Czym Jest Psychodietetyka i Jakie Ma Założenia? Terapia przez Internet

Spis treści:

Psychodietetyka co to jest?

Psychodietetyka - co to jest? Psychodietetyka to dziedzina, która łączy wiedzę medyczną dotyczącą odżywiania i zdrowia z wiedzą psychologiczną. Definicja psychodietetyki obejmuje więc nie tylko formułowanie zaleceń dotyczących diety oraz aktywności fizycznej, ale także pomoc we wprowadzaniu zaleconych zmian w życie, biorąc pod uwagę funkcjonowanie psychologiczne jednostki. Aby pomóc swoim pacjentom, psychodietetycy wykorzystują wiedzę z psychologii, dietetyki i medycyny. Aspekty pracy psychodietetyka obejmują doradztwo w zmianie niezdrowych nawyków żywieniowych oraz problemy z zakresu żywienia.

W psychodietetyce ważna jest psychologia jedzenia, psychologia żywienia oraz psychologia zmiany, ponieważ osoby posiadające problemy żywieniowe dążą do jak najlepszej poprawy swojego funkcjonowania, poprzez wprowadzanie zmian w swoje życie. Podstawą do zmiany swojego codziennego funkcjonowania jest motywacja. Psychodietetyk dba o to, aby motywacja do działania i pozostania w swoich nowych, zdrowych nawykach była stabilna i na wysokim poziomie.

Dlaczego psychodietetyka? W psychodietetyce ważne jest całościowe spojrzenie na problem pacjenta. Konsultacja psychodietetyczna obejmuje:

zapoznanie się ze szczegółami diety i aktywności fizycznej pacjenta,
omówienie możliwej przyczyny problemu pacjenta (np. niezdrowe nawyki żywieniowe wyniesione z dzieciństwa),
porozmawianie z pacjentem o indywidualnych zaleceniach zdrowotnych.

Wiedza medyczna o diecie jest przez psychodietetyka łączona z elementami psychologii. Takie wielostronne podejście wykazuje dużą skuteczność w leczeniu i zapobieganiu dalszym problemom żywieniowym. Często można zauważyć współpracę specjalistów z zakresu psychodietetyki.

Specjaliści współpracują ze sobą, aby udzielana przez nich pomoc była kompletna, a co za tym idzie - bardziej skuteczna.

Kim jest psychodietetyk ?

Psychodietetyk to osoba, która jest psychologiem/psychoterapeutą lub pracuje w ochronie zdrowia i ukończyła studia podyplomowe psychodietetyka. Zdobycie wiedzy na studiach podyplomowych z zakresu psychodietetyki, umożliwia diagnozę problemów żywieniowych i przeprowadzenie pacjenta przez proces zmiany nawyków żywieniowych. Do kompetencji psychodietetyka należą: diagnoza żywieniowa, edukacja żywieniowa, etiopatogeneza zaburzeń odżywiania i ich leczenie, wsparcie pacjenta w procesie zmiany (np. budowanie u pacjenta motywacji). Dla psychodietetyka istotna jest także weryfikacja tego, jakie błędne przekonania o żywności posiada pacjent. Aspekty pracy psychodietetyka łączą ze sobą różne dyscypliny nauki, co pozwala na całościowe postrzeganie problemów pacjenta oraz na bardziej efektywną współpracę.

W zależności od podstawowego wykształcenia psychodietetyka, zakres jego pomocy może się różnić. Psycholog/psychoterapeuta zajmujący się psychodietetyką bardziej skupia się na sferze psychicznej człowieka. Pomaga pacjentowi zrozumieć psychologiczne przyczyny swoich problemów żywieniowych tzn. z jakiego powodu się pojawiły, jakie trudności psychiczne wzmacniają objawy zaburzeń żywienia oraz jak sobie z nimi poradzić.

Psycholog/ psychoterapeuta jest w stanie jednocześnie pomóc z innymi trudnościami psychicznymi, takimi jak depresja czy uzależnienia. Za to psychodietetyk, mający wykształcenie dietetyka, jest w stanie dodatkowo (oprócz standardowych kompetencji psychodietetyka) ułożyć dla pacjenta indywidualną dietę. Dla dietetyka będącego psychodietetykiem ważna jest zmiana upodobań żywieniowych pacjenta.

