Autyzm atypowy - co to? - Terapia dzieci przez Internet

Spis treści:

Autyzm atypowy - charakterystyka

Autyzm atypowy co to? Nie ulega wątpliwości, że zaburzenie ze spektrum autyzm nie jest jednorodnym zespołem chorobowym i że stanowi zjawisko znacznie bardziej skomplikowane, na które składa się szereg problemów o wieloaspektowej etiologii. Redukowanie spektrum autyzmu atypowego do syndromu o ściśle określonych i precyzyjnie zdefiniowanych granicach nie ma dobrego uzasadnienia. Obraz kliniczny i charakterystyka autyzmu atypowego są złożone i niejednakowe u poszczególnych osób.

Definicja autyzmu atypowego, uwzględniona została w klasyfikacji ICD-10 do opisania nietypowego przebiegu autyzmu, przy czym „nietypowość” polega na braku zaburzeń w jednym z trzech osiowych obszarów lub też czasu pojawienia się tychże kluczowych objawów.

Behawioralne wskaźniki, tworzące tak zwaną autystyczną triadę, należą do trzech obszarów, takich jak:

znacznie ograniczone zdolności tworzenia relacji z innymi ludźmi oraz uczestniczenia w interakcjach społecznych,
zaburzenia komunikowania się – zarówno werbalnego, jak i niewerbalnego,
schematyzm w zachowaniu oraz ograniczony repertuar aktywności i zainteresowań połączony z brakiem wyobraźni

Autyzm atypowy, znany jest również jako PDD-NOS (Pervasive Developmental Disorder – Not Otherwise Specified), jest jednym z rodzajów zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD). Taka definicja autyzmu atypowego, jest terminem używanym do opisania przypadków, które nie spełniają wszystkich kryteriów diagnostycznych autyzmu, ale wykazują pewne cechy charakterystyczne tego spektrum.

Osoby z autyzmem atypowym mogą przejawiać różnorodne objawy i różnice w funkcjonowaniu społecznym, komunikacji oraz zachowaniu. Spektrum autyzmu atypowego może być bardziej złożone niż w przypadku typowego autyzmu, ze względu na różnorodność symptomów. Autyzm atypowy, tak jak całe spektrum autyzmu, nie jest chorobą, lecz stanowi zaburzenie rozwoju, co oznacza, że proces rozwoju osoby autystycznej odbywa się w sposób odmienny od standardowego.

Charakterystyka różnych typów autyzmu , pokazuje, że podobnie jak w przypadku osób z innymi formami autyzmu, każda jednostka dotknięta autyzmem atypowym manifestuje nieco odmienny profil objawów. Wśród osób z diagnozą autyzmu atypowego można spotkać osoby, które radzą sobie stosunkowo dobrze w szkole lub w domu, jak również jednostki, które borykają się z poważnymi trudnościami, które wpływają na wszystkie aspekty codziennego życia.
Zaburzenie rozwojowe ze spektrum autyzmu jest szerokie, obejmując różne poziomy intelektualne. Symptomy autyzmu atypowego mogą współistnieć z niepełnosprawnością intelektualną, ale również może dotyczyć osób o przeciętnej lub ponadprzeciętnej inteligencji.

Rozwój dzieci z autyzmem atypowym wymaga szczególnego podejścia. Edukacja dzieci z autyzmem atypowym powinna być oparta na zrozumieniu ich indywidualnych mocnych stron i trudności. Wsparcie nauczycieli oraz specjalistów edukacji specjalnej jest ważne w procesie uczenia się i rozwoju tych dzieci.

Przyczyny autyzmu atypowego

Przyczyny autyzmu atypowego, podobnie jak całego spektrum autyzmu, nie są jednoznaczne i w pełni zrozumiane. Istnieje pewne rozpoznanie roli genetyki w występowaniu autyzmu, jednak brak jednego określonego genu lub zestawu genów, które bezpośrednio odpowiadałyby za to zaburzenie.

Pochodzenie autyzmu atypowego czasem może być związane z mutacją w genie, co oznacza przypadkowe zmiany w małej części genu. Istnieją również przypadki, gdzie geny związane z autyzmem są dziedziczone w rodzinie, co oznacza, że w danej rodzinie może występować więcej osób z autyzmem lub osoby, u których występują symptomy jakie podaje charakterystyka autyzmu atypowego.

