Klaustrofobia - diagnoza i leczenie

Klaustrofobia - charakterystyka

 

Klaustrofobia jest jednym z rodzajów fobii specyficznych, czyli zaburzeń lękowych charakteryzujących się silnym i nieuzasadnionym lękiem przed konkretnymi sytuacjami lub obiektami. Jakie są jeszcze inne rodzaje fobii specyficznej? Inne formy fobii specyficznych to również przykładowo lęk przed pająkami, wysokością, lataniem, jazdą samochodem lub klaunami. Klaustrofobia należy do jednych z najczęściej występujących fobii u ludzi.

A czym w zasadzie jest klaustrofobia i kiedy można doświadczyć ataku klaustrofobii? Jakie są przyczyny klaustrofobii, jakie są możliwości leczenia klaustrofobii oraz jakie są objawy lęku jakim jest klaustrofobia? Jak wyleczyć zaburzenia lękowe do których zalicza się klaustrofobia oraz jak dobrać właściwą metodę terapii? Na wiele tych pytań odpowiedź można uzyskać w niniejszym artykule.
 

Przykłady zaburzeń lękowych to m.in.:
 

• panika,

• fobia społeczna,

• zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne,

• zaburzenie stresowe pourazowe - PTSD

• także inne fobie specyficzne, takie jak lęk przed pająkami, wysokością czy jazdą samochodem.
  
   

To właśnie do zaburzeń lękowych zalicza się klaustrofobia. Przyczynami zaburzeń nerwicowych jest wiele czynników, w tym czynniki genetyczne, biologiczne, lub osobiste doświadczenia.

Klaustrofobia to zaburzenie lękowe charakteryzujące się irracjonalnym i nasilonym lękiem przed zamkniętymi pomieszczeniami lub ciasnymi przestrzeniami. Sytuacji wywołujących objawy klaustrofobii jest bardzo wiele. Ataku klaustrofobii można doświadczyć w sytuacjach, kiedy dana osoba musi przebywać w ciasnych, zamkniętych, małych pomieszczeniach. Osoby cierpiące na klaustrofobię mogą odczuwać ciągły lęk, silny niepokój i panikę w sytuacjach takich jak jazda windą, podróż samolotem, autobusem czy przebywanie w zamkniętej przestrzeni bez dostępu do powietrza lub wyjścia.  U osób z klaustrofobią lęk pojawiać się może na samą myśl o konieczności znalezienia się w zamkniętym pomieszczeniu. Osoby z klaustrofobią często odczuwają duszności, poty, drżenie, kołatanie serca, gdy są zmuszone przebywać w ciasnych pomieszczeniach. U niektórych osób objawy klaustrofobii wywołują ataki paniki.

 

Osoby z klaustrofobią zazwyczaj starają się unikać zamkniętych przestrzeni i sytuacji, które wywołują lęk, co może mieć negatywny wpływ na ich życie codzienne, pracę, a nawet relacje z innymi ludźmi. Klaustrofobia jest stosunkowo powszechna i może wpływać na osoby w różnym wieku i płci. Osoby z klaustrofobią odczuwają ciągły lęk przed zamkniętymi pomieszczeniami, nawet kiedy tylko o nich myślą lub wiedzą, że czeka ich podróż przykładowo windą czy samolotem. Już samo myślenie wywołuje u nich poczucie zagrożenia oraz często ataki paniki.

Jeśli klaustrofobia znacząco wpływa na jakość życia, warto skonsultować się z psychoterapeutą, który może pomóc w radzeniu sobie z tym zaburzeniem.

Przyczyny klaustrofobii

Przyczynami zaburzeń lękowych może być wiele czynników. Nie ma jednoznacznie określonej jednej konkretnej przyczyny, która wywołuje klaustrofobię. Jednakże, uważa się, że klaustrofobia może wynikać z kombinacji czynników genetycznych, neurologicznych, psychologicznych i środowiskowych. 

Jakie mogą być czynniki wywołujące objawy klaustrofobii ? Przyczynami zaburzeń lękowych do których zalicza się klaustrofobia mogą być przede wszystkim:
 

• traumatyczne doświadczenia - osoby, które doświadczyły traumatycznych zdarzeń związanych z zamknięciem lub uwięzieniem, takich jak wypadki samochodowe, katastrofy budowlane lub ataki przestępcze, mogą doświadczyć u siebie rozwoju klaustrofobii,

• problemy neurologiczne - przyczynami odczuwanego lęku i zaburzeń nerwicowych mogą być również uwarunkowania i problemy neurologiczne takie jak migrena, choroba Menière'a lub epilepsja, mogą powodować klaustrofobię,

