Depresja alkoholowa - objawy i leczenie

Depresja alkoholowa - charakterystyka 

Depresja alkoholowa jest chorobą, którą występuje u osób uzależnionych od alkoholu czy też nadużywających alkoholu. Depresja po alkoholu ma swoje podłoże spowodowane zaburzeniem równowagi w chemii mózgu oraz wyniszczeniem organizmu. Jest to ciężkie zaburzenie zarówno jeśli chodzi o uciążliwość objawów,  jak i leczenie, ponieważ mamy do czynienia z podwójnym problemem jakim jest alkoholizm i depresja.
 

Poza typowymi objawami jakie występują w depresji, czyli brak energii, pesymizm, anhedonia czy chroniczny smutek pojawia się również uzależnienie od alkoholu. Depresja z alkoholizmem tworzy pewną relację, w której objawy depresji wpływają na częstsze sięganie po alkohol, a z kolei nadużywanie alkoholu wzmaga depresję. Depresja alkoholowa charakteryzuje się również tym, że w większości przypadków występuje także lęk po alkoholu. 

Depresja alkoholowa jest jedną z form depresji klinicznej, która występuje u osób w znacznym stopniu nadużywających alkoholu.  Badacze zajmujący się tym zagadnieniem, utrzymują, że przyczyną powstawania tego zaburzenia u alkoholików jest zaburzenie zdolności ludzkiego organizmu do wchłaniania i absorpcji podstawowych składników odżywczych, m.in. witamin takich jak witamina B1, B6 i B12 oraz witamina D3 i kwasy tłuszczowe z grupy omega, które pełnią ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego. 
 

Depresja alkoholowa przyczyny

Jakie są przyczyny depresji alkoholowej?  W przypadku tej choroby nadużywanie alkoholu może być zarówno przyczyną, ale też skutkiem depresji. Jakie są formy i rodzaje depresji alkoholowej? Warto wspomnieć, że depresja alkoholowa może występować w dwóch wariantach jako pierwotna depresja alkoholowa oraz wtórna depresja alkoholowa.

Przyczyny depresji alkoholowej pierwotnej wskazują, że zaburzenie depresyjne powstało jako pierwsze, zanim dana osoba zaczęła nadużywać alkoholu. Uzależnienie od alkoholu jest więc zaburzeniem wtórnym oraz odpowiedzią na zaburzenia nastroju czy inne problemy, które przyczyniły się do rozwoju depresji. 

Zaburzenia depresyjne w takim przypadku mogą wynikać z długotrwałego stresu, kryzysu psychicznego, czy też mogą być związane z negatywnym myśleniem i postrzeganiem. Depresja alkoholowa występuje u osób, które najczęściej ukrywają swoje problemy czy też nie są świadome swoich stanów depresyjnych i próbują pomagać sobie sięgając po alkohol. Depresja alkoholowa wiązać może się również z brakiem wsparcia, zaburzonymi relacjami czy też dotyczyć może osób samotnych. Osoba chora na depresję nie szuka pomocy u specjalistów i nie podejmuje terapii tylko stara się pomóc sobie na własną rękę i swoje cierpienie niweluje w alkoholu. Najczęściej jednak nie ma pojęcia, że spożywanie alkoholu w stanach depresyjnych może objawy jedynie nasilać i wywoływać jeszcze większe spustoszenie w układzie nerwowym i w psychice.

Dotyczy to szczególnie mężczyzn, którzy mają tendencje do ukrywania swoich słabości i nie potrafią rozmawiać o swoich problemach, dlatego sięgają po alkohol. Depresja alkoholowa u mężczyzn często może prowadzić również do myśli samobójczych czy też przyczyniać się do podejmowania prób odebrania sobie życia. Niestety pomimo rosnącej wiedzy na temat zaburzeń psychicznych w dalszym ciągu od mężczyzn wymaga się siły i opanowania, co prowadzi do tego, że mężczyźni nie pozwalają sobie na odczuwanie emocji takich jak smutek czy lęk. 