Ponadto, istnieją środowiskowe czynniki rozwoju autyzmu atypowego, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia autyzmu. Do czynników środowiskowych, które mogą przekładać się na rozwój autyzmu atypowego są m.in.: nieprawidłowości w okresie przedkoncepcyjnym, płodowym, okołoporodowym oraz w fazie wczesnego rozwoju. W czasie pierwszych 3 lat życia dziecka występuje najintensywniejszy czas kształtowania mózgu oraz połączeń neuronalnych. Specjaliści uważają, że jest to krytyczny czas wzmożonej neuroplastyczności dla mózgu, tzw. swoiste neurorozwojowe okno czasowe, kiedy kształtują się kluczowe obwody neuronalne odpowiedzialne za proces dojrzewania. To właśnie w tym wczesnym czasie rozwoju u dzieci następuje intensywne przyswajanie wielu doświadczeń sensorycznych oraz rozwoju funkcji poznawczych.

Najnowsze doniesienia z badań pokazują, że na rozwój autyzmu atypowego może wpływ mieć:

późny wiek matki powyżej 35 roku życia i wiek ojca powyżej 45 roku życia,
nadciśnienie tętnicze, cukrzyca i otyłość matki,
krwawienie przedporodowe,
cesarskie cięcie,
stres matki w ciąży,
niska masa urodzeniowa dziecka,
padaczka u matki,
zespół policystycznych jajników,
komplikacje okołoporodowe,
wspomagany rozród,
zakłócenia poziomu estrogenów wywołane przyjmowaniem doustnej antykoncepcji,
choroby psychiczne u matki i w jej najbliższej rodzinie.

Co ciekawe, czynniki rozwoju autyzmu atypowego mogą być powiązane z występowaniem w czasie ciąży różnego rodzaju infekcji, w tym infekcji bakteryjnych. Jak podają badania kilkukrotne występowanie gorączki u ciężarnej może powodować wytwarzanie się specyficznych przeciwciał, które mogą wpływać na rozwój tkanki mózgowej u nienarodzonego dziecka. Jednorazowe wystąpienie infekcji z gorączką nie musi być niebezpieczne, jednak wystąpienie jej 3 lub więcej razy, szczególnie w czasie 2 trymestru ciąży może być istotnym predyktorem rozwoju autyzmu.

Objawy autyzmu atypowego

Objawy autyzmu atypowego mogą obejmować trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji społecznych, ograniczone zainteresowania i aktywności, opóźnienia w mowie dziecka, stereotypowe lub powtarzające się zachowania oraz trudności w komunikacji werbalnej i niewerbalnej.

Autyzm atypowy diagnozowany jest podobnie jak autyzm dziecięcy jako zaburzenie w ramach spektrum autyzmu. Diagnoza autyzmu atypowego przyznawana jest dziecku, które manifestuje typowe objawy autyzmu, jednakże nie spełnia wszystkich kryteriów diagnostycznych autyzmu dziecięcego. Może to być również przypadłość stwierdzana, gdy pierwsze symptomy autyzmu atypowego pojawiają się po ukończeniu trzeciego roku życia.

Rozpoznanie autyzmu atypowego może wystąpić w dwóch sytuacjach:

kiedy dziecko wykazuje wszystkie kluczowe objawy autyzmu atypowego, czyli wszystkie zachowania wskazują na to zaburzenie, lecz pierwsze objawy ujawniły się po ukończeniu trzeciego roku życia,
kiedy zachowania dziecka wskazują na obecność autyzmu, jednakże nie spełniają one wszystkich kryteriów autyzmu dziecięcego. Te kryteria określają konkretne wytyczne dotyczące liczby oraz charakteru zachowań, które muszą się pojawić, aby psychiatra mógł stwierdzić obecność autyzmu. Wtedy stwierdzenie autyzmu atypowego opiera się na trzech głównych obszarach autystycznej triady,

Sensoryka odgrywa także istotną rolę w życiu osób z autyzmem atypowym. Mogą być one bardziej wrażliwe na bodźce sensoryczne, co może wpływać na ich komfort i funkcjonowanie w różnych sytuacjach.Warto pamiętać, że każda osoba z autyzmem atypowym jest jednostką o własnych potrzebach i potencjale. Dlatego istotne jest podejście indywidualne i dostosowanie wsparcia do konkretnej sytuacji. Wspólna praca rodziców, specjalistów oraz społeczności może znacząco wpłynąć na jakość życia i rozwój osób z autyzmem atypowym.

