Psychoterapia Gestalt

Psychoterapia Gestalt - historia nurtu Gestalt i psychologia postaci 
 

Przybliżając czym jest nurt psychoterapii Gestalt warto wspomnieć o jej twórcy, który jest jedną z najciekawszych postaci w psychologii XX wieku - Frederiku Perlsie. To właśnie jego prywatna historia życia, przeżyte doświadczenia oraz zamiłowanie do filozofii wywarły ogromny wpływ na rozwój i obecny kształt psychoterapii Gestalt. Perls swoje koncepcje czerpał ze swojej miłości do teatru, z religii Wschodu, psychoanalizy oraz filozofii takich jak egzystencjalizm, holizm czy fenomenologia. 

Psychoterapia Gestalt jest więc jednym z nurtów psychoterapii humanistycznej, nazywaną też psychoterapią fenomenologiczno-egzystencjalną, która swą nazwę zaczerpneła z niemieckiego nurtu psychologii Gestalt - rozumianej jako psychologia postaci.

Gestalt z niemieckiego dosłownie rozumiane jest jako postać, figura, kształt, forma. Ma to ogromne znaczenie dla koncepcji psychoterapii Gestalt, która opiera się na schemacie figury oraz tła, gdzie jedno bez drugiego nie może istnieć.

W psychoterapii Gestalt figurą jest człowiek, natomiast wszystko wokół niego jest tłem, które na niego oddziałuje i odwrotnie. 

Psychoterapia Gestalt - główne założenia 

Nurt psychoterapii Gestalt nawiązujący do psychologii postaci opiera się na całościowym spojrzeniu na człowieka, który jest precyzyjnym i spójnym organizmem, a wszystkie jego elementy nie mogą działać w oderwaniu od siebie. Zatem  to, co składa się na istotę ludzką - jej sny, marzenia, pragnienia, emocje, doświadczenia i zjawiska wokół człowieka są ze sobą połączone nierozerwalną więzią. Chociaż ludziom na ogół wydaje się, że nie mają one ze sobą żadnego związku.  

Według koncepcji psychoterapii Gestalt nie można zrozumieć człowieka bez uwzględnienia wpływu otaczającego go środowiska. Każde doświadczenie pojawiające się w życiu człowieka ma swój kontekst, w jakim oddziałuje ono na niego.  Nie sposób interpretować danego zachowania bez uwzględnienia kontekstu sytuacji, który na nie wpłynął. 

 Nurt psychoterapii Gestalt nie uwzględnia obiektywizmu sytuacji, ponieważ na jej percepcję zawsze wpływać będzie indywidualne postrzeganie jednostki. Bardzo ważną cechą terapii Gestalt jest więc poszanowanie przeżyć pacjenta z uwzględnieniem jej prawdziwości i subiektywnej interpretacji. 

 

 "Kiedy zdaję sobie sprawę z twojej pełnej akceptacji, mogę pokazać ci 

moje najdelikatniejsze, najpiękniejsze  i najwrażliwsze Ja."

C. Rogers

Całościowe spojrzenie na człowieka w psychoterapii Gestalt

 

W ujęciu terapii Gestalt problemy jakie spotykają człowieka posiadają jedno podstawowe źródło, którym są niezaspokojone potrzeby z okresu dzieciństwa. Wśród nich chodzi głównie o miłość, akceptację, szacunek, a także bardzo ważne - poczucie bezpieczeństwa. W koncepcji psychoterapii Gestalt wszystkie niedomknięte sprawy w naszym życiu budzą lęk czy niepokój oraz paraliżują nas, przez co stoimy w miejscu i nie możemy żyć szczęśliwie pełnią życia.

W psychoterapii Gestalt obraz człowieka można porównać do układanki z puzzli - harmonijna całość tworzy się wtedy, gdy wszystkie puzzle są odpowiednio połączone, natomiast brak choćby jednego z nich burzy cały obraz. Kiedy w ramach spójnej całości człowieka występuje jakiś brak lub niepasujący do niego element pojawia się zaburzenie psychiczne, które według psychoterapii Gestalt rozumiane jest jako odpowiedź na brak równowagi we wnętrzu człowieka.  Nawet wewnętrzne funkcjonowanie człowieka według nurtu Gestalt postrzegane jest jako jedna całość. Dolegliwości fizyczne czy problemy psychiczne traktowane są wspólnie, a główny nacisk kładzie się na połączenie ciała, serca i rozumu jako wpływających na siebie części.