Jaka jest różnica między dietetykiem, a psychodietetykiem? Dietetyk jest w stanie udzielić informacji na temat tego, jakie należy podjąć zmiany w swoim żywieniu, aby był możliwy powrót do pełni zdrowia. Dietetyk specjalista pozwala zmienić nawyki żywieniowe poprzez edukację żywieniową. Z kolei psychodietetyk pomoże w odkryciu tego, jak dokonać zmian w swoim żywieniu i dlaczego do tej pory dokonywanie zmian było trudne, czy nawet niemożliwe do wprowadzenia w swoje codzienne życie.

z jakim problemami zgłosić się do psychodietetyka?

Kiedy warto zgłosić się do psychodietetyka?

Konsultacja psychodietetyczna - jakie problemy żywieniowe można omówić z psychodietetykiem?

Warto zgłosić się do psychodietetyka, jeżeli zmagasz się z nadwagą lub otyłością i pomimo prób nie potrafisz sobie z nią poradzić. Może zdarzyć się sytuacja, że pomimo znajomości tego, jak wygląda żywienie pacjenta zdrowego, nie jesteś w stanie się do tego przekonać czy przełamać swoje nawyki. Jest także możliwość, że może towarzyszyć Tobie stres żywieniowy, czyli spożywanie żywności w trakcie sytuacji nieprzyjemnych, stresowych. Jedzenie może mieć funkcję odreagowywania i tłumienia trudnych emocji. Psychodietetyk może pomóc ci w zrozumieniu źródła problemu i pomoże ci odnaleźć inny sposób na radzenie sobie z problemem.

W przypadku, gdy ułożona przez ciebie dieta redukcyjna nie daje efektów i nie jesteś z niej zadowolony/a, warto skonsultować się z psychodietetykiem. Specjalista od nawyków żywieniowych jest w stanie dostrzec przyczynę problemu i dopasować dla ciebie zdrową, smaczną dietę. Jeżeli jednak problem tkwi w motywacji do zmiany diety, to warto przepracować to ze swoim psychodietetykiem. Zazwyczaj problem z motywacją pojawia się wtedy, gdy cel, do którego dążysz, nie jest dopasowany do twoich możliwości.

Jeżeli czujesz, że nie masz kontroli nad ilością spożywanego jedzenia, to jest to poważna sytuacja wymagająca konsultacji ze specjalistą. Zadaniem psychodietetyka jest wspólne znalezienie źródła problemu oraz przedstawienie możliwych metod na zwiększenie kontroli nad jedzeniem.

Ustalenie celów oraz metod, które pozwolą na modyfikację wagi, może stanowić trudność. Tak samo jak wytrwanie w procesie zmiany swojego stylu życia. Proces zmiany charakteryzuje się niejednolitym przebiegiem oraz wymaga czasu. Podczas zmiany swoich nawyków występują lepsze i gorsze dni. W trakcie gorszych dni może dojść do porzucenia swojego celu i powrót do starego stylu życia. W takiej sytuacji ważne jest, aby przygotować sobie plan awaryjny, który pomoże przetrwać kryzysowe chwile. Rolą psychodietetyka jest poprowadzenie ciebie poprzez wszystkie etapy zmiany nawyków. Może być dla ciebie też źródłem wsparcia.

Psychodietetyk może udzielić potrzebnych informacji na temat dostępnych możliwości leczenia i wsparcia. Jest to szczególnie istotne dla osób, które zmagają się z zaburzeniami odżywiania. Niestety często jest tak, że osoby chorujące na zaburzenia odżywiania czują wstyd przed rozmową o swoich trudnościach i rzadko wiedzą, gdzie szukać pomocy. Psychodietetyk może być dobrym specjalistą pierwszego kontaktu. Specjalista od nawyków żywieniowych jest w stanie zapewnić wsparcie psychologiczne oraz przekaże informacje o tym, gdzie szukać dodatkowej, dalszej pomocy.