• fobie - osoby, które cierpią na ciągły lęk lub na inne fobie, takie jak np agorafobia, mogą być bardziej podatne na klaustrofobię. Pacjent doświadcza lęku w różnych sytuacjach, nawet w tych, w których zagrożenie nie jest proporcjonalne do reakcji,

• problemy emocjonalne - przyczynami odczuwanego lęku mogą być problemy emocjonalne, takie jak lęki, depresja czy zaburzenia osobowości,

• tzw. niedostatek doświadczenia - przyczynami zaburzeń nerwicowych może być również unikanie pewnych bodźców. Osoby, które unikają zamkniętych przestrzeni i rzadko zamykają się w ciasnych pomieszczeniach, mogą rozwinąć klaustrofobię, ponieważ nie mają doświadczenia radzenia sobie z takimi sytuacjami.

Objawy klaustrofobii

Objawy klaustrofobii pojawiają się w sytuacjach, w których osoba cierpiąca na to zaburzenie znajduje się w zamkniętej, ciasnej lub ograniczonej przestrzeni. Objawy mogą wystąpić zarówno w rzeczywistej sytuacji, jak i w przypadku myślenia o zamknięciu się w takiej przestrzeni. 

 

Aby zrozumieć lepiej czym jest wspomniane zaburzenie warto odpowiedzieć na pytanie jakie są objawy klaustrofobii ? Najczęstsze objawy klaustrofobii to:
 

• napady lęku lub ataki paniki - osoby z klaustrofobią mogą doświadczać ataku klaustrofobii w tym m.in gwałtownych napadów lęku lub paniki, gdy znajdują się w zamkniętej lub ciasnej przestrzeni,

• przyspieszone bicie serca i problemy z oddychaniem - to również objaw lęku jakim jest klaustrofobia. Osoby z klaustrofobią mogą odczuwać szybkie bicie serca, trudności z oddychaniem, duszność lub uczucie ściśnięcia w klatce piersiowej,

• zawroty głowy - do objawów klaustrofobii zalicza się ból głowy czy zawroty głowy, które mogą prowadzić do dezorientacji i dezorganizacji,

• pocenie się i drżenie - lęk przed zamkniętymi pomieszczeniami powoduje, że osoby z klaustrofobią mogą odczuwać pocenie się, drżenie lub zwiększone napięcie mięśni,

• silny niepokój - osoby z klaustrofobią mogą odczuwać silny niepokój lub strach przed utratą kontroli nad sytuacją,

• chęć ucieczki lub uciekania z zamkniętej przestrzeni - osoby z klaustrofobią często odczuwają silne pragnienie ucieczki lub uciekania z zamkniętej przestrzeni.
  
   

Objawy klaustrofobii pojawiają się często na samą myśl o przebywaniu w zamkniętych, małych pomieszczeniach. Mogą one mieć różne nasilenie i wpływać na jakość życia osoby cierpiącej na to zaburzenie. Dlatego ważne jest, aby osoby z objawami klaustrofobii skorzystały z możliwości psychoterapii, która pomoże im pokonać objawy klaustrofobii. Psychoterapeuta pozwoli nam dotrzeć do przyczyn naszego zaburzenia, a terapeuta przede wszystkim jest w stanie opracować najlepszą metodę leczenia klaustrofobii.

W przypadku klaustrofobii lęk wywołać mogą też sytuacje, których trudno uniknąć i z których nie warto rezygnować. W tym miejscu trzeba wspomnieć o badaniu, które u osób cierpiących na tę fobię wywołuje dreszcze. Chodzi o rezonans magnetyczny. Jak wiadomo rezonans magnetyczny (MRI) jest jednym z najlepszych narzędzi diagnostycznych w medycynie, ale może być problematyczny dla pacjentów z klaustrofobią. Podczas badania rezonansem magnetycznym pacjenta objawy klaustrofobii uniemożliwiłyby wykonanie pełnego skanu. Dzieje się tak, ponieważ podczas przebywania w wąskiej rurze MRI pacjenci cierpiący na klaustrofobię mogą doświadczać ataków paniki. Jednak metodą rezonansu magnetycznego można zdiagnozować wiele poważnych schorzeń, dlatego nie należy z niej rezygnować. Istnieją jednak pewne sposoby, aby również dla tej grupy osób możliwe było wykonanie tego badania.  Wymaga to specjalnego podejścia i przygotowania personelu medycznego, by zapewnić maksymalny komfort pacjentowi, ale jest to możliwe do przeprowadzenia.

A czy jest coś takiego jak “klaustrofobia test?”. Nie istnieje jednoznaczny test na klaustrofobię. Jednakże, istnieją różne sposoby diagnozowania klaustrofobii przez lekarzy i terapeutów.

