Psychoterapia Psychodynamiczna na Czym Polega?

Spis treści:

Psychoterapia psychodynamiczna – poznaj jej główne założenia

Jednym z najpopularniejszych nurtów w psychoterapii jest psychoterapia psychodynamiczna. Wyrosła ona na gruncie podejścia psychoanalitycznego zaproponowanego przez Freuda, aczkolwiek nie zawiera w sobie wszystkich kontrowersyjnych teorii tego wiedeńskiego psychiatry. Do dziś jednak psychoterapia psychodynamiczna w dużej mierze czerpie z dorobku psychoanalizy, odnosząc się do koncepcji nieświadomości człowieka czy struktury osobowości jaką jest ego.

Przedmiotem wrażliwej diagnozy psychologicznej nie jest ocenianie, jak bardzo pacjent jest „chory”, czy też wyodrębnienie, które osoby wykraczają poza granicę zdefiniowaną społecznie jako norma. Jej celem jest zrozumienie specyficzności cierpień i mocnych stron danego człowieka, aby móc ulżyć pierwszym, a budować na fundamencie drugich.
Nancy McWiliams

Psychoterapia psychodynamiczna - koncepcja człowieka według Freuda

Zygmunt Freud uznawany jest za ojca psychoanalizy, a jego koncepcja człowieka wskazuje na istnienie nieświadomych popędów w psychice, które determinują jego osobowość, dodatkowo czyniąc go niewolnikiem ukrytych motywów. Freud uważał, że procesy psychiczne występujące u człowieka można podzielić na świadome i nieświadome, przy czym te pierwsze są znikome w porównaniu z pozostałym ogromem procesów nieświadomych.

Idealnym, graficznym przykładem ludzkiej psychiki jaką posługiwał się Freud jest metafora góry lodowej. Świadomość obrazowana jest tu jako niewielka część góry lodowej wystającą ponad powierzchnię wody, natomiast reszta znajduje się pod wodą reprezentując w tym przypadku procesy nieświadome.

W psychoterapii psychodynamicznej człowiek jest świadomy jedynie małej części tego, co dzieje się w jego psychice oraz tego jak postrzega siebie, innych i otaczający go świat. To wszystkie części nieświadomości są często głównym źródłem problemów z jakimi zmaga się człowiek, często uważając że nie jest w stanie w pełni zapanować nad swoim życiem i mimo wielu prób poprawy swoich działań ponosi porażkę.

Psychoterapia psychodynamiczna, a pojęcie “nieświadomości”

Nurt psychoterapii psychodynamicznej skupia się wokół wspomnianego wcześniej pojęcia nieświadomości i przekonania, że to nieuświadomione mechanizmy postępowania, myślenia czy odczuwania kierują losem człowieka, bez pełnej możliwości zapanowania nad nimi. To właśnie owe nieświadome mechanizmy są kluczowe w psychoterapii psychodynamicznej, ponieważ na nich skupia się cała uwaga psychoterapeuty.

W psychoterapii psychodynamicznej zadaniem terapeuty jest przeanalizowanie zachowania pacjenta i wychwycenie dokładnie tych motywów jego działania, które upośledzają umiejętność wchodzenia przez niego w satysfakcjonujące relacje. Dodatkowo nieświadome treści w psychice pacjenta rzutują również na jego emocjonalność oraz są powodem zniekształceń w myśleniu, podejmowaniu decyzji czy postrzeganiu rzeczywistości. Zadaniem terapeuty w terapii psychodynamicznej jest uświadomienie pacjentowi tego wszystkiego, co zostało przez niego wyparte. Następnym krokiem w psychoterapii psychodynamicznej jest ponowne włączenie tych obszarów do świadomości. Psychoterapia psychodynamiczna pozwala na zrozumienie dlaczego osoba postępuje w określony, schematyczny sposób i dlaczego przeszkadza to w realizowaniu własnego potencjału, czy też dochodzenia do wyznaczonych celów. To dzięki wglądowi we wnętrze pacjenta w terapii psychodynamicznej i obiektywnemu spojrzeniu na osobowość pacjenta, można pracować nad tym wszystkim, co zostało wyparte z umysłu, a wciąż oddziałuje na życie danej osoby.

"Siły i wiary w siebie poszukiwałam zawsze gdzieś poza sobą, a one pochodzą z mojego wnętrza. Cały czas są we mnie."
Anna Freud

Relacja terapeutyczna w psychoterapii psychodynamicznej

Psychoterapia psychodynamiczna polega w głównej mierze na interpersonalnej relacji jaka łączy pacjenta z terapeutą, gdzie fundamentalnym czynnikiem leczącym jest rola emocjonalnej więzi. Osoba psychoterapeuty odgrywa bardzo ważna rolę w całym procesie psychoterapii psychodynamicznej, ponieważ umożliwia pacjentowi nawiązanie nowej jakości więzi z drugą osobą.

Relacja terapeutyczna w psychoterapii psychodynamicznej opiera się na wspierającym, pełnym akceptacji kontakcie, gdzie pacjent zachęcany jest do dzielenia się swoimi przemyśleniami, doświadczeniami, myślami i uczuciami.