Przyczyny depresji alkoholowej najczęściej uzależnione są od błędnego koła, w którym depresja nasila sięganie po alkohol, a to z kolei alkohol pogłębia stany depresyjne. Nadużywanie alkoholu powoduje zaburzenie równowagi neuroprzekaźników w mózgu, które są kluczowe dla prawidłowej pracy zarówno układu nerwowego, jak i naszej psychiki. Alkohol zaburza pracę układu serotoninergicznego, który reguluje samopoczucie i nastrój, a także odpowiada za mechanizmu uzależniania się. Dlatego też zaburzenie prawidłowej pracy układu serotoninergicznego będzie przyczyniać się zarówno do powstawania stanów depresyjnych jak i alkoholizmu. 

Jakie są rodzaje depresji alkoholowej?  Depresja alkoholowa pierwotna występuje o wiele rzadziej niż wtórna depresja alkoholowa , ponieważ dotyczy jedynie około 10 % przypadków. Depresja alkoholowa wtórna najczęściej wiążę się z nadużywaniem alkoholu w wyniku różnego rodzaju problemów. Spożywanie alkoholu przez dłuższy czas i łagodzenie nim kryzysów z czasem powoduje nasilenie stanów depresyjnych oraz powodować może pełnoobjawową depresję. Statystyki mówią, że w przypadku alkoholików ryzyko wystąpienia depresji jest 4 krotnie wyższe niż u osób, które nie nie mają problemu z alkoholem. 

Depresja alkoholowa objawy 

Osoba cierpiąca na depresję alkoholową najczęściej odczuwa zarówno objawy depresji związanej z alkoholem, ale również mają do czynienia z innymi skutkami uzależnienia. 

Objawy depresji pierwotnej to najczęściej:
 

• spowolnienie psychoruchowe,

• brak energii,

• pesymizm i czarne myśli,

• chroniczny smutek,

• anhedonia,

• brak motywacji i chęci do życia,

• myśli samobójcze,

• zaburzenia urojeniowe,

• problemy z agresją,

• niska samoocena,

• wycofanie społeczne.

Depresja po odstawieniu alkoholu wiąże się z silnym obniżeniem serotoniny i dopaminy w mózgu, a także z wypłukaniem ważnych dla pracy układu nerwowego witamin z grupy B, a także elektrolitów. Objawy depresji alkoholowej mogą więc przybierać formę dolegliwości fizycznych takich jak drżenie rąk, pocenie się, kołatanie serca, bóle głowy czy lęk po alkoholu.

 

Występujące objawy depresji alkoholowej mogą również wiązać się z zaburzeniami snu, apetytu, spadkiem energii i motywacji, zaniedbywaniem zasad higieny czy zaniechaniem codziennych obowiązków.  Lęki po alkoholizmie są częstym problemem osób cierpiących na tą chorobę i dodatkowo mogą powodować inne choroby psychiczne po odstawieniu alkoholu takie jak zaburzenia lękowe czy też zaburzenia psychotyczne. 

Depresja alkoholowa charakteryzuje się również tym, że bardzo często odbija się na sferze osobistej i zawodowej - osoba dotknięta podwójnym zaburzeniem często nie potrafi prawidłowo funkcjonować ani w środowisku pracy, ani w relacjach.
 

Jak długo może trwać depresja alkoholowa? W przypadku stanów depresyjnych występujących podczas zespołu odstawiennego objawy depresji alkoholowej nie utrzymują się długo. Już po kilku dniach czy tygodniach od odstawienia alkoholu dana osoba wraca do równowagi psychofizycznej. Problem pojawia się jednak dopiero w przypadku wtórnej depresji alkoholowej, bowiem coraz częstsze i większe dawki alkoholu wydłużają czas trwania depresji alkoholowej. Depresja alkoholowa w tym wymiarze może trwać nawet kilka lat. 