Rola psychoterapeuty Gestalt w procesie terapii

Jak już wcześniej wspomniano w nurcie Gestalt szanuje się subiektywność pacjenta i nawet terapeuta nie jest tu traktowany jako obiektywny obserwator, ponieważ na niego również oddziałuje szereg różnych sytuacji i ich kontekstów. Pacjent zatem ma prawo do własnego postrzegania rzeczywistości, a terapeuta Gestalt w postawie empatii i akceptacji daje mu miejsce na przeżywanie tego wszystkiego z czym się zmaga. 

W psychoterapii Gestalt nie zmusza się pacjenta do podjęcia jakiejkolwiek zmiany, natomiast kładzie się nacisk na zaakceptowanie obecnego stanu rzeczy i zwiększenie samoświadomości. Proces psychoterapeutyczny w nurcie Gestalt nie odrzuca przeszłych wydarzeń, jednak skupia się na teraźniejszych doświadczeniach i problemach, w kontekście tego jak przeszłość na nie wpłynęła.

Psychoterapeuta Gestalt jest więc pewnego rodzaju kierownikiem i towarzyszem procesu terapeutycznego, który uczy pacjenta samoakceptacji oraz zrozumienia obecnego stanu i jego powiązań z przeszłością. Pomaga również poznać głęboko skrywane uczucia oraz uczy jak zaufać sobie i czerpać z własnych doświadczeń.

„Bądź, jaki jesteś i wówczas zobaczysz, kim jesteś i jak jesteś. Pozwól sobie przez moment lub dwa na to, co chcesz zrobić i odkryj, co rzeczywiście robisz. Zaryzykuj troszkę, jeśli możesz. Czuj swoje własne uczucia. Mów swoje własne słowa. Myśl swoje własne myśli. Bądź sobą. Odkrywaj. Zaplanuj swój rozwój poprzez doświadczanie siebie.”

Frederick S. Perls - twórca podejścia psychoterapii Gestalt

Psychoterapia Gestalt - zalecenia i terapia

Psychoterapia Gestalt wykorzystywana jest głównie do leczenia:
 

•  zaburzeń lękowo-depresyjnych,

•  różnego rodzaju zaburzeń psychosomatycznych,

• oraz na gruncie problemów zawodowych.

Podejście terapii Gestalt będzie dobre dla wszystkich tych osób, które potrzebują lepszego zrozumienia samych siebie, a dodatkowo chcą polepszyć jakość swoich relacji i związków z bliskimi. Nurt Gestalt będzie pomocny w sytuacji, gdy ktoś odczuwa wewnętrzne konflikty, nie potrafi odejść z toksycznych relacji czy ma problemy z samostanowieniem i wyznaczaniem własnych granic. 

Idealnie sprawdzi się również w przypadku kłopotów z niską samooceną i poczuciem własnej wartości, jako wsparcie w odnajdywaniu drogi do siebie i rozwijaniu własnego potencjału. W psychoterapii Gestalt często stosuje się techniki pracy z ciałem, jak i również stosuje się terapię w połączeniu z tańcem, ruchem, teatrem, sztuką czy psychodramą.

 

“Ja to Ja, Ty to Ty.

Ja jestem odpowiedzialny za moje życie, Ty za Twoje.

Nie jestem na tym świecie, by spełniać Twoje oczekiwania, ani Ty, by spełniać moje.”

 

Frederick S. Perls 

 

Dekalog Gestalt - czyli przesłania psychoterapii Gestalt
 

• Żyj tym co jest teraz, czyli staraj się uważniej zajmować teraźniejszością, niż rzeczami z przeszłości czy przyszłości.

• Żyj tym co jest tutaj, czyli staraj się zajmować obecnymi rzeczami, które się dzieją.

• Przestań żyć w swojej wyobraźni, za to spróbuj doświadczać rzeczywistych doznań.

• Wyłącz niepotrzebne myślenie, za to spróbuj uważniej patrzeć, słuchać i smakować.

• Spróbuj wyrażać siebie takim jakim jesteś, nie tłumacz się innym.

• Zgódź się na odczuwanie nieprzyjemności i bólu, tak samo jak przyjemności. Bądź świadomy tego co czujesz.

• Nie zgadzaj się na cudze „powinieneś”, rób tylko to co naprawdę jest Twoje.

• Bądź odpowiedzialny za swoje działania myśli czy emocje.

• Spróbuj poddać się temu jaki jesteś na prawdę. Nie staraj się udawaj kogoś innego.

• Postaraj się "być sobą" i pozwól innym na to samo.

Literatura

Perls, F., S., Terapia Gestalt. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2019.