Wiek autyzmu atypowego często jest jest jednym z głównych objawów manifestujących różnice autyzmu atypowego i autyzmu dziecięcego.

Do najczęstszych objawów autyzmu atypowego zaliczamy:

nieprawidłowy rozwój społeczny,
brak zainteresowania interakcjami z innymi,
opóźniony rozwój mowy,
brak wskazywania na przedmioty czy osoby oraz brak reakcji na wskazywanie przez innych,
brak zainteresowania ludźmi,
nieutrzymywanie kontaktu wzrokowego,
brak reagowania na swoje imię.

Różnice między autyzmem atypowym a autyzmem dziecięcym

Jako główną różnice autyzmu atypowego, a autyzmu wczesnodziecięcego jest moment diagnozy. Autyzm dziecięcy jest diagnozowany u dzieci, u których objawy występują przed ukończeniem trzeciego roku życia. Z kolei wiek autyzmu atypowego, to czas kiedy objawy pojawiły się dopiero po ukończeniu trzeciego roku życia.

Autyzm atypowy dziecięcy - różnice, które wyznaczają kierunek diagnozy autyzmu atypowego to także brak konieczności stwierdzenia objawów we wszystkich trzech obszarach triady autystycznej, czyli obszaru związanego z interakcjami, komunikacją oraz zachowaniem.

Prawidłowa diagnostyka autyzmu atypowego pozwala odpowiednio dobrać metody leczenia autyzmu atypowego i wspierania dziecka w jego rozwoju oraz codziennym funkcjonowaniu. Dlatego bardzo ważne jest, by jak najszybciej skontaktować się ze specjalistą, jeśli tylko zauważymy niepokojące symptomy w zachowaniu dziecka. Im wcześniej zostaną podjęte odpowiednie kroki, tym lepiej można zniwelować negatywny wpływ autyzmu atypowego na życie dziecka.

Autyzm atypowy dziecięcy różnice - zarówno autyzm atypowy, jak i zespół Aspergera są uznawane za część spektrum autyzmu. W potocznym rozumieniu, autyzm atypowy jest postrzegany jako coś pomiędzy autyzmem wczesnodziecięcym a zespołem Aspergera. Niemniej jednak, osoby z zespołem Aspergera zazwyczaj radzą sobie znacznie lepiej w codziennym życiu w porównaniu z osobami dotkniętymi innymi formami autyzmu. Autyzm atypowy różnice - w odróżnieniu od osób z autyzmem, nie występuje u nich ogólne opóźnienie w funkcjach poznawczych ani upośledzenie. Co więcej, rozwój mowy u osób z zespołem Aspergera przebiega zwykle bez zakłóceń.

Należy pamiętać także, że w styczniu 2022 roku WHO wprowadziła nową wersję klasyfikacji ICD-11, w której nie występują już terminy takie jak autyzm atypowy, autyzm wczesnodziecięcy czy zespół Aspergera. Wszystkie te pojęcia zostały zastąpione jednym określeniem: "zaburzenie ze spektrum autyzmu".

Terapia autyzmu atypowego

Jak powinna wyglądać pomoc dziecku z autyzmem atypowym? Czy da się wyleczyć autyzm atypowy? Na wstępie warto zaznaczyć, że autyzm nie jest chorobą i nie powinien być tak traktowany.

Zaburzenia ze spektrum autyzmu traktowane są jako zaburzenia rozwoju, a dzieci z autyzmem nie są chore, a jedynie inaczej odbierają świat i mają odmienny sposób zachowania. Każda jednostka związana ze spektrum autyzmu przejawia indywidualne cechy i potrzeby. Podczas procesu terapeutycznego rodzice współpracują z ekspertami, którzy opracowują cele oraz metody leczenia autyzmu atypowego dostosowane do konkretnych potrzeb i charakteru danego dziecka.

