ADHD-zespół nadpobudliwości psychoruchowej

Charakterystyka ADHD 

ADHD czyli Attention Deficyt Hyperactivity Disorder to inaczej zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi oraz koncentracji charakteryzujący się niską zdolnością do wewnętrznej kontroli i hamowania pobudzenia. Dziecko z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej jest często nieuważne, nadpobudliwe i impulsywne w każdym środowisku, w którym przebywa.

ADHD u dzieci często objawia się problemami z przewidywaniem następstw swoich zachowań oraz planowaniem własnych działań. Dzieci z ADHD wykazują dużą potrzebę ruchu i rozładowania swoich wewnętrznych napięć. Mogą mieć również tendencję do angażowania się w niebezpieczne i ryzykowne zabawy oraz działania. Bardzo łatwo je sprowokować czy rozzłościć, a także na ogół nie podporządkowują się zasadom panującym w grupie. Zdarza się też, że reagują agresywnie, kiedy spotykają się z brakiem akceptacji lub w momencie, kiedy ich plany nie idą po ich myśli. Wszystko to niejednokrotnie skutkuje niestety izolowaniem się rówieśników od nich, dlatego, że często ich zachowanie drażni resztę grupy. 
 

Co ciekawej, termin "deficyt uwagi" używany jest bardzo często jako główny objaw charakteryzujący ADHD u dzieci, jednak nie do końca jest on poprawny. Niekiedy stosować powinno się określenie “zmienność uwagi”. Prawdą jest, że umysł dziecka z ADHD wędruje tu i tam, jeśli nie jest czymś zaabsorbowany. Również prawdą jest, że gwałtownie i niepohamowanie skupia się na czymś, co go zajmuje. Dziecko z ADHD może całymi godzinami skrupulatnie sklejać model samolotu. ADHD u dorosłych może objawiać się zadziwiającą wręcz koncentracją, kiedy zbliża się ostateczny termin w pracy. Albo może też przybierać formę obsesyjnego  myślenia o jakimś projekcie i ukończenia go w jednej dziesiątej wyznaczonego na to czasu.

Test ADHD dla dorosłych

Przyczyny ADHD

 

Wśród przyczyn występowania ADHD u dzieci bardzo dużą uwagę przywiązywano do czynników biologicznych występujących w budowie i fizjologii mózgu. Szczególnie jedno z przełomowych badań w dziedzinie ADHD u dzieci stanowiło punkt zwrotny w udowodnieniu biologicznego podłoża tego zaburzenia.  Pozwoliło to udowodnić, że pomiędzy osobami badanymi z ADHD, a osobami zdrowymi istnieją różnice w ilości energii zużytej przez komórki w obszarach mózgu, które odpowiedzialne są za sterowanie uwagą, emocjami i kontrolą impulsów.

 

Zaliczyć można do nich:

• uwarunkowania genetyczne,
• zatrucia pestycydami, metalami ciężkimi,
• niska waga urodzeniowa dziecka,
• niedotlenienie dziecka podczas porodu lub wystąpienie innych urazów okołoporodowych,
• papierosy lub środki psychoaktywne przyjmowane w ciąży,
• urazy doświadczone w czasie trwania ciąży.

W przypadku nieprawidłowości w wychowaniu mających wpływ na pojawienie się zaburzeń w obszarze nadpobudliwości psychoruchowej dziecka warto uwzględnić takie elementy jak:
 

• przemoc w rodzinie,
• niestabilność i brak poczucia bezpieczeństwa w środowisku rodzinnym, np. w efekcie rozpadu rodziny,
• zaniedbania opiekuńczo-wychowawcze rodziców względem dziecka.

Objawy ADHD

Według  Międzynarodowej Klasyfikacji chorób i problemów zdrowotnych ICD - 10 rozpoznanie zaburzeń hiperkinetycznych można potwierdzić w przypadku znaczących i intensywnych zaburzeń uwagi, przesadnej aktywności , a także niepokoju, których częstotliwość występowania pojawia się w różnorodnych sytuacjach i występuje przez  dłuższy czas, a które nie są wynikiem innych zaburzeń, takich jak autyzm czy zaburzenia afektywne.
 

Wśród głównych objawów ADHD jakie zaobserwować można u dzieci i jakie wymagane są do postawienia diagnozy tego zaburzenia wymienić możemy:

 

Zaburzenia uwagi, nazywane również deficytem czy zmiennością uwagi, gdzie co najmniej 6 z poniższych objawów utrzymywało się przez okres co najmniej 6 miesięcy:
 

• trudność w zwracaniu uwagi na szczegóły,
• trudności w skupieniu uwagi na zadaniach, w pracy szkolnej lub innych czynnościach, nawet tych związanych z zabawą,
• dziecko sprawia wrażenie wyobcowanego, nie słyszy skierowanych w jego kierunku komunikatów,
• dziecko nie ma trudności w zrozumieniu komunikatów, jednak doświadcza niepowodzeń w działaniu według poleceń lub instrukcji zarówno w szkole, w domu, czy przy wykonywaniu codziennych czynności,
• brak umiejętności organizowania zadań i innych aktywności,
• opór przed zadaniami wymagającymi wysiłku umysłowego i skupienia uwagi,
• problemy z gubieniem rzeczy mających wpływ na istotne zadania lub czynności np. szkolne ołówki, kredki, narzędzia itp.
• rozpraszanie się i uleganie działaniu bodźców zewnętrznych,
• częste zapominanie pojawiające się w trakcie wykonywania aktywności dnia codziennego. 
  
