15.02.2024
Poliamoria - co to jest? Termin poliamoria jest połączeniem dwóch wyrazów - greckiego słowa “poly”, czyli “wiele” oraz łacińskiego “amor”, czyli “miłość”. Wielomiłość jest utożsamiana z takimi pojęciami jak “wielomiłość romantyczna” czy “gwiaździste związki”.
Poliamoria oznacza praktykę, stan lub zdolność do utrzymywania więcej niż jednego związku romantycznego w tym samym czasie, za pełną wiedzą i zgodą wszystkich zaangażowanych partnerów. Zgoda stanowi podstawowy element do stworzenia związku wielopartnerskiego.
Związek otwarty oraz niewierność kontrolowana to pojęcia niebędące tożsame z poliamorią. Związek otwarty to relacja, w której partnerzy są w stałym związku i oboje wyrażają zgodę na uprawianie seksu z innymi osobami. W odróżnieniu od poliamorii, osoby w związku otwartym tworzą nowe relacje poza swoim głównym związkiem i relacje te oparte są na współżyciu seksualnym (a nie jak w przypadku poliamorii - na zaufaniu i bliskości emocjonalnej).
Niewierność kontrolowana to niemonogamia polegająca na obserwowaniu swojego partnera podczas aktywności seksualnej z osobą trzecią. Osoba trzecia nie angażuje się w związek emocjonalnie. Uczestniczy w nim jedynie w celu spełnienia swoich oraz cudzych pragnień seksualnych.
Jakie są wady i zalety relacji poliamorycznej? Osoby poliamoryczne wskazują na następujące zalety relacji poliamorycznej: wolność w miłości (wyzwolenie się z presji otoczenia), dzielenie się miłością z wieloma osobami, otwartość i szczerość w relacji, obdarzanie zaufaniem wielu osób.
Oprócz zalet, warto także przedstawić wady relacji poliamorycznej, do których należą: zazdrość i chęć rywalizacji z innymi partnerami (może się pojawić w przypadku, gdy osobie poliamorycznej zależy na jakimś partnerze bardziej niż na innych osobach), trudność może stanowić dzielenie czasu wolnego pomiędzy wielu partnerów (któryś z partnerów może czuć się zaniedbany w pewnych sferach, np. w sferze emocjonalnej). Równe traktowanie wszystkich partnerów jest podstawą dla poliamorii. Zakłócenia w tej strefie mogą spowodować rozpad związku poliamorycznego.
Jakie możemy wyróżnić objawy poliamorii? Poliamoria to konsensualna niemonogamia co oznacza, że wszystkie osoby wyrażają zgodę na tworzenie związku poliamorycznego.
Zgoda stanowi ważny początek do stworzenia relacji poliamorycznej. Wolność jest istotną wartością dla osób poliamorycznych. Osoby w związku gwieździstym nie zgadzają się na standardowy schemat relacji romantycznych. Nie chcą być ograniczone w tym, kogo kochają ani jak wiele partnerów jednocześnie obdarzają uczuciem.
Związki miłosne i związki intymne poza relacją poliamoryczną są postrzegane jako zdrada - nie jest ona akceptowana przez związki poliamoryczne.
Osoby tworzące związek poliamoryczny wskazują na zalety relacji poliamorycznej, które umacniają je w przekonaniu o słuszności swojej orientacji seksualnej. Poliamoria charakteryzuje się miłością dla wielu osób. Dzięki temu związki wielopartnerskie mogą przeżywać miłość mocniej i niewyczerpanie.
Związki niemonogamiczne są oparte na szczerości i jasnych zasadach - przekraczanie tych zasad nie jest pozytywnie postrzegane przez związki wielopartnerskie. To, co także cechuje związki poliamoryczne, to dopełnianie siebie nawzajem. Osoby poliamoryczne wskazują, iż zaletą wielomiłości jest otrzymywanie wsparcia od wielu partnerów, zaspokajanie potrzeb na wielu płaszczyznach oraz stanowienie o ważnej części życia wielu osób.
Styl życia - poliamoria, charakteryzuje się pewnymi zasadami, których przestrzeganie jest istotne dla osób w wielomiłości. Zasady w poliamorii pomagają odróżnić jej od innych form niemonogamii. Jakie możemy wyróżnić zasady wielomiłości?
Gwiaździste związki wyróżniają następujące zasady poliamorii: uczciwość w relacji, pełne szacunku negocjacje, wspólne podejmowanie decyzji, wzajemność i równość wszystkich partnerów. Zasady w związku wielopartnerskim są bardzo istotne. To one powodują, że relacje poliamoryczne są zdrowe i stabilne.
Poliamoria (miłość mnoga) jest rozpoznawana w sytuacji, gdy osoba odczuwa potrzebę nawiązywania wielu relacji romantycznych i pozostawania w nich, jednak nie chce tego ukrywać przed poszczególnymi partnerami. Warto zwrócić uwagę na objawy poliamorii, ponieważ wtedy jesteśmy w stanie lepiej odróżnić poliamorię od innych form niemonogamii.
Czy poliamorię trzeba leczyć? Poliamoria nie jest zaburzeniem ani chorobą. Określa się ją jako rodzaj orientacji seksualnej, tak więc nie ma potrzeby jej leczenia. Wystąpienie poliamorii może stwierdzić seksuolog, psycholog lub psychoterapeuta.