Terapia autyzmu atypowego nie różni się istotnie od tego udzielanego osobom z diagnozą autyzmu dziecięcego. W ramach terapii, dziecko zdobywa szereg umiejętności społecznych i komunikacyjnych, takich jak umiejętność patrzenia na twarz rozmówcy i interpretowania wyrażonych tam informacji, rozumienie emocji oraz gestów. Te umiejętności są niezmiernie istotne dla orientacji dziecka w otaczającym świecie, ułatwiają proces nauki oraz nawiązywanie relacji zarówno z rówieśnikami, jak i dorosłymi. Pozwala to zmniejszyć negatywny wpływ autyzmu atypowego na ewentualne problemy jakie pojawiają się w codziennym funkcjonowaniu.

Terapia dziecka autyzmem atypowym dotyczy całego otoczenia dziecka, włączając w to rodzinę, opiekunów oraz szkołę. Głównym celem jest zrozumienie potrzeb dziecka oraz stworzenie dla niego sprzyjającego środowiska, w którym będzie mogło się uczyć i rozwijać. Istotne jest także pełne zrozumienie stylu myślenia osób autystycznych oraz źródeł ich zachowań.

Terapia dziecka z autyzmem atypowym zawsze jest dostosowywana do unikatowych potrzeb i umiejętności danego dziecka. W zależności od tych potrzeb, dziecko może być uczone różnych technik, takich jak komunikacja alternatywna (na przykład poprzez komunikację obrazkową), stopniowe przyzwyczajanie się do różnorodnych pokarmów w przypadku, gdy preferuje tylko jeden rodzaj jedzenia, czy też nauka elastycznego reagowania na nowe sytuacje, które mogą wywoływać u niego stres.

Jak pomóc dziecku z autyzmem atypowym?

Wsparcie dla osób z autyzmem atypowym jest niezwykle istotne dla ich rozwoju i jakości życia. Terapia autyzmu atypowego powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb każdej osoby. Terapia autyzmu atypowego może obejmować różnorodne podejścia, takie jak terapia behawioralna, terapia sensoryczna, terapia mowy i komunikacji, a także inne formy interwencji wspierających. Autyzm atypowy wpływa nie tylko na osoby z nim związane, ale również na społeczeństwo jako całość. Ważne jest zwiększanie świadomości i zrozumienia autyzmu atypowego, aby promować akceptację i integrację tych osób w różnych sferach życia społecznego.

Komunikacja może być wyzwaniem dla osób z autyzmem atypowym. Mogą mieć trudności zarówno w wyrażaniu swoich potrzeb i emocji, jak i w interpretowaniu komunikatów innych. Dlatego też istotne jest wsparcie w rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych, zarówno werbalnych, jak i niewerbalnych.

Funkcjonowanie społeczne może być inaczej rozumiane i realizowane przez osoby z autyzmem atypowym. Dlatego ważne jest również tworzenie środowisk, w których są one akceptowane i wspierane w budowaniu relacji z innymi.

Rodzice dzieci z autyzmem atypowym często potrzebują dodatkowego wsparcia i zasobów, aby sprostać specjalnym potrzebom swoich dzieci. Fundacje i inne organizacje pozarządowe mogą stanowić cenne źródło wsparcia i informacji.

Ważna jest również świadomość przyczyn powstawania autyzmu oraz profilaktyka autyzmu atypowego. Wiedza w obszarze pochodzenia autyzmu atypowego pozwoli na wyeliminowanie czynników ryzyka szczególnie tych, które mają największe znaczenie podczas ciąży.

ZAREZERWUJ WIZYTĘ

Literatura

Pisula, E. (2012). Autyzm. Od badań mózgu do praktyki psychologicznej, Wydawnictwo GWP
Emich-Widera, E., Kazek, B., Paprocka, J.(2022). Autyzm u dzieci. Wiedza kliniczna, Wydawnictwo PZWL

Autyzm atypowy - przyczyny, objawy i terapia