenia w pracy układu nerwowego i dezorganizować nasze działanie. W momencie gdy poziom pobudzenia fizjologicznego osiąga maksimum podczas odczuwania irracjonalnego lęku może to sygnalizować nam występowanie zaburzeń lękowych.

Ponadto warto podkreślić, że fobia jest jednym z rodzajów zaburzeń lękowych jakie występują u człowieka. Wymienić możemy kilka rodzajów fobii w tym właśnie akrofobię, różniące się między sobą charakterem i specyfiką. Ogólnie fobia rozumiana jest jako stała tendencja do unikania określonych sytuacji, w których występuje uczucie silnego lęku. Fobią nazwiemy więc lęk przed określonymi sytuacjami. Wiąże się ona z występowaniem takich objawów jak silny lęk, strach, panika, ale towarzyszą jej również objawy wegetatywne ze strony układu oddechowego, serca, czy też zawroty głowy, pocenie się, drżenie kończyn.

W Klasyfikacji ICD-10 fobię znajdziemy pod kategorią “Zaburzenia lękowe w postaci fobii” opisaną kodem F40. Kategoria ta rozróżnia tu agorafobię, fobię społeczną oraz fobie specyficzne tzw. izolowane, do których należy akrofobia.

Akrofobia co to? Definicja akrofobii mówi, że jest to lęk czy też strach przed wysokościami. Samo słowo akrofobia w dosłownym tłumaczeniu z greckiego brzmi akro - szczyt; fobos - strach. Definicja akrofobii będzie więc określać rodzaj strachu odnoszący się do sytuacji przebywania na wysokości, a także lęku przed upadkiem z dużej wysokości. Strach przed wysokościami odnosić będzie się jedynie do realnego przebywania na dużej wysokości, dlatego też nie będzie pojawiać się podczas oglądania zdjęć, filmów czy grania w gry gdzie pojawiają się sytuacje związane z wysokością.

jak objawia się akrofobia?

Sytuacje wywołujące lęk wysokości, to z reguły bezpośrednie znalezienie się na dużej wysokości np. wędrówki po szczytach gór, przebywanie na wysokich budynkach, skoki na bungee, latanie samolotem czy nawet wchodzenie po drabinie. Osoba cierpiąca na lęk wysokości może mieć problem z przebywaniem nawet na niewielkich wysokościach, jak choćby balkon na 4 piętrze w budynku mieszkalnym.

Lęk wysokości u ludzi zaliczany jest do fobii specyficznych i stanowi jeden z najpowszechniejszych form zaburzeń lękowych. Doświadczenie lęku wysokości występuje wśród około 5% całej populacji ludzi na świecie. Co ciekawe o wiele częściej diagnoza lęku wysokości dotyczy kobiet niż mężczyzn.

Warto jednak pamiętać też o tym, że nie każdy strach będzie od razu zaliczany do fobii. Strach przed znalezieniem się na dużej wysokości może być normalnym zjawiskiem, które pełni funkcję informującą nas o realnym zagrożeniu np. w momencie gdy znajdujemy się na stromych szczytach gór, kilka tysięcy m. n.p.m. Natomiast, aby mówić o lęku wysokości występować muszą silne reakcje lękowe oraz objawy somatyczne, które przeszkadzają w normalnym funkcjonowaniu człowieka.

Przykładem jest sytuacja, gdzie dana osoba po wyjściu na szczyt odczuwa strach i obawę znajdowania się wysoko, ale potrafi spojrzeć w dół i po chwili uspokoić się, natomiast w przypadku akrofobii czyli lęku wysokości nie ma często mowy o wejściu na taką wysokość, ponieważ pojawiać mogą się silne ataki paniki.

Przyczyny lęku wysokości

Przyczyny powstawania lęku wysokości tak samo jak w przypadku innych fobii specyficznych nie zostały jeszcze szczegółowo wyjaśnione. Niektóre z teorii mówią, że źródła lęku wysokości mogą mieć swoje początki w przeżyciach traumatycznych zwłaszcza z okresu wczesnego dzieciństwa. Najczęściej takimi bezpośrednimi przyczynami będzie doświadczenie upadku z drzewa czy z nieznacznej wysokości i doznanie urazu z tym związanego.

Źródła lęku wysokości wiązać mogą się również z wychowaniem - lęk wysokości może zostać ukształtowany przez rodziców, którzy sami borykają się z akrofobią. U dzieci, których rodzice cierpią na lęk wysokości akrofobia rozwija się o wiele częściej niż w przypadku dzieci, których rodzice nie mają tego problemu. Dlatego też śmiało możemy stwierdzić, że akrofobia jako wrodzone lęki, może być dziedziczna.

Jako podstawową przyczynę lęku wysokości podaje się naszą ewolucję, kiedy to znajdowanie się na dużych wysokościach wiązało się z realnym ryzykiem śmierci i unicestwieniem. Tendencja więc do strachu przed wysokościami jest w pewien sposób uwarunkowana genetycznie.

Objawy akrofobii

Najczęstsze objawy akrofobii podobnie jak w przypadku innych fobii specyficznych dotyczyć będą zarówno sfery psychicznej, jak i somatycznej. Wśród psychicznych objawów lęku wysokości wymienimy na pewno symptomy emocjonalne, jak i poznawcze, czyli dotyczące naszej sfery myślenia.

W sytuacji, gdy człowiek znajduje się na pewnej wysokości lub dopiero ma zamiar się na niej znaleźć, mogą zacząć pojawiać się irracjonalne myśli dotyczące zagrożenia - myśli te są najczęściej automatyczne i bardzo ciężko się ich wyzbyć. W momencie wejścia na wysoki budynek czy szczyt osoba z lękiem wysokości może nawet odczuwać wrażenie niestabilnego gruntu, poruszania się, chwiania czy wibrowania podłoża, a także może nawet doświadczać irracjonalnych myśli przykładowo, że grunt zaraz usunie się jej spod nóg.