   

Nadmierna aktywność, rozumiana też jako nadpobudliwość psychoruchowa, gdzie co najmniej trzy z poniższych objawów utrzymywały się przez okres co najmniej 6 miesięcy:
 

• wiercenie się podczas siedzenia, intensywne i niespokojne ruchy rękami,

• częste wstawanie w miejscach lub sytuacjach, w których oczekiwana jest postawa siedząca np. podczas zajęć w szkole,

• często nadmierne rozbieganie lub wtrącanie się w sytuacjach, w których jest to niewłaściwe (w wieku młodzieńczym lub u dorosłych może występować jedynie poczucie niepokoju),

• skłonność do hałasowania podczas zabawy lub trudność utrzymaniaspokoju w momencie wypoczynku,

• wzorzec pobudzonej aktywności ruchowej, na który wpływu nie ma kontekst danej sytuacji i oczekiwania społeczne.

​Impulsywność, gdzie co najmniej jeden z poniższych objawów impulsywności utrzymywał się przez okres co najmniej 6 miesięcy:
 

• dziecko udziela szybszej odpowiedzi niż dokończone pytanie,
• nie potrafi cierpliwie czekać na swoją kolej w sytuacjach grupowych,
• wtrąca się do rozmów i przeszkadza innym przerywając cudzą rozmowę,
• stosuje nadmierne wypowiedzi, nie uwzględniając ograniczeń społecznych. 
  
   

Założyłam stronę w internecie poświęconą ADHD. Odzew przerósł moje wyobrażenie. Poznałam ludzi, którzy jak ja nie zapisują niczego w kalendarzykach albo notorycznie je gubią. Spotykamy się w realu. Tworzymy coś na kształt grupy Anonimowych Adehadowców. Gadamy, wymieniamy doświadczenia. To są ludzie, którzy mają tysiące pomysłów, ale gubią się przy ich realizacji. Zaczynają i nie kończą, wzbudzają złość otoczenia.
Joanna Szczepkowska, Lubię wagary, „Gala”, onet.pl

Leczenie ADHD

 

Pomoc dzieciom z ADHD powinna być kompleksowa i jej założeniem na ogół jest wspólnie podejmowane działania na gruncie szkolnym, domowym i rówieśniczym. Niezbędne jest wdrożenie treningu umiejętności psychospołecznych (zajęcia grupowe), zaleca się również terapię indywidualną, pracę z całą rodziną z naciskiem na psychoedukację w obrębie tego zaburzenia, a także w przypadku dużej ilości objawów korzystne znaczenie może mieć zastosowanie farmakoterapii. W przypadku ADHD u młodszych dzieci najczęściej stosuje się psychoterapię poznawczo-behawioralną, natomiast u młodzieży oprócz technik terapii poznawczo-behawioralnych stosować można również coaching. 

 

Test na ADHD 
 

Wśród testów diagnostycznych pozwalających rozpoznać to zaburzenie stosuje się m.in.:

• Conners 3 – Zestaw kwestionariuszy do diagnozy ADHD
• Kwestionariusze do diagnozy ADHD i Zaburzeń Zachowania
• Skale Objawowe Zaburzeń Okresu Adolescencji
• Kwestionariusz Diagnostyczny Achenbacha
   

Psychoterapia w ADHD najczęściej koncentruje się na terapii indywidulanej i grupowej. Podejmuje się ją również u pacjentów, którzy mają dodatkowe trudności – niską samoocenę, depresję czy zaburzenia lękowe. W zależności od problemów danego dziecka/ proponowane są:
 

• rozwijanie mowy wewnętrznej;
• terapia poznawczo-behawioralna;
• terapia interpersonalna;
• systemowa terapia rodzin;
• terapia przez sztukę;
• terapia zabawą;
   

ADHD w statystykach 

 

Częstość występowania ADHD waha się na poziomie od 3 do 10% u dzieci w wieku szkolnym. Jednak badania wskazują, że grupa 50-80% dzieci z rozpoznanym ADHD przejawia charakterystyczne dla zaburzenia objawy w wieku późniejszym. Początek zaburzenia ADHD pojawia się nie później niż w wieku 7 lat. Najczęściej diagnozowany jest, kiedy dziecko zaczyna chodzić do szkoły. Wynika to z tego, że w szkole uwidaczniają się pierwsze objawy w postaci trudności w nauce, które spowodowane są  kłopotami z koncentracją, impulsywnością i nadmierną aktywnością traktowaną jako “bycie niegrzecznym”.

Początkowo dominowała hipoteza, że ADHD częściej pojawia się u chłopców. Obecnie jednak coraz więcej specjalistów przekonuje, że zaburzenia tego rodzaju mogą tak naprawdę występować u chłopców i dziewczynek z podobną częstotliwością. Odrębności dotyczyć mogą jednak dominujących objawów: u dziewcząt zazwyczaj najsilniej wyrażone są deficyty uwagi, u chłopców z kolei przeważa nadpobudliwość. Szacuje się, że ADHD u dorosłych występuje u prawie 2-5% populacji, jednak często nie jest zdiagnozowane. Niestety w dalszym ciągu panuje powszechny mit, że ADHD u dorosłych nie występuje ponieważ jest problemem dotykającym jedynie dzieci.

ZAREZERWUJ WIZYTĘ

Literatura 

W świecie ADHD: Nadpobudliwość psychoruchowa z zaburzeniami uwagi u dzieci i dorosłych (Ratey John J., Hallowell Edward M.)