Małżeństwo - jak wygląda w związku poliamorycznym? W Polsce nie ma możliwości zawarcia związku małżeńskiego przez związek poliamoryczny. Poligamia, czyli małżeństwo z więcej niż jedną osobą w tym samym czasie, jest w świetle prawa nielegalna. Zdarza się jednak sytuacja, gdy dwie osoby będące w związku poliamorycznym, chciałyby zawrzeć związek małżeński (np. z powodu nacisku rodziny). W takiej sytuacji związek małżeński dwójki zakochanych musi być zaakceptowany przez innych partnerów oraz partnerki. Wielomiłość romantyczna opiera się na równości wszystkich partnerów, a występowanie małżeństwa między dwojgiem partnerów w związku poliamorycznym zaburza poczucie równości.
W związku poliamorycznym ważne jest poszanowanie swoich wzajemnych potrzeb oraz granic. Wspólna zgoda na bycie w relacji poliamorycznej jest bardzo ważna. Jeżeli twój partner/ twoja partnerka jest zaangażowany/a w związek wielopartnerski bez twojej wiedzy, bez poinformowania ciebie - to jest to zdrada.
Co zrobić w sytuacji, gdy współmałżonek/ współmałżonka chce stworzyć związek poliamoryczny? Na początku myślę, że warto się zastanowić, jak czułbyś/czułabyś się w związku wielopartnerskim. Jakie myśli przychodzą ci do głowy, gdy myślisz o takim związku? Ważne jest także to, aby poznać swoją motywację do stworzenia związku niemonogamicznego.
Z jakiego powodu chciałbyś/chciałabyś nawiązać taką relację? Czy robisz to dla siebie, a może dla swojego partnera/partnerki? Najważniejsze jest to, aby czuć, że działasz zgodnie ze swoim systemem wartości i nie czynisz niczego wbrew sobie. Jeżeli uważasz, że związek poliamoryczny nie zgadza się z Twoimi odczuciami czy poglądami, to nie warto się w niego angażować. Ważne jest także to, żebyś prawdziwie i dobrze czuł/a się w relacji poliamorycznej, a nie angażował/a się w nią ze względu na partnerkę/ partnera.
Poliamoria a relacje w związku małżeńskim - czy wielomiłość w małżeństwie może zaszkodzić związkowi? Jest to kwestia sporna i w dużej mierze zależy od cech osobowościowych małżonków. Często wskazuje się, że dla osób poliamorycznych istotne są następujące wartości: wolność, indywidualizm, tolerancja, poszanowanie zdania i poglądów innych ludzi. Wartości te często są przekierowywane także na nawiązywane relacje romantyczne. Konflikt między małżonkami może zaistnieć wtedy, gdy występują między małżonkami różnice w hierarchii wartości. Może się okazać, że któryś z małżonków nie jest przekonany do nawiązania relacji poliamorycznej lub zmusza się do jej nawiązania, aby zadowolić swojego partnera/ swoją partnerkę. W takiej sytuacji jest możliwość, że mogą pojawiać się konflikty między małżonkami, a nawet może dojść do rozpadu związku małżeńskiego.
Z powodu ograniczeń kulturowych, w Polsce pojęcie poliamorii stanowi pewnego rodzaju temat tabu. Poliamoria w Polsce jest uznawana jako zjawisko poza społecznymi normami. Od bardzo dawna w Polsce były akceptowane jedynie związki monogamiczne stworzone przez kobietę i mężczyznę. Relacje poliamoryczne były utożsamiane z relacjami występującymi w świecie zwierząt. Ze względu na racjonalny charakter natury ludzkiej poligamia była źle postrzegana. W dawnych czasach trudno było sobie wyobrazić, żeby człowiek mógł kochać dwie lub więcej osób. Obecnie, poliamoria w Polsce nie jest zakazana, ponieważ nie wiąże się z formalnościami prawnymi.
Poliamoria a małżeństwo - czy małżeństwo z więcej niż jedną osobą jest możliwe w Polsce? Poliamoryści w Polsce nie są w stanie zawierać związków małżeńskich. Zdarzają się jednak małżonkowie, którzy decydują się na wielomiłość w małżeństwie. W Polsce taka decyzja jest w większości postrzegana negatywnie i nie jest aprobowana społecznie. Temat wielomiłości jest poruszany przez Polaków stosunkowo rzadko, z powodu niekomfortowego wkraczania w sferę intymności innych osób. Niestety, z powodu niewiedzy społeczeństwa, poliamorię często rozumie się i traktuje na równi ze zdradą.
Poliamoria nie wymaga leczenia, ponieważ nie jest chorobą ani zaburzeniem. Poliamoria a psycholog - kiedy w takim razie może być potrzebna konsultacja psychologiczna? Można skorzystać z pomocy, gdy występują problemy w związku lub gdy dana osoba ma wątpliwości, czy wejść w związek poliamoryczny.
Poliamoria w małżeństwie stanowi jeden z powodów wątpliwości, czy zaangażować się w taki związek. Możliwa jest także terapia dla związków poliamorycznych, w trakcie której można porozmawiać o doświadczanych trudnościach w związku oraz postarać się je przepracować. Tak jak w każdym innym związku, w poliamorii też występują trudności - związki poliamoryczne także potrzebują pomocy specjalistów w trudnych sytuacjach.
Literatura
Klesse, C. (2011). Notions of Love in Polyamory—Elements in a Discourse on Multiple Loving. Laboratorium: Russian Review of Social Research, 3(2), 4–25.
Tweedy AE (2011) Polyamory as a sexual orientation. University of Cincinnati Law Review, 79(4), 1461-1515.
Brunning, Luke (2018). The Distinctiveness of Polyamory. Journal of Applied Philosophy, 35 (3), 513-531.