Najczęściej obok lęku wysokości pojawia się również lęk upadku, który może wywoływać silne ataki paniki i chęć natychmiastowej ucieczki. Podczas epizodu fobii bardzo często doświadcza się zaburzenia w strukturach myślenia i rozumowania - stres jest tak silny, że zabiera możliwość racjonalnej oceny sytuacji. Zaburzona jest również uwaga, koncentracja, percepcja rzeczywistości, a także pojawiać mogą się nawet zaburzenia pamięci. Osoba z akrofobią może również mieć nieracjonalne przekonania, że będąc na dużej wysokości zostanie nawet przez kogoś popchnięta.

Najczęstsze objawy akrofobii to m.in.:

silny niepokój,
duszności,
problemy z oddychaniem,
hiperwentylacja,
pocenie się dłoni i ciała,
drżenie kończyn,
wrażenie miękkich i niestabilnych nóg,
zawroty głowy,
ucisk w klatce piersiowej,
przyspieszone bicie serca,
wrażenie oszołomienia,
silny strach przed upadkiem,
lęk przed śmiercią.

Skutki lęku wysokości mogą objawiać się nasileniem tej fobii, zwłaszcza jeśli nie jest leczona. Osoba z lękiem wysokości unikać więc będzie przebywania na znacznych wysokościach, będzie miała problem z wchodzeniem na balkon, taras widokowy, z udaniem się na górską wycieczkę czy też z podróżowaniem w terenach górskich o znacznej ekspozycji.

Warto jeszcze rozgraniczyć czym jest lęk przestrzeni, a lęk wysokości. Lęk przestrzeni inaczej agorafobia odnosi się do sytuacji, gdy osoba przebywa na dużych, otwartych przestrzeniach. Agorafobia może też objawiać się jako lęk przed samotnym podróżowaniem czy też znajdowaniem się w większym tłumie. Lęk przestrzeni, a lęk wysokości odnosi się więc do dwóch różnych sytuacji, ale może występować również łącznie. Szczególnie w górach, gdzie dana osoba jednocześnie może doświadczać lęku wysokości oraz lęku przestrzeni przebywając na wysokich szczytach.

Jak pokonać lęk wysokości

Jak przełamać lęk wysokości? Jak pozbyć się lęku wysokości , który towarzyszy nam od lat? Jeśli zastanawiasz się jak pokonać lęk wysokości mamy dla Ciebie kilka praktycznych rad.

Skutki lęku wysokości mogą często pozbawiać nas możliwości przeżywania wielu fajnych chwil, powstrzymują od podróży czy nawet zwykłego funkcjonowania, jeśli jesteśmy zdani na sytuacje aktywizujące w nas lęk wysokości, np. gdy pracujemy na 20 piętrze biurowca i mamy problem, by spojrzeć za okno czy też odczuwamy panikę wjeżdżając windą codziennie rano do pracy.

Więc jak pozbyć się lęku wysokości i zacząć się z nim oswajać?

odwrażliwianie, czyli powolne otwieranie się na doświadczanie wysokości, tzw. ekspozycja na sytuacje, która pozwala oswoić się z tym, co nas przeraża,
wizualizacja, czyli wyobrażanie sobie przebywania na wysokości, po to by umysł umiał poradzić sobie z bodźcem w sytuacji bezpieczeństwa,
techniki oddechowe, które pomagają wyciszać układ nerowowy w sytuacji stresu oraz przynoszą rozluźnienie i spokój,
psychoterapia - szczególnie zalecana w sytuacjach, gdy odczuwamy silny lęk, z którym nie umiemy sobie sami radzić i zastanawiamy się jak leczyć lęk wysokości.

jak radzić sobie z lękiem wysokości?

Akrofobia - leczenie i psychoterapia

Jak leczyć lęk wysokości? Jak przełamać lęk wysokości? Akrofobia leczenie lęku wysokości podobnie jak w przypadku innych fobii specyficznych nie należy do najłatwiejszych, jednakże jest całkowicie możliwe, by pokonać ten problem.

Podstawą akrofobia leczenie jest psychoterapia, która pozwoli pracować nad lękiem, jego objawami oraz sferą myślenia i postrzegania. Leczenie akrofobia podobnie jak w przypadku innych fobii specyficznych, agorafobii czy fobii społecznej powinno opierać się na psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Terapia ekspozycyjna będąca jedną z metod terapii CBT pozwala na stopniowe uczenie się obcowania z bodźcem lękowym oraz oswajania ze wszystkimi myślami, emocjami oraz odczuciami płynącymi z ciała, które on wywołuje.

Akrofobia leczenie fobii związanej z lękiem wysokości niekiedy może opierać się również na farmakoterapii, zwłaszcza gdy osoba doświadcza silnych napadów lęku, w rozmaitych sytuacjach związanych ze znajdowaniem się choćby na niewielkiej wysokości - w biurowcach, wieżowcach itp.

Akrofobia test na lęk wysokości jest warunkiem koniecznym w rekrutacji do niektórych służb, przykładowo do straży pożarnej. Natomiast nie jest dostępny test na lęk wysokości, który możemy wykonać samodzielnie i który znajdziemy w Internecie. Akrofobia test to element diagnostyki, która prowadzone jest przez specjalistę; psychologa czy psychoterapeutę.

Literatura

DSM-5

Bilińska, A.(2006). Psychologia lęku i fobii, Gdańsk, GWP.