Jeżeli jesteś w trakcie leczenia żywieniowego (np. z powodu anoreksji), a żywienie kliniczne sprawia Ci duży kłopot i częste jest u ciebie odmawianie diety zaproponowanej przez lekarzy, to rozmowa z psychodietetykiem może być dla ciebie istotna. Często podczas leczenia żywieniowego może pojawić się opór oraz brak motywacji.

Psychodietetyk pomoże wytłumaczyć Ci, dlaczego żywienie kliniczne jest istotne oraz odpowie na Twoje wszelkie pytania, wątpliwości. Będzie także w stanie okazać Ci wsparcie w trudnych dla ciebie momentach. Jak wygląda konsultacja u psychodietetyka? Wizyta u psychodietetyka trwa zazwyczaj od 40 do 60 minut, podczas której jest możliwość porozmawiania ze specjalistą o swoich problemach żywieniowych.

Podczas spotkania określane są cele i plan działania, które pacjent zobowiązuje się wykonywać. Jeżeli pacjent ma trudność w realizowaniu ustalonych postanowień, bądź ma problem z motywacją, to zadaniem psychodietetyka jest pomoc pacjentowi w radzeniu sobie z trudnościami.

Wpływ nawyków żywieniowych na stan zdrowia

Badania wskazują, iż zachowania żywieniowe ludzi są zdeterminowane przez następujące czynniki:

ilość i różnorodność dostępnych na rynku produktów żywnościowych,
dostęp do niepełnej, często nierzetelnej informacji na temat żywności i żywienia,
wpływ czynników biologicznych, kulturowych, społecznych, emocjonalnych i psychologicznych na wybory, postawy i zachowania żywieniowe ludzi.

Jednym z kluczowych elementów budowania zdrowych nawyków żywieniowych jest udzielanie rzetelnych informacji z zakresu żywności i żywienia.

W takim razie jakie wyróżniamy zdrowe wybory żywieniowe? Aktualnie obowiązujące zasady prawidłowego żywienia brzmią następująco:

spożywaj posiłki regularnie (4–5 posiłków co 3–4 godziny)
warzywa i owoce spożywaj jak najczęściej i w jak największej ilości, co najmniej połowę tego, co jesz. Pamiętaj o właściwych proporcjach: 3/4 warzywa i 1/4 owoce,
spożywaj produkty zbożowe, zwłaszcza pełnoziarniste,
codziennie pij co najmniej 2 duże szklanki mleka. Możesz je zastąpić jogurtem, kefirem i – częściowo – serem,
ograniczaj spożycie mięsa (zwłaszcza czerwonego i przetworzonych produktów mięsnych do 0,5 kg/tydzień). Jedz ryby, nasiona roślin strączkowych i jaja,
ograniczaj spożycie tłuszczów zwierzęcych. Zastępuj je olejami roślinnymi,
unikaj spożycia cukru i słodyczy (zastępuj je owocami i orzechami),
nie dosalaj potraw i kupuj produkty z niską zawartością soli. Używaj ziół – mają cenne składniki i poprawiają smak,
pamiętaj o piciu wody, co najmniej 1,5 l dziennie,
nie spożywaj alkoholu.

Żywienie człowieka jest istotnym warunkiem dla utrzymania zdrowego organizmu. Zmiana diety, pod kątem wytycznych zasad prawidłowego żywienia, może pomóc w poprawie zdrowia psychicznego oraz fizycznego człowieka.

Jaki można zauważyć wpływ nawyków żywieniowych na zdrowie człowieka? Wiele prac naukowych wskazuje na to, że nadwaga i otyłość powoduje wzrost zapadalności na choroby, takie jak: cukrzyca typu 2 i wywołane nią zwyrodnienia stawu kolanowego, stopa cukrzycowa oraz nadciśnienie tętnicze, choroby pęcherzyka żółciowego, choroby kości, ścięgien, niealkoholowe stłuszczenie wątroby, choroby układu krążenia i inne. Zdrowe odżywianie i regularna aktywność fizyczna może pomóc w zapobieganiu wielu chorób.

dlaczego warto udać się do psychodietetyka?