Depresja alkoholowa rozpoznanie

Jak rozpoznać depresję alkoholową? Diagnozowanie depresji alkoholowej niestety nie jest takie łatwe. Zdiagnozowanie depresji u osób pijących wymaga doświadczenia klinicznego, ponieważ bardzo ważne jest odróżnienie czy obniżony nastrój i inne psychiczne skutki picia alkoholu są związane z zespołem odstawiennym czy dotyczą rzeczywistego stanu depresyjnego.  Trwanie depresji alkoholowej może też nasilać inne problemy, jak lęki po alkoholizmie, napady paniki czy inne zaburzenia lękowe, dlatego właściwe rozpoznanie jest tutaj kluczowe.

W Klasyfikacji DSM-5 spotkać możemy się z takim nazewnictwem jak “zaburzenie depresyjne wywołane substancją/lekiem”, gdzie ważnym kryterium jest wystąpienie stanów depresyjnych, w wyniku używania substancji, która ma potencjał wpływający na typowe objawy depresji. 
 

W Klasyfikacji ICD-10(11) spotkamy się z tym zaburzeniem pod nazwą “ zaburzenia psychiczne i zachowania spowodowane używaniem alkoholu”.

Depresja alkoholowa leczenie

Jak leczyć depresję alkoholową?  Leczenie depresji u alkoholika to nie lada wyzwanie dla specjalistów, ponieważ wiąże się z uwzględnieniem dwóch osobnych zaburzeń. Leczenie depresji alkoholowej w pierwszej kolejności dotyczyć powinno więc terapii odwykowej, która pozwoli na abstynencję, a wtedy można rozpocząć dłuższą pracę terapeutyczną, która pomoże przepracować przyczynę depresji alkoholowej. 

Depresja alkoholowa jak leczyć? W większości przypadków uwzględnia się leczenie depresji alkoholowej farmakologicznie, zarówno w kwestii wyrównania chemii mózgu na poziomie serotoniny, jak i przywrócenia prawidłowego poziomu witamin i elektrolitów potrzebnych do prawidłowej pracy mózgu. 

Leczenie depresji alkoholowej oprócz terapii odwykowej czy farmakologicznej powinno jednak odbywać się jako kompleksowa terapia alkoholizmu i uwzględniać również leczenie psychoterapeutyczne. 

Terapia w leczeniu depresji alkoholowej 

Leczenie depresji u alkoholika to przede wszystkim skupienie się na przyczynach, które doprowadziły do rozwoju zarówno stanów depresyjnych, jak i uzależnienia. Psychoterapia alkoholizmu uwzględnia więc głęboką pracę nad tym, co doprowadziło do choroby oraz stara się przepracować trudne doświadczenia i wewnętrzne cierpienie człowieka.

Osoby, u których pojawia się depresja alkoholowa to często ludzie, którzy nie doświadczyli w życiu miłości, ciepła i zrozumienia, a to wszystko gromadzone i nie wyrażone latami powoduje pogłębianie się stanów depresji i motywuje do sięgania po alkohol.
 

Starając się odpowiedzieć na pytanie : depresja alkoholowa jak leczyć? warto zwrócić uwagę na kluczowy aspekt związany z psychoterapią prowadzoną przez certyfikowanego terapeutę uzależnień.  Psychoterapia depresji alkoholowej może przebiegać zarówno w formie terapii indywidualnej, jak również może współwystępować z terapią grupową w formie klasycznych spotkań AA. 

W przypadku leczenia depresji alkoholowej najczęściej stosuje się psychoterapię poznawczo-behawioralną, psychoterapię psychodynamiczną, terapię schematów czy psychoterapię integracyjną. 

Jak pomóc osobie z depresją alkoholową? Najważniejsze jest, aby okazać zrozumienie i wsparcie, zarówno w procesie leczenia jak również w trakcie całego przebiegu choroby. Długość trwania depresji alkoholowej i skuteczność jej leczenia w psychoterapii jest często uzależniona właśnie od czynników środowiskowych czyli wsparcia bliskich, codzienna pomoc i zrozumienie. Takie wsparcie oferowane osobie z depresją alkoholową może znacznie pomóc w walce z chorobą i mieć realny wpływ na efekty terapii. 

Literatura

Cierpiałkowska, L. (2021). Psychopatologia, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.