Czym jest parentyfikacja?

Co to jest parentyfikacja? Jest to pojęcie z zakresu psychologii i terapii, odnosi się do sytuacji, w której dziecko przejmuje rolę opiekuna bądź dorosłego w relacji z rodzicem lub rodzeństwem. To zjawisko może mieć głęboki wpływ na rozwój emocjonalny i psychiczny jednostki, wprowadzając wiele trudności w życiu codziennym.

Czym jest parentyfikacja?

Parentyfikacja to zjawisko, w którym dziecko przejmuje rolę opiekuna lub dorosłego w relacji z rodzicem, lub rodzeństwem. Obejmuje ono przeniesienie na dziecko obowiązków, które zazwyczaj spoczywają na barkach dorosłych. To może być zarówno praktyczne zaangażowanie, jak opieka nad rodzeństwem czy wykonywanie obowiązków domowych, jak i emocjonalne wsparcie udzielane rodzicom w sytuacjach stresowych i emocjonalnych.

W wymiarze emocjonalnym dziecko może być zaangażowane w udzielanie wsparcia rodzicowi, który z różnych przyczyn (takich jak problemy zdrowotne, emocjonalne, czy finansowe) może być niezdolny do zapewnienia opieki lub wsparcia swoim dzieciom. Dzieci w takiej sytuacji mogą stawać się filarami emocjonalnymi dla swoich rodziców, nie mając szansy na rozwijanie własnych potrzeb czy emocji.

 

To zjawisko, chociaż wynika z troski i chęci pomocy, może poważnie wpłynąć na rozwój dziecka, prowadząc do trudności emocjonalnych, problemów z tożsamością, relacjami społecznymi oraz utrudnień w nauce i rozwoju osobistym.

Objawy parentyfikacji

• Nadmierna dojrzałość. Dzieci poddane parentyfikacji często wykazują nadmierną dojrzałość jak na swój wiek. Mogą być nadmiernie odpowiedzialne, starając się sprostać oczekiwaniom dorosłych.
   
• Brak granic. Brak zdrowych granic między rolą dziecka a dorosłego jest powszechnym objawem parentyfikacji. Dziecko może mieć trudności z ustaleniem swojej tożsamości i potrzeb.
   
• Problemy emocjonalne. Parentyfikowane dzieci często doświadczają trudności emocjonalnych, takich jak stres, lęk, czy poczucie winy. Mogą mieć problemy z zaufaniem, nawiązywaniem relacji i radzeniem sobie ze stresem.
   
• Trudności szkolne i społeczne. Te dzieci mogą mieć trudności w szkole i relacjach z rówieśnikami, ponieważ poświęcają dużo czasu i energii na pełnienie funkcji opiekuna.

Skutki parentyfikacji

Skutki parentyfikacji dla dziecka mogą być znaczące i obejmują zarówno sferę emocjonalną, jak i społeczną, wpływając na całościowy rozwój jednostki, a także sposób zachowań w życiu dorosłym. Zrozumienie tego zjawiska oraz wsparcie ze strony rodziny i specjalistów może pomóc w procesie naprawy i rozwoju dziecka.
 

• Trudności emocjonalne. Parentyfikowane dzieci często doświadczają trudności emocjonalnych, takich jak chroniczny stres, lęk, depresja czy poczucie izolacji. Ciągła konieczność bycia "dorosłym" może prowadzić do zaniedbywania własnych emocji oraz braku zrozumienia co do własnych potrzeb emocjonalnych.
   
• Problem z tożsamością i granicami. Dzieci mogą mieć trudności z wyznaczaniem granic między swoją rolą a rolą dorosłych. To może prowadzić do problemów z tożsamością, gdzie dziecko może mieć kłopoty z ustaleniem, kim naprawdę jest, ponieważ jego rola została zafałszowana przez nadmierną odpowiedzialność.
   
• Trudności w relacjach. Parentyfikowane dzieci mogą mieć trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu zdrowych relacji z rówieśnikami. Nadmierna odpowiedzialność i brak możliwości rozwijania swoich zainteresowań mogą prowadzić do poczucia alienacji społecznej. Często parentyfikacja utrudnia budowanie relacji w życiu dorosłym. Nadmierna nadopiekuńczość, brak granic, niestabilność emocjonalna mogą być problematyczne dla partnera lub partnerki. 
   
• Zaniepokojenie o przyszłość. Dzieci przeżywające parentyfikację mogą często odczuwać zwiększony niepokój o swoją przyszłość. Brak możliwości bycia dzieckiem i skupienie się na własnym rozwoju może prowadzić do obaw o własną przyszłość i niepewność co do życiowych perspektyw.
   
• Problemy z nauką. Dziecko zajęte obowiązkami domowymi nie ma czasu, aby skupić się na nauce, co prowadzi do problemów z nauką. 
  
   

Czy skutki parentyfikacji można leczyć?

Skutki parentyfikacji, choć mogą mieć znaczący wpływ na rozwój dziecka, mogą być leczone za pomocą różnorodnych metod terapeutycznych oraz wsparcia społecznego.

Terapia prowadzona przez doświadczonych terapeutów może być niezwykle skutecznym narzędziem w procesie leczenia skutków parentyfikacji. Poprzez rozmowy, terapeuta pomaga dziecku zrozumieć własne doświadczenia, emocje i konsekwencje, a także uczy zdrowych strategii radzenia sobie z trudnościami. Dobrym rozwiązaniem jest psycholog online, który regularnie prowadzi sesje z dzieckiem lub już osoba dorosłą. Często psycholog wykonuje testy psychologiczne. Analiza wyników stanowi dużą pomoc w odzyskaniu równowagi psychicznej przez pacjenta.  
 

Wsparcie ze strony rówieśników, nauczycieli, czy bliskich osób może być kluczowe dla dziecka przeżywającego parentyfikację. To otoczenie może stanowić bezpieczne miejsce do dzielenia się emocjami i doświadczeniami oraz zaoferować wsparcie emocjonalne.
 

Dziecko, które zrozumie, że nie jest odpowiedzialne za trudności, z którymi borykają się dorośli, może zacząć pracować nad przywróceniem równowagi między swoimi potrzebami a obowiązkami. Edukacja na temat zdrowych granic, samoświadomości oraz umiejętności radzenia sobie z emocjami może być kluczowa dla procesu leczenia.

Czym jest parentyfikacja – podsumowanie 

Choć skutki parentyfikacji mogą być trudne do przezwyciężenia, to zrozumienie, wsparcie i odpowiednia terapia mogą pomóc dziecku w odzyskaniu zdrowego rozwoju emocjonalnego i psychologicznego. Warto pamiętać, że każde dziecko reaguje inaczej i potrzebuje spersonalizowanego podejścia w procesie leczenia, dlatego kluczową rolę odgrywają regularne spotkania z wykwalifikowanymi terapeutami. 

ZAREZERWUJ WIZYTĘ