Czy dieta ma wpływ na zdrowie psychiczne?

Prawidłowa dieta i aktywność fizyczna odgrywa ważną rolę w życiu człowieka. Istnieje wiele badań, które wskazują, iż żywienie człowieka ma wpływ na występowanie zaburzeń psychicznych. Życie w nieustającym stresie, pogoń za sukcesem, a w konsekwencji brak czasu, zmiany nawyków żywieniowych, spożywanie wysokokalorycznych i przetworzonych produktów spożywczych są czynnikami, które z całą pewnością oddziałują na zdrowie psychiczne i sprzyjają rozwojowi chorób cywilizacyjnych. Zmiana diety i nawyków żywieniowych na bardziej zdrowe może wpłynąć pozytywnie na wiele aspektów życia człowieka, w tym zdrowie psychiczne.

W jednym z badań wykazano, że spożywanie dużej ilości błonnika może pozytywnie wpływać na psychologiczne mechanizmy zachowań żywieniowych. Dla przykładu: u człowieka może zmniejszyć się częstotliwość spożywania pokarmu pod wpływem stresu (trzeba jednak pamiętać, że na stres żywieniowy mają także wpływ czynniki psychologiczne, nie tylko dieta).

Odpowiednio dobrana suplementacja składników odżywczych może być korzystna w leczeniu zaburzeń psychicznych. Wśród istotnych składników odżywczych możemy wyróżnić: S-adenozylometioninę, N-acetylocysteinę, cynk, witaminy z grupy B (w tym kwas foliowy), witaminę D oraz nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3.

Zastosowanie N-acetylocysteiny w diecie wpływało na skuteczność terapii w schizofrenii, zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych czy trichotilomanii. Niedobór cynku jest związany z nasileniem objawów depresyjnych, a jego suplementacja dołączona do leków przeciwdepresyjnych odgrywa rolę w stabilizowaniu nastroju. Witaminy z grupy B odgrywają rolę w prawidłowym funkcjonowaniu tkanki nerwowej. Niedobór kwasu foliowego (witaminy B9) był związany z występującymi objawami depresyjnymi, a także oznaczany u osób, które charakteryzowały się mierną odpowiedzią na zastosowane leki przeciwdepresyjne. Niskie stężenie witaminy D wiązało się z większym ryzykiem wystąpienia schizofrenii oraz depresji.

Psychodietetyka, a psychoterapia

Psychodietetyk to osoba, która w swojej pracy łączy dwie specjalności - psychologię oraz dietetykę. Dziedziny psychologii, które są istotne w pracy psychodietetyka, to: psychologia jedzenia (dlaczego jedzenie pomaga w regulacji emocji), psychologia żywienia (jaka jest przyczyna problemów żywieniowych i w jaki sposób można sobie z nimi poradzić), psychologia w odchudzaniu (jak sfera psychiczna człowieka może wpływać na wagę) oraz psychologia zmiany (jak można dokonać zmian w swoim żywieniu).

Do głównych zadań psychodietetyka należy edukacja żywieniowa oraz diagnoza żywieniowa pacjentów. Podczas konsultacji psychodietetyk jest w stanie rozpoznać psychologiczne mechanizmy zachowań żywieniowych oraz pomóc pacjentowi w ich modyfikacji.

Psychoterapeuta jest specjalistą, który ma uprawnienia do leczenia, profilaktyki i rehabilitacji zaburzeń psychicznych (w tym zaburzeń odżywiania). W porównaniu do psychodietetyka, psychoterapeuta specjalizuje się w prostych, jak i w bardziej zawiłych problemach sfery psychicznej. Podstawy psychologiii są pomocne w zmianie nawyków jedzeniowych i relacji z jedzeniem, natomiast cięższe zaburzenia (takie jak zaburzenia odżywiania) potrzebują wielowymiarowych programów profilaktycznych. Najważniejsze w procesie terapeutycznym jest to, aby pacjent stał się dla samego siebie psychoterapeutą, dlatego tak ważna jest specyfika pracy indywidualnej w terapii.