Osoba terapeuty dodatkowo daje przestrzeń na pełne bycie sobą i wyrażanie siebie, bez strachu przed oceną, lekceważeniem, krytyką czy wszystkimi innymi negatywnymi doświadczeniami, z jakimi pacjent spotkał się w kontaktach z innymi. Mechanizm „przeniesienia” staje się więc główną charakterystyczną cechą psychoterapii psychodynamicznej, a relacja z psychoterapeutą ma charakter korekcyjny, który pozwala na pozytywną zmianę w strukturze osobowości pacjenta.

Psychoterapia psychodynamiczna przyczyn problemów dopatruje się w dzieciństwie

Wyparte wspomnienia, trudne i bolesne chwile, rzeczy których nie chcemy pamiętać – to wszystko gromadzi się nieświadomie w naszym umyśle, by z tylnego siedzenia naszej psychiki sterować wyborami i decyzjami. To, że dzieciństwo jest kluczowe i staje się fundamentem dla całego naszego życia jest podstawą nie tylko w nurcie psychoterapii psychodynamicznej.

Pierwsze relacje z rodzicami, rówieśnikami, doświadczenia z okresu niemowlęctwa oraz cała masa momentów krytycznych w pierwszych latach życia odbija się na jakości naszego myślenia, rozumowania, postrzegania świata oraz spojrzenia na samego siebie. To z kolei przekłada się na umiejętność wchodzenia w relacje partnerskie, zawodowe czy też towarzyskie.
W psychoterapii psychodynamicznej terapeuta rozmawiając z pacjentem oprócz przekazywanej treści, szuka tego co jest głębiej. Interpretacja wypowiedzi pacjenta daje terapeucie bardzo dużo ważnych informacji od skojarzeń, wspomnień, fantazji, po opór, lęk czy agresję. Wyciągnięcie tych ukrytych obszarów na światło dzienne pozwala pacjentowi na zderzenie się z własną prawdą, nierzadko o nieidealnych rodzicach czy doświadczonych traumach z tego okresu. Jednak to właśnie zmierzenie się z nimi i przepracowanie jest podstawą procesu terapeutycznego w psychoterapii psychodynamicznej, a dokonane przy tym wewnętrzne „uzdrowienie” pozwala na lepsze i bardziej satysfakcjonujące życie.

psychoterapia psychodynamiczna

Czas trwania psychoterapii psychodynamicznej

Długość trwania terapii w przypadku nurtu psychodynamicznego zakłada konieczność terapii długoterminowej. Związane jest to po pierwsze z czasem w jakim pacjent nawiązuje terapeutyczną relację z psychoterapeutą, powoli otwierając się przed nim i zyskując coraz większe zaufanie. Po drugie często proces przeżywania bolesnych wspomnień na nowo jest wydłużany z racji tego, że pacjenci różnie radzą sobie z ciężkimi doświadczeniami. W psychoterapii psychodynamicznej daje się pacjentowi czas na poradzenie sobie z tym, co trudne, w jego własnym tempie, bez przyśpieszania takiego procesu.

Dodatkowo często dopiero po dłuższym czasie psychoterapii psychodynamicznej, gdy przepracowane zostaną najważniejsze kwestie, na jaw wychodzą inne długo skrywane problemy, o których istnieniu nawet sam pacjent nie jest świadomy.
Dlatego zależnie od indywidualności danej osoby czas terapii w przypadku psychoterapii psychodynamicznej może być dłuższym lub krótszym procesem.

Psychoterapia psychodynamiczna jako skuteczne leczenie różnych zaburzeń

Podejście psychodynamiczne jest szczególnie dedykowane osobom, które jednocześnie zmagają się z więcej niż jednym zaburzeniem psychicznym.

Psychoterapię psychodynamiczną stosuje się najczęściej w przypadku leczenia:

Jak podają najnowsze badania psychoterapia psychodynamiczna jest bardzo skuteczna, szczególnie uwzględniając jej długoterminowość. Długoterminowy proces psychoterapeutyczny pozwala na rozwiązanie zawiłych problemów, a dodatkowo liczne sesje psychologiczne pozwalają na wypracowanie i utrwalenie nowych, zdrowych wzorców myślenia i postępowania. Psychoterapia psychodynamiczna nie tylko pozwala na uzdrowienie negatywnych motywów i zlikwidowania objawów zaburzeń, ale również pozwala pacjentowi uwierzyć w siebie, budować zdrowe poczucie własnej wartości oraz trwale zmienić swoją osobowość na lepsze. Jednakże psychoterapia psychodynamiczna nie będzie dobra dla każdego. Odradza się stosowanie tej metody terapii w przypadku osób będących w stanie czynnego uzależnienia czy zmagających się z objawami psychotycznymi.

Literatura

Kalita, L, Chrzan-Dętkoś, M, „Skuteczność psychoterapii psychoanalitycznych”, Psychoterapia, 2017.

McWiliams, N., „Psychoterapia psychoanalityczna”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk, 2011

Richard F. Summers, Jacques P. Barber, „Terapia psychodynamiczna. Praktyka oparta na dowodach”, Wydawnictwo UJ, Kraków, 2014