 

Ponadto, w celu wykluczenia innych chorób lub zaburzeń, które mogą wywoływać podobne objawy, lekarz psychiatra lub terapeuta może zlecić badania dodatkowe, takie jak testy laboratoryjne lub badania obrazowe.

W przypadku podejrzenia klaustrofobii, lekarz lub terapeuta może również poprosić pacjenta o wykonanie testu ekspozycyjnego, który polega na stopniowym narażaniu pacjenta na sytuacje lub obiekty, które wywołują lęk. Test ten pomaga zidentyfikować, jak silne są objawy klaustrofobii i jakie są czynniki wywołujące te objawy.

W każdym przypadku, jeśli pacjent odczuwa ataki paniki lub inne niepokojące objawy związane z lękiem przed zamkniętymi lub ciasnymi przestrzeniami, powinien skorzystać z właściwej diagnostyki diagnozy i podjąć się odpowiedniego leczenia.

Sposoby leczenia klaustrofobii

 

Jaka jest najlepsza metoda leczenia zaburzeń lękowych? Jak wyleczyć zaburzenia lękowe do których zalicza się klaustrofobia?

Oto kilka sposobów leczenia klaustrofobii:
 

• terapia poznawczo-behawioralna (CBT) - jest to terapia, która pomaga pacjentom zmienić myśli i zachowania, które prowadzą do objawów klaustrofobii. Terapeuta CBT będzie pomagał pacjentowi nauczyć się, jak zidentyfikować i zmienić negatywne myśli, które prowadzą do lęku i paniki, a także jak zmodyfikować zachowania, które zwiększają lęk i panikę,

• terapia ekspozycyjna - jest to forma terapii behawioralnej stopniowo narażając pacjenta na sytuacje, które wywołują lęk. Terapeuta będzie stopniowo wprowadzał pacjenta do zamkniętych lub ciasnych przestrzeni, aż do osiągnięcia pełnej tolerancji na daną sytuację,

• farmakoterapia - leki przeciwdepresyjne, benzodiazepiny i beta-blokery mogą być stosowane w leczeniu objawów klaustrofobii, jednak powinny być zastosowane tylko pod nadzorem lekarza psychiatry i zgodnie z jego zaleceniami,

• techniki relaksacyjne - medytacja, joga, aromaterapia i techniki oddychania mogą pomóc w zrelaksowaniu się i zmniejszeniu objawów lęku,

• terapia grupowa - uczestnictwo w grupie wsparcia lub terapii grupowej z innymi osobami cierpiącymi na klaustrofobię może być wskazane w otrzymaniu wsparcia emocjonalnego i uzyskaniu pomocy w radzeniu sobie z objawami.

W celu zaplanowania leczenia należy zwrócić się do psychoterapeuty. By wyleczyć zaburzenia lękowe ważna jest współpraca zarówno terapeuty jak i pacjenta. Leczenie klaustrofobii zwykle wymaga cierpliwości, systematyczności i czasu, ale większość pacjentów może uzyskać znaczącą poprawę swojego stanu.

 

Klaustrofobia, a psychoterapia 

Jeśli pacjent doświadcza lęku, który utrudnia mu funkcjonowanie, należy koniecznie skorzystać z pomocy psychologicznej. Psychoterapia w leczeniu klaustrofobii jest jednym z najskuteczniejszych sposobów.

 

Psychoterapia może być skuteczna w leczeniu klaustrofobii, ale wymaga cierpliwości i zaangażowania ze strony pacjenta. Lęki wywołane klaustrofobią mogą utrudnić i bardzo uprzykrzyć życie, dlatego nie warto zwlekać w szukaniu pomocy psychologicznej. Warto zwrócić się do specjalisty, który pomoże w doborze najlepszej metody leczenia klaustrofobii.

Literatura

Śliwerski, A. (2015). Klaustrofobia jako zaburzenie lękowe. Przegląd Psychologiczny, 58(4), 411-427.

Czapla, K., & Piotrowski, P. (2019). Klaustrofobia – charakterystyka, przyczyny, leczenie. Forum Zaburzeń Nerwicowych, 20(2), 76-82.

Korczyńska, A., & Rybakowski, J. (2012). Klaustrofobia - diagnoza i leczenie. Psychiatria Polska, 46(6), 1019-1029.

Kowalski, J., & Kowalska, J. (2014). Zaburzenia lękowe w praktyce lekarza rodzinnego. Family Medicine & Primary Care Review, 16(4), 407-414.

Zięba, A. (2019). Klaustrofobia a powrót do pracy po chorobie psychicznej. Medycyna Pracy, 70(2), 243-250.