Jak wygląda postępowanie w zaburzeniach odżywiania? Pierwszym krokiem w leczeniu jest etiopatogeneza zaburzeń odżywiania, czyli opisanie przyczyn i dotychczasowego przebiegu choroby. Psychoterapeuta próbuje dowiedzieć się, jakie są możliwe źródła problemu i na jakim etapie choroby jest pacjent. W zależności od danego etapu, wprowadzane są różne programy profilaktyczne. Psychoterapeuta zna szczegółowe przyczyny zaburzeń odżywiania oraz dokładnie wie, jak postępować w celu ich wyleczenia.

Jaka terapia jest najskuteczniejsza w leczeniu zaburzeń odżywiania? Wskazuje się, iż w przypadku leczenia żarłoczności psychicznej i przejadania się najskuteczniejsza jest terapia poznawczo-behawioralna. W przypadku wyżej wspomnianych zaburzeń odżywiania stosuje się model autorstwa Fairburna. Ma on jednak ograniczoną skuteczność względem pacjentów z jadłowstrętem psychicznym, z zaburzeniami współwystępującymi czy chronicznym przebiegiem zaburzeń.

Wskazuje się, że w przypadku jadłowstrętu psychicznego mogą być skuteczne następujące formy terapii: dialektyczna terapia behawioralna (DBT), terapia akceptacji i zaangażowania (ACT) i terapia schematów (ST). Wszystkie z wymienionych form terapii zawierają elementy terapii behawioralnej, która jest skuteczna w leczeniu zaburzeń odżywiania.

Dlaczego w psychodietetyce ważna jest współpraca lekarzy? Psychodietetyczne podejście do zmiany sposobu odżywiania opiera się na ścisłej współpracy psychologów z dietetykami, doradcami żywieniowymi, lekarzami oraz innymi specjalistami. Istotne jest to, aby z różnych stron przybliżyć pacjentowi, jak wygląda sposób myślenia i żywienie pacjenta zdrowego, wolnego od zaburzeń. Całościowe spojrzenie na swoje życie, dokonane przez pacjenta, może pomóc mu w uzyskaniu jak najlepszych efektów w zmianie swojego funkcjonowania.

ZAREZERWUJ WIZYTĘ

Literatura

Bartosiewicz, A., Strzelecki, D. (2019). „Trzecia fala” terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu zaburzeń odżywiania. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 19, 204–209.

Długosz, A., Wanot, B., Biskupek-Wanot, A. (2020). Zaburzenia odżywiania u osób starszych. Katedra Nauk o Zdrowiu i Fizjoterapii Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie.

Gardocka-Jałowiec, A., Stańczyk P., Szalonka, K. (2020). Wpływ żywienia i żywności na stan zdrowia w świetle badań. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Instytut Psychodietetyki. Psychodietetyka. (data dostępu: 19.02.2024)

Kucharska, K., Remberk, B., Kot, E., Galińska, E., Curyło, A., Bogucka-Bonikowska, A., Hyrnik, J., Jagielska, G., Janas-Kozik, M., Jelonek, I., Jeschke, J., Piróg-Balcerzak, A., Sierakowski, P. (2017). Profilaktyka i leczenie zaburzeń odżywiania.

Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej. Wsparcie psychologiczne podczas zmiany nawyków żywieniowych – dlaczego warto? (data dostępu: 19.02.2024)

Pawełczyk-Jabłońska, P. (2018). Kiedy warto zgłosić się do psychodietetyka? Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej. (data dostępu: 19.02.2024)
Pietrzykowska, E.,Wierusz-Wysocka, B. (2008). Psychologiczne aspekty nadwagi, otyłości i odchudzania się. Uniwersytet Medyczny w Poznaniu. Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologi.

Szczygieł, K., Samochowiec, J. (2019) Wpływ żywienia na zdrowie psychiczne w opinii psychiatry. Varia Medica, 3(4), 289-296.

Psychodietetyka - czym zajmuje się psychodietetyk?